19. júní - 19.06.2001, Blaðsíða 26

hve kynferðisleg áreitni er alvarleg. Því til sönnunar segjast þær m.a. hafa fengið
viðbrögð á borð viö: „...hann er þekktur fyrir þetta. Þetta er ekkert mál."!
Þjálfari notfæri sér ekki stöðu sína
Ingibjörg og Hanna segja að kynferðisleg áreitni geti birst f mismunandi formi
og því hafi þær spurt þolendur kynferðislegrar áreitni að því hvers eðlis áreitnin
hefði verið. I Ijós kom að þær sem sögðust hafa orðiö fyrir kynferðislegri áreitni
höfðu flestar eða um 41,9% orðið fyrir líkamlegri áreitni. Næst á eftir líkamlegri
áreitni var tilfinningaleg áreitni eða sálfræðileg en 16,8% þolenda sögðust hafa
orðið fyrir slíkri áreitni. Með henni er átt við óæskilegar athugasemdir, svo sem
stríðni, brandara um líkama viðkomandi, klæðaburð, einkalíf eða kynhneigð. Þá
sögðust um 11,6% þolenda hafa fengið óæskilegar tillögur, til að mynda kröfur
um kynferðislegi samneyti, um 9,3% þolenda kváðust hafa fengið óæskileg
símtöl, sms-skilaboð, tölvupóst eða bréf með kynferðislegu ívafi, um 9,3%
þolenda kváðust hafa verið níðurlægðar, til að mynda með því að gera lítið úr
viökomandi sem hefði áhrif á afkastagetu þess hins sama í (þróttum, um 7%
þolenda sögðust hafa orðiö að athlægi, þ.e. lítið hafi verið gert úr viðkomandi
sem íþróttamanni vegna kynferðis og að lokum kváðust 4,6% hafa orðið fyrir
annars konar kynferðislegri áreitni en hér hefur verið nefnd.
Spurðar um þessar niðurstöður leggja þær Ingibjörg og Hanna áherslu á að
hvers kyns áreitni sé alvarleg. „Öll áreitni er alvarleg og hana á ekki að líða í
fþróttum fremur en annars staðar." Þær telja þó líkamlega áreitni og tillögur eða
kröfur um kynferðislegt samneyti vera alvarlegasta form kynferðislegrar áreitni.
„Þegar bornar eru saman niðurstöður rannsóknar okkar annars vegar og
þeirrar norsku hins vegar má sjá að algengasta formið í Noregi er niðurlæging
en hjá okkur líkamleg áreitni," segja þær í lokaverkefni sínu. Þær segja enn-
fremur að það hafi komiö þeim á óvart hversu lágt hlutfall íþróttakvenna á íslan-
di hefði orðið fyrir tilfinningalegri eða sálfræðilegri áreitni eða með öðrum orðum
fyrir „niðurlægingu í íþrótt sinni," eins og þær orða það. „Hver hefur ekki heyrt
setninguna: knattspyrna er ekki fyrir stelpur eða setningar í líkingu við hana?,“
spyrja þær og segja mögulegt íþróttakonur Ifti ekki á slíkar yfirlýsingar sem kyn-
ferðislega áreitni heldur sem grín sem ekki þarf að taka alvarlega. Engu að síður
er þetta kynferöisleg áreitni, fullyrða þær. Með því sé veriö að halda einhverju
fram um getu íþróttaiðkenda á grundvelli kynferðis þeirra.
Ingibjörg og Hanna spurðu íþróttakonurnar að því hvað þær teldu að hefði
valdið hinni kynferðislegu áreitni. Flestir eða 35,5% þolendanna sögðust ekki
vita ástæðu áreitninnar, um 22,6% töldu að gerandinn vildi hafa við þær kyn-
ferðislegt samneyti, um 16,1% töldu að gerandinn væri hrifinn af viðkomandi,
um 6,5% töldu að gerandinn vildi kynnast viðkomandi nánar, um 6,5% að
gerandinn vildi sýna vald sitt, um 6,5% að
gerandinn vildi gera lítið úr viðkomandi og
að lokum töldu 6,5% aö aðrar ástæður en
þessar lægju að baki áreitninni.
„Þetta gekk yfir"
Að lokum spurðu þær Ingibjörg og Hanna
hvort hin kynferðislega áreitni hefði haft
einhver áhrif á íþróttaiðkun þolenda. ( Ijós
kom að í 66,7% tilvika hafði áreitnin ekki
áhrif á íþróttaiðkunina. í einstaka tilfellum
missti þolandinn þó áhuga á fþróttinni,
skipti um lið eða hætti að æfa viökomandi
íþróttagrein svo dæmi séu nefnd. Ingibjörg
og Hanna segja það hafa komið á óvart hve
sjaldgæft það hafi verið að áreitnin hafi haft
einhverja eftirmála. Þær telja það vissulega
gott en segja þó slæmt til þess að hugsa ef
gerandinn hafi komist upp með verk-
naðinn. „Þegar konur verða fyrir kyn-
ferðislegri áreitni er mikilvægt að þær leiti
sér aðstoðar, hvort sem þær þurfa að tala
um atvikiö eða kæra viðkomandi geranda."
Þær segja að í könnuninni hafi komið fram
að margir þolendur hafi ekki talið ástæðu til
að leita sér aðstoðar og týndu þeir til ýmsar
ástæður. Ein skrifaði til dæmis: ,,[Ég] vildi
ekki gera mikið úr þessu og áleit
þetta...perraskap...maður forðast bara
viðkomandi." Önnur skrifaði: „Mér fannst
þetta bara ekki vera nein kynferðisleg áreit-
ni, bara einhver svona stríðni eða eitthvað."
Þá skrifaði hin þriðja: ,,[Ég] tók þessu með
ró! Þetta gekk yfir." Og að lokum má vitna í
hina fjórðu sem skrifaði: „Þetta var minni-
háttar sem truflaði mig lítið sem ekkert."
Það voru þó ýmsar íþróttakonur sem grein-
du frá því að áreitnin hefði haft þó nokkur
áhrif á þær. Ein þeirra skrifaði til dæmis:
„Ég æfi ekki oftar undir hans stjórn." Og
önnur skrifaöi: ..þessi þjálfari er þekktur
b
24