Fréttablaðið - 03.12.2010, Blaðsíða 25

FÖSTUDAGUR 3. desember 2010
AF NETINU
Skapandi greinar og aðrar greinar
Persónulega held ég að það sé mikil framtíð fólgin í skapandi greinum á
Íslandi – við erum óneitanlega skapandi og hugmyndafrjó þjóð! En það er
einnig fólgin framtíð í minna skapandi greinum og það kemur ekki í veg
fyrir að hinir skapandi fái að njóta sín í okkar samfélagi. Nei, eitt styður við
annað og fjölbreytnin er af hinu góða.
En af hvaða orsökum þurfum við sem trúum á þessa framtíð að „drulla“ yfir
aðrar mikilvægar atvinnugreinar, s.s. fiskveiðar og fiskiðnað eða álverin, sem
færa okkur gífurleg verðmæti í búið og eru undistöðuatvinnugreinar í okkar
hagkerfi, m.a. með tilliti til öflunar gjaldeyris. Þarf alltaf að ræða þessi mál á
þennan hátt?.
blog.eyjan.is/gudbjorn
Guðbjörn Guðbjörnsson
Sagt var að kosningar til stjórnlagaþingsins hefðu
verið merk tilraun.
Kosið var eftir nýrri per-
sónukjörsaðferð, í fyrsta sinn
á Íslandi. Engir flokkar voru í
framboði. Landið var eitt kjör-
dæmi. Kynjajöfnunarákvæði
voru í frumvarpinu. Allt þetta
voru nýmæli. En hafi þetta verið
tilraun þá eru tilraunir til að
draga af þeim lærdóm.
Frambjóðendamiðað
kosningakerfi
Það eru til tvær leiðir til að taka
þátt í kosningum, að bjóða sig
fram og að kjósa. Þátttakan hvað
fjölda framboða varðar fór fram
úr björtustu vonum, eða kannski
þeim dekkstu, mundi einhver
segja. Áhugi kjósenda var hins
vegar minni.
Það má kannski segja að for-
gangsfærsluaðferðin, sem notuð
var við þessar kosningar, sé afar
frambjóðendavæn, en ekki endi-
lega mjög kjósendavæn.
Aðferðin kyndir ekki sérstak-
lega undir lista- og bandalaga-
myndun, þannig að kjósendur
voru í raun að velja milli yfir 500
flokka. Hver og einn frambjóð-
andi þurfti aðeins að standa skil
á eigin stefnu. Menn þurftu ekki
að rökstyðja skoðanir annarra,
ekki gera neinar málamiðlanir,
ekki að réttlæta hegðun, útgjöld
og fortíð neins nema þeirra
sjálfra. Niðurstaðan er hópur
sterkra einfara. Einfaralið.
Sú vinna sem pólitísk framboð
þurfa venjulega að inna af hendi
við að velja heppilega fram-
bjóðendur, búa til stefnu, huga
að jöfnu kynjahlutfalli og góðri
breidd á listanum var því alfarið
lögð á herðar kjósenda. Mörg-
um fannst þetta mjög gaman. En
mörgum fannst það líka erfitt.
Svo erfitt að þeir létu það eiga
sig.
Kynjakvótar óþarfir
Í kosningalögunum var að finna
ákvæði þar sem heimilt var að
jafna kynjahlutföll með því að
taka inn frambjóðendur af einu
kyni fram yfir aðra inn á þing-
ið. Til allrar hamingju kom
ekki til þess að slíkum ömurleg-
um aðferðum þyrfti að beita, en
dreifing kynjanna var tiltölu-
lega jöfn. Konur voru þriðjungur
frambjóðenda en náðu tveimur
fimmtu þingsæta.
Svokallað persónukjör hefur
verið gagnrýnt fyrir að henta
konum illa.
En þrátt fyrir að vissulega
megi finna gögn þess efnis að
sum kosningakerfi henti fram-
gangi kvenna betur en önnur
liggur það fyrir að ráðandi þátt-
ur þegar kemur að hlut kvenna
á þjóðþingum lýðræðisríkja er
samfélagsuppbyggingin. Þar
sem jafnréttismál eru í réttum
farvegi er staða kvenna á þingi
góð.
