19. júní - 19.06.2001, Blaðsíða 17

Sigríður Jónsdóttir bóndi í Gýgjarhólskoti í Biskupstungum
komst í kastljós fjölmiðlanna í vetur er hún stóð fremst í
flokki við stofnun Búkollu, félags til verndar íslenska kúa-
kyninu. 19. júní tók hús á Sigríði í vor og fræddist m.a. um
störf hennar í þágu bænda. Var hún ein fárra kvenna sem
sat búnaðarþing bænda í vetur.

Sigríður Jónsdóttir bóndi býr i Gýgjarhólskoti í Biskupstungum ásamt Sævari
manni sínum og þremur börnum. Þau stunda félagsbúskap með Eiríki bróður
Siggu og hans konu. Auk þess búa foreldrar þeirra systkina á bænum svo þarna
er sannkallað fjölskyldubú. Fyrir vikið er fjölmennt og líflegt á hlaðinu þegar
blaðamann ber að garði. Barnahópurinn ærslast með hundum og köttum úti
í vorblíðunni.
Við Sigga setjumst að eldhússpjalli á hlýlegu heimili hennar og Sævars. Talið
berst að æskuárunum í Gýgjarhólskoti þar sem hún er fædd og upp alin.
En hvers vegna sneri hún aftur á heimaslóöir? Ætlaði hún alltaf að verða bóndi?
„Nei, ekkert endilega. En þegar ég var sex ára þá sagði ég að ég ætlaði að
verða búfræðikandidat eins og Gísli í Kjarnholtum og að ég ætlaöi að verða
bóndi og eignast mann. Þessi áform gleymdust í mörg ár og ég var mikið að
velta því fyrir mér að fara i Bókmenntafræði í Háskólanum. En það voru betri
aðstæður fyrir einstæða móður á Hvanneyri en i Reykjavík svo ég fór þangað."
Sigga útskrifaðist með BS gráðu í landbúnaðarfræðum frá Hvanneyri árið
1991. Hún var orðin búfræðikandídat og komin með unnusta úr Ölfusinu upp
á arminn með sömu menntun og hún sjálf. „Er hægt að hugsa sér betra
mannsefni en menntaðan og myndarlegan sveitapilt" spyr Sigga með glampa
í augunum.
Þau Sævar héldu saman út í lífið með búvísindi í farteskinu. „Þá áttaði ég mig
á að æskudraumurinn var meira og minna oröinn að veruleika," segir Sigga og
brosir að lífsins glettum. En ekki urðu þau skötuhjú strax bændur. Að loknu
námi fluttust þau að Hrauntúni í Hraungerðishreppi og Sigga starfaði sem land-
búnaðarráðunautur á skrifstofu á Selfossi f fimm ár.
„Ég kveið því óneitanlega að koma sem kona inn í þessa rótgrónu karlastétt
ráðunautanna. Ég hélt að gömlu karlarnir tækju mér sem einhverjum stelpu-
kjána en þvert á móti þá tóku þeir mér opnum örmum. Þeir voru búnir að vera
giftir í þrjátíu ár og áttu dætur sem höfðu sýnt þeim hvað þær gátu. Fyrir vikið
báru þeir miklu meiri virðingu fyrir mér en strákarnir sem voru á mínum aldri i
bændastéttinni."
Vorið 1996 flytjast Sigga og Sævar svo að Gýgjarhólskoti og hefja búskap.
„Þá gekk ég með þriðja barniö mitt og sá fram á að vera með tvö smábörn
næstu árin og ég vildi helst ekki vinna úti frá þeim. Mér fannst aftur á móti ekki
spennandi að vera ein heima allan daginn með börnin á meðan maðurinn minn
væri í vinnunni. Sævar var á milli vita í vinnu á þessum tíma þannig að við
slógum til og fluttumst í sveitina. Helltum okkur út í búskapinn."
Þokast hægt
Búskapurinn í Gýgjarhólskoti er með hefðbundnu sniði, þau eru með kýr og
kindur. Sigga segir þau fjögur sem sjái um kúabúskapinn á bænum skipta með
sér verkum og hún fari t.d alltaf í fjósið á kvöldin. Við ræðum um stöðu
kvenkyns bænda og hvort hagur þeirra fari batnandi í sveitastjórnum og
bændasamtökum.
