Saga - 1967, Blaðsíða 103

RITFREGNIR
395
Finnboga í Ási til þess, sem þó má heita rökstuðningarlaust, að hann
hafi verið kominn af einhverjum þeirra eða öllum þeim, sem voru
langir vexti eða báru viðurnefnið langi á 14. öld. Hin ættfræðilega
utskýring, sem fyrirrennurum Arnórs hefur verið oftöm á breyt-
ingum og breytingaleysi 15. aldar, gæti líka betrumbætzt á því að
atta sig á latínumerkingu orðsins proletar og hverja sögulega verk-
an Barna-Sveinbjörn, allra búskussa verstur, eins og staðarúttekt
Múla sýnir, hafði á 16. öldina með útbreiðslu og tiltektum niðja sinna.
Þó að hringrás blóðs og hæfileika úr lægri stéttum í hærri væri
tnargfalt tregari á miðöldum en á landnámsöld eða 19.—20 öld, var
hún örari hér eftir plágur en gerðist í manntjónsminni löndum.
Hringrásinni gat þjóð vor þakkað það, að hún skuli megna enn að
stæra sig af, að alltaf átti hún menn til „að missa/ meiri og betri
en aðrar þjóðir“. Björn Sigfússon.
Magnús Már Lárusson: Fróðleiksþættir og sögubrot.
Skuggsjá. Hafnarfirði 1967.
. Þarna endurbirtir prófessor Magnús 14 ritgerðir, prentaðar áður
1 Hmaritum og víðar, helmingur má heita ungs manns verk, 1950
56, og í tengslum við kennslu hans í norrænni kirkjusögu, hinn
eimingur greinanna mest bundinn við árin 1960—63 og miklu sam-
nari við almennu íslandssöguna en fyrri greinarnar voru. Nýj-
sta rannsóknatímabil Magnúsar skilar að vonum ekki á prent nið-
stoðum sínum í ritinu, en hann er enn aðeins fimmtugur maður.
onandi fáum við næsta fjórðung aldar stöðugan straum slíkra
1 gerða úr höndum hans.
Af þeim, sem á komandi vetri kenna íslenzk fræði við H. í., er
í nn eflaust sá, sem kunnastur er á Norðurlöndum fyrir fræða-
mvm sitt, m. a. fyrir starf að Kulturhistorisk lexikon for nordisk
delalder. Væri þá spurt, hver fyllt hafi skarð t. d. eftir Ólaf
Ur |,SS°n * ^yggðar- og hagsögukönnun, yrði Magnús helzt til nefnd-
lof PeSS vegna vær"i mínum orðum ofaukið, ef ég færi að gera það
W S«m .ver^ væi'r> uln beztu greinar Fróðleiksþátta hans. Sakast
gert^^ ^lnu leytinu um það, að hann skuli aldrei hafa heila bók
0g Urn neitt hinna merku efnissviða, sem hann er stórlærður um
gru “ur nieð skarpri sjón. En bæði mun honum örðugra verk en
vik„i>næravr mönnum að reisa heil hús úr forntimbri sínu og greið-
auj. , nans að hlaða á sig mörgum störfum og rannsóknum senn og
]p;k ieysa hvers manns vanda, sem spyr hann, takmarkar mögu-
j j til stórverka.
á gjg5?-1* ^elmingi Fróðleiksþátta ræðir margt um íslenzka biskupa
Mrki? ‘fHa.öicl (Ólaf Hjaltason, Pétur Palladíus Sjálandsbiskup og
lands na ^er)> síðan um Ketil biskup Þorsteinsson (d. 1145) og rétt
alfoen unna snemma og seint til að ráða biskupskjöri. Eigi mun
mgi þykja minna vert að lesa greinina: Þróun íslenzkrar