Frjáls verslun - 01.09.2004, Síða 73

Til dæmis, muldraði ég. Lifir maður á
hönnun? Á hveiju á allt þetta fólk að lifa?
Steig vankaður út úr leigubílnum Eg
var nokkuð vankaður þegar ég steig
út úr leigubílnum og svipaðist um efdr
raunveruleikanum og ég komst að því
að enginn sem ég þekki gerir neitt sem
er raunverulegt. Enginn í húsinu mínu
kemur nálægt raunveruleikanum, enginn
í næsta húsi, enginn í hölskyldunni og ekki vinir mínir. Þetta
eru tölvufræðingar, markaðsfræðingar, auglýsingamenn, mál-
fræðingar, verðbréfamiðlarar, listamenn, námsmenn og ellilíf-
eyrisþegar, blaðamenn, hagfræðingar, flugmenn, sáifræðingar,
flugfreyjur, prestar, kennarar, bókarar, hjúkkur. Æskuvinur
minn selur gosdrykki, annar fær fólk til að horfa meira á sjón-
varp. Þeir eru ekki raunvemlegir.
Verkfræðingur hjá Símanum. Er það raunvemleiki? Ungl-
ingar senda sms skilaboð Jýrir 3 milljarða á ári. Raunvemleg
þörf? Öll Jjölskyldan mín em læknar eða hjúkkur. Framtíðin er
björt iyrir þessar stéttir. í Lifandi visindum var mögnuð grein
um hina svokölluðu Barbie pillu. Það er tafla sem gerir mann
grannan, færir manni brúnan húðlit og eykur kynhvötina. Hvað
gæti verið betra? Grannur, brúnn og graður. Þar var texta-
rammi sem sagði: „í framtíðinni verður það heilbrigða fólkið
sem tekur lyfin.“
Afi minn fæddist í raunveruleikann Afi minn fæddist inn í
hinn fullkomna raunvemleika. Fjölskylda hans hafði algera
yfirsýn yfir líf sitt og hver einasta mínúta var í beinum tengslum
við raunvemleikann. Þau veiddu fisk, tíndu dún, brenndu reka-
við, mjólkuðu kýr, ráku kindur. Matur var líf og á Oddstöðum
á Melrakkasléttu gátu búið 20-30 manns vegna þess að jörðin
skilaði af sér mat til að framfleyta nákvæmlega þeim Jjölda. Allt
lá ljóst Jýrir. Ein kind var rúmur mánuður af mannslífi næsta
vetur. Bróðir hans tók við bænum. Hann keypti sér traktor
og framleiddi tíu sinnum meiri mat en nokkm sinni hafði
verið framleiddur á bænum. Vélamar slógu, heyjuðu og grófu
skurði. Ha ha! hrópaði hann. Nógur matur fýrir alla! En það
bergmálaði í húsinu. Allir vom famir.
Raunvemleikanum hefur verið stolið. Vélamar stálu honum.
Við getum reynt að snúa aftur til raunvemleikans en hann
verður alltaf falskur. Við getum prófað að veiða okkur til matar
en veiðileyfi em svo dýr að þá þyrfti maður að taka aukaverk-
efni á auglýsingastofu. Við þurfum ekki að veiða, ekki að heyja,
ekki að fóðra, mjólka, höggva í eldinn,
sækja vatn, þvo þvotta eða vaska upp.
Einu sinni sögðu allir að vélamar
myndu skapa mikinn frítíma en í stað
þess að tækniframfarir hafi það að
markmiði að skapa atvinnuleysi, að
gera manni kleift að liggja allan dag-
inn uppi í sófa og slappa af á meðan
vatnsveitan dælir og hitaveitan hitar
og togarar moka aflanum á land þá er
Á hverju eigum við eiginlega að
lifa? Ekki getum við öll verið skáld?
Nei, svaraði ég, kannski ekki. Ekki
getum við öll farið í háskóla? Ekki
getum við lifað á því að selja hvert
öðru verðbréf? Ekki lifum við á því
að klippa hvert annað! Við verðum
að lifa á einhvcrju!
Afi minn fæddist inn í hinn
fullkomna raunveruleika.
Fjölskylda hans hafði algera
yfirsýn yfir líf sitt og hver einasta
mínúta var í beinum tengslum
við raunveruleikann. Þau veiddu
fisk, tíndu dún, brenndu rekavið,
mjólkuðu k\r, ráku kindur.
atvinnuleysið ekki fyrr komið upp í
3% að allir æpa: KREPPA, KREPPA!
Er það kreppa eins og þegar amma
var send 6 ára frá Neskaupstað
vegna þess að Jjölskyldan átti ekki
fyrir mat eða er það kreppa eins og
að þurfa að segja upp áskriftinni að
Stöð 2?
Það þarf ótrúlega djúpa Leppu
áður en hún fer að hafa áhrif á það
sem skiptir máli. í Jýrra borgaði ég 30.000 krónur fyrir rafmagn
til heimilisins. Símreikningar voru upp á 200.000 og þá var ég
ekki kominn með ADSL.
Á hverju eigum við að lifa? Ef maður Jýlgist með sam-
félagsumræðunni fær maður á tilfinninguna að við séum
alltaf á hengifluginu. Bankamir gefa út spár sem virka eins
og TERROR ALERT í Bandaríkjunum. Iðnaðarbankinn spáir
uppsveiflu fram að helgi en þungu hausti. Landsbankinn spáir
djúpri lægð en sólskini þegar líður á sumarið. Greiningardeild
íslandsbanka biður menn að halda sig innandyra til hádegis
vegna styrkingar krónunnar. Og maður horfir út um gluggann,
sólin skín, bömin leika sér, en samt er maður alveg logandi
hræddur. Hvenær hrynur þetta allt? Menn skima til hafs: Em
þetta torfkofar við sjóndeildarhringinn? Menn skilja ekki sam-
hengið sem við búum í og treysta ekki sköpunarkraftínum sem
býr í fólkinu. Skynja samfélagið eins og spilaborg. Á hveiju
eigum við að lifa? spjrr leigubílstjórinn eins og eitthvað sé til
sem heitir raunvemleiki sem allir hinir reisa lif sitt á. Hús þarf
að reisa á gmnni og samfélag skal reist á grunnatvinnuvegi.
Fyrst kemur eitthvað sem er „raunvemlegt“, við höngum síðan
á því eins og skraut á jólatré.
BílsJjórinn hafnaði öllu sem ég sagði svo ég horfði í kringum
mig og prófaði að tálga allan óþarfann af samfélaginu. Hönnun
er óþarfi, kvikmyndaiðnaðurinn, tónlist og leikhús, tískuiðnað-
urinn, intemetið og klámiðnaðurinn svo sannarlega. Ferðalög
em ekki raunvemleiki. Benidomr, Disneyland og Las Vegas,
allt afurðir óraunvemleikans. Kaffi er alger óþarfi, þó er það
langstærsta viðskiptaafurð í veröldinni! Heilu heimsálfumar,
heilu milljónimar lifa á löngun annarra til að drekka kaffi!
Hvaða raunvemleiki er það? Áfengi er óþarfi. Tóbak er óþarfi,
hvað þá eiturlyf og skáldskapur.
Eftír að hafa tálgað allan óþarfa af sam-
félaginu stóð þetta eftir:
20 feta gámur/tjald,
vatn,
100 kg af loðnumjöli á ári,
lOOkgafkomi,
Tvær kindur,
Svefnpoki,
66N Kuldagalli,
Þögn!
Þetta er raunvemleikinn, hann er ekki
stærri en þetta.®]
73