Fréttablaðið - 03.12.2010, Blaðsíða 80

36 3. desember 2010 FÖSTUDAGUR
Jóladagatal Norræna hússins 1.-23. des. kl: 12.34
Íþróttaleikhúsið kl. 14
Gunnhildur Sigurjónsdóttir les ljóð úr bók sinni
„Í faðmi dagsins“.
Unglingadeild Leikfélags Kópavogs sýnir leikritið
„Beðið eftir græna kallinum“.

Græna kannan kl. 15
Tónleikar: Hafdís Huld flytur frumsamin
og skemmtileg lög.

Minnum á Jólamarkað
Sólheima í Kringlunni
4. og 5. desember!
Laugardagurinn 4. desember
Vala - verslun og listhús Kl. 14.30 – 18 // Um helgar kl. 14 – 17
Kaffihúsið Græna kannan Um helgar kl. 14 – 17
Ingustofa – Samsýning vinnustofa Kl. 9 – 17 // Um helgar kl. 14 – 17
Opnunartímar á Aðventudögum
Nýtt leikverk eftir Jón Atla
Miðasalan er opin
virka daga frá kl. 13-15
Sími: 527 2100
www.tjarnarbio.is Tjarnargötu 12 - 101 Reykjavík
Tom Waits
Tribute
Mojito3. DESMIÐNÆTURSÝNING! 23:30
3.DES
4.DES
4.DES
Vesturport & Rás 2 kynna
The Bad Livers & The Broken heart Band
AUKATÓNLEIKAR KL. 23:30
kl. 20
kl. 22:30
Jónas Sig.
Jólarósir
Tónleikar
Snuðru
og Tuðru
5.DES
7.DES
Augastein – Á senunni
Ævintýrið um 12.DES
kl. 14 OG 16
NÆSTA VIKA:
MIÐNÆTURSÝNING
10.DES
36
menning@frettabladid.is
Bækur/ ★★★
Doris deyr
Kristín Eiríksdóttir
Kjötbær Kristínar Eiríksdótt-
ur bar með sér ferskan blæ inn
í íslenskan bókmenntaheim
þegar hann kom út árið 2004, og
næstu bækur hennar tvær, Húð-
lituð auðnin 2006 og Annarskon-
ar sæla 2008, viðhéldu ferskleik-
anum. Doris deyr er á svipuðum
nótum hvað efni og lífssýn varðar
en hér er mun þroskaðri höfundur
að verki og vinnubrögðin agaðri.
Doris deyr er safn tíu smásagna
og er sögusviðið dreift um hálfa
heimsbyggðina, frá Kanada til
Íslands til Kólumbíu til Istanbúl
með viðkomu við Niagarafoss-
ana, á Gíbraltar, Spáni og fleiri
stöðum. Sögurnar tengjast ekki
innbyrðis en umfjöllunarefnið er
ávallt hið sama; einsemd mann-
eskjunnar í veröldinni, leitin að
lífsfyllingu í formi ástar, vin-
áttu, ferðalaga, eiturlyfja, áfeng-
is eða kynlífs. Leit sem ekki ber
nokkurn árangur því manneskjan
er alltaf ein á flótta sínum undan
sjálfri sér og tengingin við annað
fólk í besta falli tálsýn, í versta
falli banvæn.
Söguhetjur flestra sagnanna
eru ungar konur, ósáttar við sjálf-
ar sig og umhverfið, í stöðugri leit
eftir viðurkenningu og samastað
í tilverunni. Konur sem þrá að
vera einhverjum einhvers virði
en óttast um leið þá frelsisskerð-
ingu sem það felur í sér. Í sögunni
Þrjár hurðir er söguhetjan eldri
kona sem fann sinn samastað en
komst að því að ekki heldur þar
var griðland að finna. Í þeim
þremur sögum þar sem söguhetj-
an er karlkyns er svipað uppi á
teningnum; gjáin á milli fólks er
óyfirstíganleg. Örsjaldan tekst að
brúa hana, en alltaf aðeins stutta
stund, svo tekur einmanaleikinn
aftur yfirhöndina og leitin hefst
að nýju.
