SunnudagsMogginn - 31.10.2010, Blaðsíða 8

8 31. október 2010
Hægt er að grípa til margvíslegra mótvægisaðgerða vegna losunar
gróðurhúsalofttegunda á Íslandi, eins og kemur fram í ítarlegri skýrslu
sérfræðinefndar á vegum umhverfisráðuneytisins sem út kom í fyrra.
M.a. er mikilvægi skóg- og landgræðslu sem og endurheimt votlendis
undirstrikað í skýrslunni, en fram kemur að hægt væri að auka bindingu
koltvíoxíðs um 2.400 þúsund tonn, eða um rúmlega 50% af áætluðu út-
streymi ársins 2020, með slíkum aðgerðum.
Í skýrslunni er bent á mögulegar mótvægisaðgerðir í öllum atvinnu-
geirum. Meðal aðgerða má nefna bindingu koltvíoxíðs frá jarðvarma-
virkjunum í berg (basalt), að styrkja hjólreiðar og almenningssam-
göngur, fjölga sparneytnum bifreiðum sem og þeim sem ekki ganga fyrir
jarðefnaeldsneyti (s.s. rafmagnsbílum og metanbílum) að bæta fram-
leiðslustýringu í áliðnaði, að auka notkun viðarkurls í stað kola og koks
í járnblendiiðnaði, bæta orkunýtingu búnaðar í sjávarútvegi, að draga úr
myndun úrgangs og fanga hauggas og breyta meðferð búfjáráburðar í
landbúnaði svo fátt eitt sé nefnt.
Fjölmargar aðgerðir mögulegar
Í
slendingar eru mestu loftslagssóðar á Norð-
urlöndum, ef marka má frétt sem vakti
nokkra athygli í vikunni. Fréttin er byggð á
upplýsingum í nýútkominni norrænni hag-
töluárbók ársins 2010, en þar má sjá að Íslendingar
eru eina Norðurlandaþjóðin sem hefur aukið losun
gróðurhúsalofttegunda miðað við höfðatölu frá
árinu 1990.
Sú aukning er ekki lítil, rúm 14%, en á sama tíma
hafa aðrir Norðurlandabúar dregið úr losun sinni,
mismikið þó. Mest hafa Svíar dregið úr losun, eða
um tæp 18%, Danir hafa dregið úr losun um tæp
12%, Finnar um 7% og Norðmenn um 3,5%.
Þessar upplýsingar komu mörgum á óvart, enda
höfum við frekar vanist því að heyra vistvænu
orkunni okkar hampað og góðu umhverfisstarfi.
Hvað veldur þá þessum mikla mun á okkur sem
þjóð og hinum Norðurlöndunum?
Í athugasemdakerfum fréttamiðlanna mátti sjá
ýmsar kenningar almennings um orsakirnar, s.s.
títt millilandaflug, eldgos og álver. Þegar rýnt er í
opinberar tölur kemur þó ýmislegt í ljós, t.a.m. að
ekki sé hægt að skella skuldinni á millilandaflugið,
því útblástur gróðurhúsalofttegunda af völdum
flugs og siglinga milli landa telur ekki með í opin-
beru kolefnisbókhaldi. Hið sama gildir um eldgos,
líkt og þau sem urðu á Fimmvörðuhálsi og í Eyja-
fjallajökli í vor og því hafa þessi atriði ekki áhrif á
ofangreinda útreikninga.
Samgöngur, jarðvarmavirkjanir og úrgangur
Hins vegar hitta menn naglann á höfuðið þegar þeir
nefna álverin, því losun gróðurhúsalofttegunda frá
stóriðju hefur aukist yfir 140% frá 1990 til 2008,
samkvæmt upplýsingum frá umhverfisráðuneyt-
inu, en á þeim tíma var farið í stóriðjuverkefni á
borð við ný álver á Grundartanga og Reyðarfirði og
stækkun álversins í Straumsvík og Járnblendiverk-
smiðjunnar. Hér eru á ferð heildartölur, en ekki
tölur miðaðar við höfðatölu. Engu að síður gefa þær
ágæta hugmynd um hvar orsakarinnar er að leita.
Þar með er sagan ekki öll sögð, því þegar litið er á
losun gróðurhúsalofttegunda utan stóriðju sést að
hún hefur aukist um 14% frá 1990 til 2008. Ef frá-
dráttur vegna bindingar kolefnis með skógrækt og
landgræðslu er talin með er nettólosun hins vegar
nær óbreytt frá 1990 til 2008.
Helstu ástæður aukningarinnar eru samgöngur
innanlands, en útblástur vegna þeirra hefur aukist
um 365 þúsund tonn koltvíoxíðígilda. Sömuleiðis
hefur útblástur vegna orkuframleiðslu (aðallega
jarðvarmavirkjana) aukist um 105 þúsund tonn og
vegna úrgangs um 41 þúsund tonn. Á sama tíma
hefur útblástur vegna sjávarútvegs hins vegar dreg-
ist saman um 200 þúsund tonn.