„Því miður hafa þessi mál þokast hægt. Ég hélt að þetta myndi breytast meira
með aukinni menntun kvenna. Mér hefur fundist allt of lítið gerast á þessu sviði
f landbúnaðinum. Þar er karlaveldið enn við lýði. En það eru ýmsar skýringar á
þessu. Hér hjá okkur í Biskupstungum og f nágrannasveitunum þar sem
mannlífið er blómlegt þá gerist það ótrúlega að þær konur sem eru í búskap
koma kannski enn síður út f félagsþátttökuna vegna þess að þær eru í öðrum
störfum. Búin eru oft það lítil að þau veita ekki fulla vinnu fyrir tvær manneskjur.
Karlinn er þá oft heimavinnandi á búinu en konan í öðrum störfum. Manneskja
sem er með heimili, búskap og er í annari vinnu, hún hefur engan tíma eða
krafta aflögu til að sinna félagsmálum. Þetta hefur gert það að verkum að þó
hér í sveit sé mikið af ungum og efnilegum
konum í búskap, þá erum við allt of fáar
sem erum í félagsstörfum."
Sigga hefur ekki legið á liði sínu fyrir hönd
bænda. I fyrravorfékk hún kjörsem búnað-
arþingsfulltrúi fyrir Suðurland en slíkt þing
er haldið árlega og þangað koma fulltrúar af
landinu öllu. „Við vorum þrjár konur sem
buðum okkur fram á 12 manna lista hér á
Suðurlandi. Tvær okkar komust inn ásamt
tveimur körlum og þykir nokkuð gott. Við
vorum átta konur sem sátum á bún-
aðarþingi af 48 fulltrúum, sem er auðvitað
allt of lítið en framförin var þó mikil því
hingað til hafa aldrei verið fleiri en þrjár
konur á þinginu. Svo það er sem betur fer
eitthvað að gerast í þessum málum. Og það
er mjög ánægulegt að nýlega var kona
kjörin formaður Búnaðarsambands Eyja-
fjarðar en hún er fyrsta konan á landinu
sem gegnir því starfi. En þegar ofar dregur
í stiganum þá fækkar konunum jafnt og
þétt. Við sjáum það á stjórn bændasam-
takanna, en þar eru aðeins tvær konur af
sjö stjórnarmönnum. Áður hefur aðeins ein
kona setið í samtökunum."
Sigga segir það ömurlegt að árið 2001
halli svo á hlut kvenna í bændaforystunni.
Hún hefði viljað sjá þessa þróun miklu fyrr.
„Kvennafrídagurinn var jú fyrir 25 árum og
ég upplifði þann dag 10 ára gömul og ég
bjóst við því að veröldin færi að veltast
öðruvísi fyrir konur eftir það. Konur í svei-
tum stóðu þar við sín störf en ég veit að þær
fylgdust allar með af hjarta þó þær kæmust
ekki á Austurvöll. En þegar ég horfi til baka
finnst mér við enn vera aftarlega á merinni.
Sigga segir að þó sér finnist lítið hafa
þokast þá beri að þakka fyrir það sem hefur
áunnist og það sé frábært að stelpur geti í
dag menntað sig eins mikið og þeim sýnist
og ekkert standi í vegi fyrir þeim. „Eins var
það mjög ánægjulegt fyrir mig að finna
hversu gata mín var greið þegar ég vildi
komast á búnaðarþing. Þeir sem voru með
mér á listanum til kosninganna tóku mér
opnum örmum og ég fann ekki fyrir að ég
ætti minni möguleika þó ég væri kona.
Þannig að hugarfarið er sem betur fer eitt-
hvað að breytast. En þetta snýst auðvitað
líka um að gefa sig í hlutina og okkur veitir
sannarlega ekki af fleiri konum í baráttuhóp
bænda."
„Missti töskuna"
Sigga er órög við að standa uppi í hárinu á
körlum ef á þarf að halda og frægt er orðið
þegar hún „missti handtöskuna sína f höfuð-
ið á manni á bændafundi" eftir harða rimmu.
„Þegar menn veitast að heiðri kvenna þá
15