Allar eru sögurnar góðar. Vel
byggðar og vel skrifaðar og lýsa
veruleika sem við þekkjum öll,
jafnvel þótt sögusviðið sé fjar-
læg lönd eða undirjarðnesk vit-
und manneskjunnar. Kristín
hefur fullt vald á smásagnaform-
inu og textinn er meitlaður og
fágaður. Næstum of fágaður á
köflum og undirrituð stóð sig að
því að sakna ungæðislegs ofsans
sem einkenndi Kjötbæinn. Meira
að segja ofbeldið og órarnir eru
hér fágaðri og óhugnaðurinn sem
oft kraumar undir yfirborðinu
beislaðri. Þroskinn er á kostnað
hömluleysisins, sem eðlilegt er,
og útkoman ekki eins kraftmik-
il.
Það er þó alveg ljóst að með
þessari bók stígur Kristín fram
sem fullþroskaður höfundur sem
hefur mikið fram að færa bæði í
efni og stíl og verður spennandi
að lesa skáldsöguna sem sam-
kvæmt þroskakúrfu rithöfunda
hlýtur að koma frá henni næst.
Friðrika Benónýsdóttir
Niðurstaða: Vel byggðar og vel
stílaðar smásögur sem undirstrika
einstæða sýn Kristínar á eðli þess að
vera manneskja.
Djöfullegra en lífið sjálft
Hallgrímspassía, tónlist við
Passíusálma Hallgríms Pét-
urssonar eftir Sigurð Sæv-
arsson, er komin út á sam-
nefndum hljómdiski. Verkið
tileinkar hann minningu
afa síns sem kvaddi þennan
heim með sálma Hallgríms
á vörunum.
Sigurður helgar útgáfuna minn-
ingu afa síns, Skúla Oddleifsson-
ar, sem tengist minningu hans um
Passíusálmana órofa böndum. Í
bæklingi sem fylgir hljómdiskn-
um lýsir Sigurður því hvernig
hann man afa sinn standandi við
glugga, hlustandi á útvarpsmess-
una, og alvarleikanum sem fylgdi
þegar Passíusálmar Hallgríms
voru lesnir á föstunni.
„Stemningin í kringum upplest-
ur Passíusálmana var mjög sterk
í minningunni,“ segir Sigurð-
ur. „Mörgum árum síðar sat ég
við dánarbeð afa á sjúkrahúsinu.
Daginn sem hann dó þuldi hann
upp Passíusálmana eins og upp úr
svefni. Að hann skyldi helga síð-
ustu andardrætti sína sálmunum
hafði mikil áhrif á mig og varð til
þess að ég ákvað að gera tónlist
við þá.“
Passíusálmar Hallgríms Pét-
urssonar eru miklir að umfangi
og segist Sigurður hafa nálgast þá
eins og kvikmyndaleikstjóri sem
ætlar að gera bíómynd eftir ein-
hverju stórverki bókmenntanna.
„Ég gerði mér strax grein fyrir
því að ég yrði að skera niður með
það að markmiði að fanga anda
sálmanna og þannig að sagan
héldist óslitin. Ég sleppti því
ákveðnum pörtum úr sálmunum
sem skipta kannski ekki öllu máli
til að maður haldi þræði í verk-
inu. Ég bar þessa aðlögun mína
meðal annars undir kirkjunnar
menn og það var almenn ánægja
með þetta; að minnsta kosti ekk-
ert sem ég sleppti sem þeir töldu
að mætti alls ekki sleppa. Þetta
var því dálítið eins og ég ímynda
mér að sé að vinna handrit byggt
á öðru verki, þar sem maður þarf
að velja og hafna.“
Hallgrímspassía er fráleitt
fyrsta tónverkið sem samið er
við sálma Hallgríms Pétursson-
ar. Hvers vegna höfðar það svona
sterkt til tónskálda?