Sé losunarspá Umhverfisstofnunar til næstu ára-
tuga skoðuð sést að gert er ráð fyrir tvenns konar
sviðsmyndum, annars vegar þar sem heildarlos-
unin muni aukast frá árinu 2008 um 22% fram til
ársins 2020 og um 15% fram til ársins 2050. Hin
sviðsmyndin er öllu bjartsýnni og gerir ráð fyrir
samdrætti í heildarlosun, um tæp 5% fram til ársins
2020 og um 17,5% til ársins 2050.
Hvorug spáin gerir ráð fyrir sérstökum aðgerðum
til að draga úr losun, en samkvæmt drögum að að-
gerðaráætlun, sem umhverfisráðuneytið birti í
fyrra, er gert ráð fyrir átta meginaðgerðum sem
eiga að leiða til 19-32% minni losunar árið 2020 en
spár Umhverfisstofnunar gera ráð fyrir.
Minni útblástur gróðurhúsalofttegunda bætir loftið á alla vegu.
Morgunblaðið/Heiddi
Skussarnir á
Norðurlöndum
Ísland eykur útblástur í stað
þess að draga úr honum
Vikuspegill
Bergþóra Njála Guðmundsdóttir ben@mbl.is
Útstreymi gróðurhúsalofttegunda 2008
Samgöngur
20%
Sjávar-
útvegur
12%
Iðnaður og
efnanotkun
47%
Land-
búnaður
12%
Úrgangur
4%
Rafmagn og hiti
5%
Heimild: Hagstofa Íslands
Polarolje
Meiri virkni
Hátt hlutfall Omega 3
fitusýrur
Minn læknir mælir með
Polarolíunni, en þinn ?
Selolía, einstök olía
Gott fyrir:
Maga- og þarmastarfsemi
Hjarta og æðar
Ónæmiskerfið
Kolesterol
Liðina
Polarolían fæst í:
apótekum, Þín verslun Seljabraut,
heilsuhúsum, Fjarðarkaupum,
Fiskbúðinni Trönuhrauni og Melabúð
Nú líka
í hylkjum
Nýtt!
A U G L Ý S I N G
Pólarolía góð fyrir líkamann
Í nýlegri doktorsrannsókn Lin-
nAnne Bjelland Brun-borg kom í ljós
að selolía sem var gefin í gegnum
sondu beint niður í skeifu-görn linar
liðverki og dregur úr liðbólgum
og hefur að auki jákvæð áhrif á
þarmabólgu. Fæða áVesturlöndum
inniheldurhlutfallslega mikið magn
af omega 6 fitusýrum í samanburði
við omega 3fitusýrur. Þetta getur
orsakað ójafnvægi í líkamanum, sem
að einhverju leyti getur útskýrt af
hverju margt fólk þjáist af offitu og
ýmsum lífsstílstengdum sjúkdó-
mum eins og hjarta- og æðasjúk-
dómum, sykursýki og krabbameini.
Besta leiðin til greiða úr þessu ójafn-
vægi er að auka neyslu á sjávarfangi
sem almennt er auðugt af langkeðju
omegafitusýru og samtímisað
minnka neyslu ámatvörum sem eru
ríkar af omegafitusýrum.
Þarmabólga og liðverkir
Rannsókn Brunborgsáselkjöti
bendir tilað þaðsé bæði holl og
öruggfæða.Selspikið er mjög ríkt
aflangkeðju omega fitusýrumsem
hefur áhrif á staðbundinhormónsem
meðalannarseru mikilvæg fyrir
bólgu-viðbrögð líkamans.Virknisel-
olíunnar á bólguviðbrögðvar prófuð
í klínískri tilrauná sjúklingum með
liðverkiog IBD. IBD-sjúklingarhafa
oft minnkandi starfs-getu og lífsgæði
vegnasjúkdómsins og möguleikará
lækningueru litlir. Lyfsem dragaúr
liðverkjumgeta gertþarmabólgu-
naverri. Brunborgsýndi meðtil-
raunum að selolía semvar gefin í
gegnum sondulinar liðbólgur og
liðverkiog hefur að auki jákvæðáhrif
á þarmabólgu.Aðneyta nægilegs
sjávarfangsmeð omega fitusýru
geturhaft fyrirbyggjandi áhrifþegar
um þróun sjúkdómaeins og IBD
og annarrabólgusjúkdóma, hjarta-
ogæðasjúkdóma er að ræða.Selolía
fæst í öllum helstuapótekum og
heilsubúðumog ber nafnið Polarolje.
Linar verki og minnkar bólgur