Fréttablaðið - 03.12.2010, Qupperneq 30

30 3. desember 2010 FÖSTUDAGUR
SEND IÐ OKK UR LÍNU
Fréttablaðið og Vísir hvetja lesendur til að senda línu og leggja orð í belg um málefni líðandi stundar. Greinar og bréf skulu
vera stutt og gagnorð. Tekið er á móti efni á netfanginu greinar@frettabladid.is eða á vefsíðu Vísis, þar sem finna má nánari
leiðbeiningar. Ritstjórn ákveður hvort efni birtist í Fréttablaðinu eða Vísi eða í báðum miðlunum að hluta eða í heild. Áskilinn
er réttur til leiðréttinga og til að stytta efni.
Algengt er að landsmenn geti ekki kveikt á útvarpstækjum
sínum án þess að heyra fréttir af
tíðum snjóflóðum sunnan Múla-
ganganna og vestan Strákaganga,
í Skútudal við Siglufjörð, í Súðavík-
urhlíð við Ísafjarðardjúp og fyrir
austan á Fagradal og Suðurfjörð-
um Austurlands. Norður í Ólafs-
firði hafa snjóflóð kostað nokkur
mannslíf eftir að framkvæmd-
ir hófust í Héðinsfjarðargöngun-
um. Á Suðurlandi hefur vegurinn
milli Reynishverfis og Víkurþorps
ekki sloppið við snjóflóð, blindbyl
og mikil snjóþyngsli þegar hart er
deilt um hvort til greina
komi að grafa stutt jarð-
göng undir Reynisfjall.
Til eru alltof mörg
dæmi um að snjóflóð
hafi fallið á enn fleiri
stöðum víða um land
sem áður voru tald-
ir 100% öruggir, þar
er Öxnadalsheiði ekk-
ert undanskilin. Fyrir
og eftir 1960 var það
algengt að vegurinn
sunnan við Engimýri í
Öxnadal og uppi á heiðinni í 540 m
hæð hefði strax orðið ófær þegar
fréttir bárust af því að skriður og
snjóflóð hefðu lokað þessari leið
milli Eyjafjarðar og Skagafjarðar.
Sem betur fer er það ekki algengt
eftir að þessi fjallvegur var að
fullu byggður upp sem vetrarveg-
ur, þó kemur fyrir að ökumenn
lendi í vandræðum í Bakkasels-
brekku vegna illviðris og mikilla
snjóþyngsla.
Milli Dýrafjarðar og Arnarfjarð-
ar er þetta vandamál líka til staðar
á Hrafnseyrarheiði sem á að víkja
fyrir 5 km löngum jarðgöngum. Í
beinu framhaldi af þessum göng-
um sem stytta vegalengdina milli
byggðanna á norðanverðum og
sunnanverðum Vestfjörðum væri
vel hægt að forðast slysahættuna
á veginum í Mjólkárhlíð ef ákveðið
yrði að grafa stutt veggöng undir
Meðalnesfjall.
Talið er að 11 til 12 km löng jarð-
göng sem yrðu tekin úr 80 m hæð
í Vatnsdal og kæmu út í gegn í 50
metra hæð yfir sjávarmáli í Dynj-
andisvogi kosti um 14 milljarða
króna. Hvort sem göngin kæmu í
tvennu lagi inn í Geirþjófsfjörð eða
ekki verður óhjákvæmilegt að opna
þriðju dyrnar inn í Trostansfjörð
til að þau gagnist íbúum Vestur-
byggðar.
Því fylgir mikill kostnaður þegar
reynt er að tryggja öryggi byggð-
anna með uppsetningu varnar-
garða gegn öllum snjóflóðahættum
sem erfitt er að sjá fyrir í breyti-
legu veðurfari. Við Ísafjarðardjúp
geta þessar hættur leynst í Hest-
firði og á stórum hluta nýja vegar-
ins í Fossahlíð í Skötufirði án þess
að heimamenn í fjórðungnum hafi
hugmynd um þær. Það sama á við
um Arnarfjörð, Vesturbyggð og
firðina norðan Breiðafjarðar milli
Flókalundar og Bjarkalundar.
Hluta af þeirri heildarupp-
hæð sem talið er að 11,9 km löng
jarðgöng undir Dynjandisheiði
kosti mætti nota til að tryggja
öryggi byggðanna norð-
an Hrafnseyrarheiðar,
við Ísafjarðardjúp, vest-
an Dynjandisheiðar og á
Suðurfjörðunum.
Á öllum þessum stöð-
um skipta stutt göng
miklu máli þó að þau
verði dýrari en varnar-
garðarnir. Seint á síð-
asta ári minntust Aust-
firðingar þess að 35 ár
voru liðin síðan snjóflóð-
in í Neskaupstað kostuðu
12 mannlíf. Þess sjást engin merki
að ástandið á Suðurfjörðum Aust-
urlands sé að batna þegar fréttir
berast af því að margir flutninga-
bílstjórar hafi lent í mikilli hættu
vegna grjóthruns og snjóflóða í
Hvalnes- og Þvottárskriðum.