„Ég veit það ekki en þegar ég
fór að vinna með sálmana og rýna
í þá opnaðist algjörlega nýr heim-
ur fyrir mér. Þetta er svo tíma-
laus klassík að hún talar algjör-
lega til manns hér og nú. Þetta er
kannski eins og með Shakespeare,
sem er í stöðugri endurnýjun í
ólíkum formum fyrir nýjar kyn-
slóðir. Ég vonast að minnsta kosti
til að þetta verk verði til þess að
vekja áhuga einhverra á Passíu-
sálmunum.“
Verkið var hljóðritað á tveimur
dögum í Hallgrímskirkju í mars
síðastliðnum. Á disknum nýtur
Sigurður meðal annars liðsinnis
kammerkórsins Schola Cantorum,
Caput-hópsins, Harðar Áskelsson-
ar orgelleikara og Jóhanns Smára
Sævarssonar, bróður tónskálds-
ins, sem syngur fyrir Hallgrím.
„Upptökurnar gengu mjög vel
enda var valinn maður í hverju
rúmi. Tæknin er orðin svo góð nú
til dags og þetta er svo mikið fag-
fólk að sárafáar tökur þurfti til ná
þessu.“
Hallgrímspassía var frumflutt
árið 2007 og flutt aftur síðast-
liðna páska. Sigurður vonast til að
verkið verði flutt erlendis áður en
langt um líður.
„Ég er að undirbúa kynningar-
pakka til að senda út. Opnasti geir-
inn í þessum bransa er kórageir-
inn; kórarnir eru alltaf að leita að
nýjum verkum til að flytja og það
er ágætt að byrja að kynna verkið
fyrir þeim. Passíusálmarnir hafa
verið þýddir á nokkur tungumál,
til dæmis dönsku, norsku, þýsku
og ensku. Það þyrfti að vísu
að slípa þýðingarnar aðeins til
þannig að þær falli betur að tón-
verkinu.“
bergsteinn@frettabladid.is
HLJÓMAGANGUR PÍSLARGÖNGUNNAR
SIGURÐUR SÆVARSSON Segir Passíusálmana eiga stöðugt erindi við okkur, rétt eins og önnur stórvirki bókmenntanna.
FRÉTTABLAÐIÐ/VALLI
Elísabet V. Ingvarsdóttir hönn-
unarsagnfræðingur fjallar um
íslenska húsgagna- og vöruhönn-
un í fyrirlestri á Hönnunarsafni
Íslands á sunnudag.
Elísabet mun í fyrirlestrin-
um segja frá þeirri kynslóð
manna sem fyrst komu að utan
úr sérhæfðu námi sem mennt-
aðir hönnuðir og tengja þeirra
tíma við samtímann. Skoðað-
ir verða möguleikar og vonir
þessara frumkvöðla í atvinnu-
sköpun í samhengi við þá mögu-
leika og vonir sem ört stækkandi
hópur íslenskra hönnuða stendur
frammi fyrir í dag, meðal annars
í ljósi niðurstaðna úr nýrri rann-
sókn á hagrænu gildi skapandi
greina á Íslandi.
Fyrirlestur Elísabetar hefst
klukkan 14.
Húsgagna-
hönnun í
sögulegu ljósi
JÓLIN KOMA Í ÞJÓÐMINJASAFNIÐ Jóladagskrá Þjóðminjasafns Íslands hefst á sunnudag klukkan 14. Pollapönkararnir spila fyrir
krakkana. Grýla, Leppalúði og Jólakötturinn kíkja í heimsókn og spjalla við börnin um íslenska jólasiði. Á Torginu er sýningin Sérkenni sveinanna,
en þar má sjá jólahús með gripum sem tengjast jólasveinunum, auk ratleikja og annarra uppákoma. Aðgangur er ókeypis.