Frjáls verslun - 01.09.2004, Blaðsíða 77

einnig í Danmörku, þar sem ég var að leita að íbúð til kaups í
Kaupmannahölh. Ein íbúðin sem ég skoðaði, gömul íbúð mið-
svæðis í borginni, var með nýju marmarabaðherbergi. Fasteigna-
salinn sagði mér að eigendumir hefðu gert íbúðina upp fyrir
lán, sem þau réðu síðan ekki við - þó íbúðin seldist á uppsettu
verði skulduðu eigendumir samt 400 þúsund danskar. Sú upp-
hæð dugði á þeim tíma nokkum veginn til að kaupa hálfa 150
fermetra íbúð í gömlu húsi miðsvæðis í borginni - reyndar án
marmarabaðherbergis. Svo tók verðið við sér - 1991-2001 tæp-
lega þrefaldaðist fasteignaverð í Kaupmannahöfn.
í uppsveiflunni hér undanfárin ár hata margir íbúðareigendur
teldð lán út á eigin fasteign til að kaupa aðra fasteign og leigja hana
út Um 40 prósent tasteignasölu í London er fólk að kaupa tasteign
sem það ætlar ekki að búa í, til dæmis fólk á miðjum aldri, sem á
skuldlausa fasteign. Ungt fólk kaupir kannski niðumitt húsnæði,
gerir upp, býr í því í einhvem tíma, leigir það úþ flytur í ræfils-
legt húsnæði og byrjar upp á nýtt Þetta hefur verið hægt af því
eförspum eftir leiguhúsnæði hefur verið mikil og leigan há, en í
samdrætti gæti þessi staða breyst
100 fermetra íbúð á 130 milljónir Fasteignir
á milljón pund, um 130 milljónir króna,
hafa verið fastur liður á markaðnum hér
í London undanfarin ár. Dýmstu hverfin
em Kensington, Notting Hill, Chelsea og
Westminster og svo Hampstead í Norður-
London. Með íslenskum augurn er afar erfitt
að skilja að 100 fermetra 2-3 herberga íbúð
í Chelsea geti kostað 130 milljónir króna
og það án gullkrana. Staðurinn sparkar
verðinu yfir milljónpunda markið, en líka
ef búið er að taka gömul hús í gegn, eða
breyta iðnaðarhúsnæði, skólum og kirkjum
í íbúðir og hanna með þægindum eins og
plasmasjónvarpi, innbyggðu hljómflutnings-
kerfi og hátækniþjófavömum.
Ef um er að ræða tjölbýfishús - þó nafnið
sé reyndar misvísandi í þessu tilfelli - með
sundlaug, húsverði í einkennisbúningi og
öðmm gæðum þá hefur það auðvitað líka
áhrif á verðið. Sú þjónusta kostar kannski 5
þúsund pund á ári eða meira í húsgjald, um
6,5 milljónir króna. í heildardæminu hossa
munaðarsölur þó ekki hátt Á fyrstu sex
mánuðum ársins var flöldi seldra fasteigna
yfir mifljónpundamarkinu aðeins 0,3 prósent
af heildarsölum í London.
„Hvað heldurðu að ég hafi séð?“ Ástand húsnæðis hér er iðu-
lega harri íslenskum stöðlum. „Hvað heldurðu að ég hafi séð í
eldhúsinu um daginn?“ spurði landi minn nýlega, með öndina
í hálsinum. Ég svaraði hlæjandi að hann hefði séð mús. Hann
leit á mig þrumulostinn - hvemig gat mér dottið það í hug. Jú,
af því ég bý í London og hef lika lent í músagangi, sem raskaði
sálarró minni rækilega. Hér búa átta milljónir manna og ömgg-
lega margfalt. fleiri mýs. Einn nágranni minni sagði að það væri
gott að hafa mýs því þá væm þó engar rottur - tegundunum
lyndir ekki. Nýlega bönkuðu nágrannar mínir upp á hjá mér
síðla kvölds. Vatn fossaði úr loftinu og þau vantaði fötur og bala.
Við tókum með þeim töm þar til píparinn kom. Vatnstankurinn
lak af því síðast þegar gert var við hann setti einhver vitmaður
plasthné á málmrör með heitu vatni. Auðvitað bráðnaði plastið
á endanum. Á svona stundum beinist reiðin að lafði Thatcher,
sem afnam löggildingu iðngreina af því það vantaði iðnaðar-
menn. Nú er nóg af þeim en vinna þeirra er oft hraksmánarleg,
því þeir kunna ekki til verka. Píparinn tók svo 160 pund, nimar
20 þúsund kr., iyrir kvöldheimsóknina.
Ástand fasteigna skiptir máli en staðsetningin er stærsti verð-
þátturinn. Fasteignaverð í íinustu hverfunum er tæplega nema
fyrir þá sem hafa erft auðæfi, komust út úr nettyrirtækjum með
pening - eða vinna hjá týrirtækjum, sem sjá sér skylt að borga
undir þá hús í efdrsóttum hverfum. Aðstreymi tyrirtækja til
London er einmitt ein aðalskýringin á háu fasteignaverði hér.
Blair keypti hús á 468 milljónir Þegar Tony Blair forsætis-
ráðherra tilkynnti nýlega að hann ætlaði að sitja út næsta
kjörtímabil, hugsanlega til 2009, fréttist að þau hjónin hefðu
keypt háreist raðhús við fallegt, rólegt torg fyrir 3,6 milljónir
punda - um 468 milljónir króna - skammt frá Marble Arch,
sem hefur ekki haft á sér neitt sérstakt orð. Þegar Verka-
mannaflokkurinn komst til valda 1997 seldu hjónin húsið sitt
í Islington snarlega. Allir muna tjármálaráðherra nokkum,
sem leigði út í gegnum leigumiðlun, gleðikona komst í húsið
og tjölmiðlamir skemmtu sér og öðmm stórlega. Blairhjónin
seldu húsið á 615 þúsund pund, en nú væri verðið líklega
1,7 milljónir. Nú er giskað á þau borgi milljón út og taki 2,6
milljóna lán til 20 ára, sem þýðir um 15 þúsund í afborgun
á mánuði, um 2 milljónir króna. Það hentar þeim því vel að
stjómin stefnir að því að fólk vinni til sjötugs, en svo lengi
bíður Blair varla með að skrifa endurminningar sínar.
Það er stórfellt vandamál iyrir ungt fólk í London, til dæmis
kennara, hjúkmnarkonur, slökkviliðsmenn og lögregluþjóna
að kaupa sína fyrstu fasteign. Margir launahópar fá sérstakt
höfuðborgarálag, sem hrekkur þó skammt. Lánastofnanir
veita yfirleitt lán sem samsvarar þrennum árslaunum, eða að
hámarki 80-90 prósent
fasteignaverðsins. Þessir
hópar em með um 20-25
þúsund pund í árslaun á
unga aldri, 3,24 milljónir
króna, svo hjón með þessi
laun geta fengið 120150
Dýrustu hverfin eru
Kensington, Notting Hill,
Chelsea og Westminster og
svo Hampstead í Norður-
London.
77