Í Kambaskriðum er ástandið
engu betra þegar heimamenn fá
fréttir af því að þar hafi grjóthrun
líka valdið skemmdum á bifreiðum.
Hvað eftir annað lenda starfsmenn
Vegagerðarinnar í því að þurfa að
hreinsa veginn á þessum hættu-
lega stað þegar snjóflóð hafa oftar
en einu sinni lokað leiðinni milli
Stöðvarfjarðar og Breiðdalsvíkur.
Til eru í langtímaáætlun hug-
myndir um veggöng undir Lóns-
heiði og Berufjörð og tvenn göng
inn í Stöðvarfjörð sem geta sam-
anlagt stytt vegalengdina milli
Fáskrúðsfjarðar og Hornafjarð-
ar um 50 km. Auk snjóflóðavarn-
argarða á þessari leið er þetta ein
forsendan fyrir því að allir íbúar
Suðurfjarðanna fái greiðan aðgang
að stóra Fjórðungssjúkrahúsinu í
Neskaupstað.
Snjóflóðahættur
á Íslandi
Snjóflóðahætta
Guðmundur Karl
Jónsson
farandverkamaður
Á öllum þess-
um stöðum
skipta stutt
göng miklu
máli
Gauti Kristmannsson dósent í þýðingarfræðum sendir und-
irrituðum heldur óblíðar kveðj-
ur í Fréttablaðinu fyrir nokkrum
dögum. Tilefnið er greinarkorn
sem undirritaður skrifaði í Morgun-
blaðið. Þar fjallaði ég aðeins um þá
órækt sem yrði í tungumáli okkar
ef reglugerðarþýðingar vegna ESB
aðildar fá að móta hana og verða
aflvaki í þróun íslenskunnar, eins
og skilja mátti af orðum dósentsins
sjálfs í viðtali fyrir skemmstu.
Vegna þessa velur Gauti mér ein-
kunnir eins og þær að ég fari með
hálfsannleik, óvinahatur og sögu-
fölsun. Hér er hátt til höggs reitt
en minna um rökstuðning. Það helst
að í greininni sé vikið að meintum
hálfsannleik þar sem ég hafi sagt
að kostnaður Íslands við þýðingar
muni vaxa við inngöngu í ESB. Um
það segir dósentinn:
„Þetta er sígilt dæmi um hálf-
sannleik, því þó að það sé rétt að
kostnaðurinn aukist þá fellur hann
ekki lengur á Íslendinga eina held-
ur ESB allt. Það sparast því umtals-
vert fé við það.“
Ekki veit ég hvað orðið hálf-
sannleikur þýðir hjá lektorum við
Háskóla Íslands en í mínu móður-
máli nær það yfir þann útúrsnún-
ing staðreyndar sem gerir lygi að
sannleika. Allir Evrópufræðingar
sem um hafa fjallað viðurkenna
fúslega að Ísland muni væntanlega
greiða heldur meira til ESB en það
fengi í staðinn. Hluti af greiðslum
okkar eins og annarra þjóða fer til
hins mikilvirka þýðingastarfs ESB.
Það er barnalegur málflutningur að
telja að peningar verði til í höfuð-
stöðvum Evrópusambandsins og
ekki sannleikanum samkvæmt að
halda því fram að Íslendingar spari
sér fé með því að ganga þar inn.
Seinni hluta greinar sinnar eyðir
dósentinn síðan í að færa rök fyrir
að þvælulegur málstíll 18. aldar og
stofnanamál nútímans sé einhvers-
konar hugarburður eða sögufölsun
upplýsingafulltrúa sem aldrei lesi
neinar upplýsingar. Þær bollalegg-
ingar allar læt ég lesendum Frétta-
blaðsins eftir að dæma. Óvina hatrið
gleymir greinarhöfundur síðan að
ræða frekar en gert er í inngangi
og er hér fyrirgefið, enda hefur
mér aldrei dottið í hug sú firra að
hatast við nokkurn mann.
Stóryrði dósentsins
Ísland og ESB
Bjarni
Harðarson
bóksali og tímabundið
upplýsingafulltrúi í
sjávarútvegsráðuneyti
Þjóðarábyrgð og
launamál háskólafólks
Margir líta þannig á að þjóð-in beri öll ábyrgð á því sem
gerðist í hruninu og að þjóð-
in verði öll að taka afleiðingum
þess, að þjóðin verði öll að leysa
úr þeim vanda sem þá varð til.
Að vissu marki er þetta rétt
en samt mun stór hluti þjóðar-
innar eiga erfitt með að koma
auga á ábyrgð sína. Hjá félög-
um mínum í Stéttarfélagi bóka-
safns- og upplýsingafræðinga
er það líklega vegna þess að við
könnumst ekki við að hafa sópað
til okkar fé annarra, hvorki á
tímum „góðæris“, fyrr né síðar.