Samfélagsleg meðvitund fyrir
því að kjósa konur jafnt sem
karla hefur semsagt þegar skilað
þeim árangri sem menn vonuðust
að næðist með mun frekjulegri
inngripum. Vonandi er að með
þessu verði hægt að segja skilið
við vondar hugmyndir um lagaá-
kvæði þar sem horft er í klofið á
fólki við úthlutun þingsæta.
Landið eitt kjördæmi
Íbúar suðvesturhornsins hafa
lengi haft hlutfallslega færri
þingmenn en íbúar landsbyggð-
arinnar. Í þessum kosningum
snerist dæmið við. Fólk sam-
samar sig gjarnan þeim lands-
hlutum sem það býr í og það er
ekki heppilegt ef stór hluti kjós-
enda, segjum þriðjungur, upplif-
ir fjarlægð við hina kjörnu full-
trúa. Eða að lítill möguleiki sé á
að einhver úr þeirra héraði nái
kjöri.
Ísland er nánast orðið borgríki.
Tveir þriðju Íslendinga eru með
lögheimili á höfuðborgarsvæð-
inu og ég hygg raunar að raun-
verulegur fjöldi íbúa sé eitthvað
hærri ef tekið er mið af öllum
námsmönnum sem búa í bænum
með lögheimili í heimabyggð
fjölskyldunnar. Það gefur auga-
leið að í slíku samfélagi er orðið
talsverð fyrirhöfn að sækja sér
atkvæði út fyrir borgarmúrana.
Þeir sem eru þekktir í Reykja-
vík eru þar að auki þekktir úti á
landi. En það gildir ekki endilega
öfugt.
Það er sjálfsagt að jafna
atkvæðavægið með þeim hætti
að Reykvíkingar kjósi jafn-
marga Reykvíkinga á þingið og
þeir ættu með réttu að fá í stað
þess að kjósa þangað fulltrúa
úr öðrum landshlutum. En slíkt
má gera án þess að gera landið
að einu kjördæmi. Frekar mætti
fjölga kjördæmum, skipta höf-
uðborginni upp eftir hverfum og
tryggja betri tengsl kjósenda við
þingmenn. Staðbundin kjördæmi
eru líka skemmtilegri, og ekki
má gera lítið úr því. Fólk nennir
frekar að kjósa í skemmtilegum
kosningum en leiðinlegum.
Væri persónukjör með 525 val-
kostum í einu kjördæmi, með
kynjakvótum, heppileg leið til
að verja Alþingi? Um það er ég
efins. En sjáum hvað setur.
Einfaralið
Pawel Bartoszek
stærðfræðingur
Í DAG
Það má kannski segja forgangsfærsluað-
ferðin, sem notuð var við þessar kosn-
ingar, sé afar frambjóðendavæn, en ekki
endilega mjög kjósendavæn.
SEND IÐ OKK UR LÍNU
Fréttablaðið og Vísir hvetja lesendur
til að senda línu og leggja orð í
belg um málefni líðandi stundar.
Greinar og bréf skulu vera stutt
og gagnorð. Tekið er á móti efni
á netfanginu greinar@frettabladid.
is eða á vefsíðu Vísis, þar sem
finna má nánari leiðbeiningar.
Ritstjórn ákveður hvort efni birtist í
Fréttablaðinu eða Vísi eða í báðum
miðlunum að hluta eða í heild.
Áskilinn er réttur til leiðréttinga og
til að stytta efni.
1919
R E STAU R A N T
AND LOUNGE
FRÁBÆR VÍN Í ÚRVALI
Radisson Blu 1919 Hótel Pósthússtræti 2 102 Reykjavík Sími: 599 1000
Í hjarta miðborgarinnar býður veitingastaðurinn 1919 upp á girnilega þriggja
og fimm rétta jólamatseðla og jólahlaðborð fyrir hópa. Flauelsmjúkir forréttir,
safaríkar jólasteikur og gómsætir eftirréttir koma þér í sannkallað jólaskap.
Pantaðu borð núna og njóttu þess að taka forskot á jólasæluna.
JÓLIN KOMA TIL ÞÍN