Þegar ég lít yfir heildarkjara-
samning BHM sem gerður var
í lok árs 2005 til þriggja ára, sé
ég að taxtahækkanir samkvæmt
honum voru 3,25% við undirrit-
un samnings, 2,5% 2006, 2,25%
2007 og 2% 2008. Þetta sam-
svarar rúmlega 10% hækkun
samtals á 3 árum, eða rétt rúm-
lega 3% hækkun á ári að jafn-
aði. Í ljós kom síðar að þess-
ar launahækkanir náðu ekki
að halda í við hækkun fram-
færsluvísitölu. Engar greiðsl-
ur umfram taxta komu til mín
á þessum árum og auðvelt að
sjá kjör mín og samstarfsfólks-
ins, þau voru samningstaxtar
og ekkert annað. Lífeyrisrétt-
indi hækkuðu ekki hjá ríkis-
starfsmönnum á þessum árum.
Um leið voru starfsmenntasjóð-
ir eins og Vísindasjóður felldir
niður.
Ég þarf þó ekki að kvarta. Ég
greiddi atkvæði með þessum
samningi og vann mína vinnu,
sem þá fólst í umsjón með þeim
tímarita- og gagnasöfnum sem
eru í aðgangi um allt land og
kennd við hvar.is. Þessi þjón-
usta, eins og önnur þjónusta
bókasafnanna, er til að styðja
við menntun og menningarmál
hjá öllum landsmönnum, mikil-
væg stoðþjónusta við rannsókn-
ir og vísindi, nýsköpun og þróun
í landinu. Þessi þjónusta, eins
og allur mennta- og heilbrigðis-
geirinn, stóð árið 2008 eins og
staðið hafði verið fram að því.
Þar var hvergi um gríðareyðslu
að ræða og starfsmenn unnu sín
verk án þess að sjá nein ofsa-
laun eða ofsagróða.
Þegar þessi laun hafa síðan
verið fryst í tvö ár fer ekki
hjá því að þau sem vinna sam-
kvæmt þeim kjörum eigi erfitt
með að sjá sig í hópi með fjár-
málageiranum eða stjórnmála-
fólki, þó einhver úr þeim hópum
vilji það. Krafa þessa fólks er
sú sama og áður, sanngjörn laun
fyrir sína vinnu. Þegar vinnan
er stuðningur við mennta- og
heilbrigðiskerfi landsins, menn-
ingu, rannsóknir, nýsköpun og
þróun, þá þarf til þess vel hæft
fólk sem hefur háskólanám að
baki. Það þarf að greiða því
fólki þannig laun að það fáist til
vinnu hér.
Þetta er hluti af miklu stærra
máli, sem er uppbygging í land-
inu eftir hrun. Ef takast á að
lifa hér á þann hátt að fólk vilji
almennt búa í landinu, þarf
nýsköpun starfa ofan á þann
grunn sem við höfum og þróun
í þeim atvinnugreinum sem
hér eru. Margir sjá fyrir sér
nýsköpun og framkvæmdir sem
verkefni snillinga sem ekki
höfðu tíma eða nennu til að fara
í langt skólanám, en það er núna
liðin tíð. Nýsköpun verður ekki
til án háskólamenntaðs fólks og
sama gildir um þróun vöru og
þjónustu. Ef þau sem ætla nú að
byrja í háskólanámi eiga að sjá
fyrir sér að eiga eftir að vinna
í landinu, þurfa kjörin að svara
lágmarkskröfum svo þetta fólk
taki ekki fyrstu vél út að loknu
prófi. Þá yrði skarð hoggið í
þann hóp fólks sem getur unnið
úr þeim viðfangsefnum sem hér
bíða.
Þeirri skoðun er gjarnan
haldið á lofti að skera þurfi
niður mikla þjónustu háskóla-
fólks vegna þess að þjóðin hafi
ekki efni á henni. Það er morg-
unljóst að með því að ganga á
hlut þjónustu við menntun, heil-
brigði, rannsóknir, nýsköpun
og þróun, þá kæfir þessi þjóð
einfaldlega möguleika sína til
að vinna sig út úr tímabund-
inni kreppu, hvað sem tekur við
eftir þann tíma.
Kjaramál
Sveinn
Ólafsson
í stjórn Stéttarfélags
bókasafns- og
upplýsingafræðinga
Margir sjá fyrir sér nýsköpun og fram-
kvæmdir sem verkefni snillinga sem
ekki höfðu tíma eða nennu til að fara í
langt skólanám, en það er núna liðin tíð. Nýsköpun
verður ekki til án háskólamenntaðs fólks
ÍS
L
E
N
S
K
A
/S
IA
.I
S
/U
T
I
52
23
6
11
/1
0
HOLTAGÖRÐUM GLÆSIBÆ KRINGLUNNI SMÁRALIND WWW.UTILIF.IS
North Face fatnaður
jólatilboð