SunnudagsMogginn - 31.10.2010, Blaðsíða 24

24 31. október 2010
Skúlasyni Silfurlampann. Ég sá þá sýningu þrisvar sinn-
um.
Leikhúsið hafði svo djúp áhrif á mig að ég tók mig
stundum til í vikulok og strauk að heiman, fór með rút-
unni frá Hveragerði til Reykjavíkur og stalst í leikhús. Ég
gisti heima hjá föðursystur minni og ef hún var ekki
heima fór ég niður á lögreglustöð. Ég var með smápening í
vasanum og lögreglan keyrði mig á gistiheimili vestur í
bæ þar sem ég var um nóttina. Daginn eftir fór ég á BSÍ og
tók rútuna heim.
Það kom eiginlega ekkert annað til greina en að verða
leikari. Kannski hefði ég átt að fara í lögfræðina, þá hefði
ég kannski skárri tekjur. Brauðstritið í leikhúsinu skilar
kennaralaunum, ekki miklu meira en það. En ég sé ekkert
eftir að hafa farið í leikaranám.“
Þú hefur þýtt mikið og ert eftirsóttur upplesari. Hefur
ást á bókmenntum fylgt þér frá barnæsku?
„Já. Það var alltaf ein bók undir koddanum, stundum
nokkrar og komu þá í staðinn fyrir kodda. Ég les alltaf eitt
ljóð á dag sem ég hef aldrei lesið áður. Ég efldist í þessum
sið mínum þegar ég sá, fyrir mörgum árum, viðtal við
söngkonuna Viktoríu de los Angeles. Hún var spurð hvort
hún gæti nefnt eina aðferð við að halda sér frjórri í söng-
listinni. Hún sagði: „Það ýtir alltaf undir tónlistarlega til-
finningu mína að lesa á hverjum degi eitt ljóð sem ég hef
ekki lesið áður. Það setur eitthvað á hreyfingu.“ Þetta
þekki ég. Ég fylgist líka ágætlega með skáldsagnagerð en
gengur misjafnlega að hafa undan. Ég reyni að lesa öll
verk sem tilnefnd eru til Norðurlandaráðsverðlaunanna
og fæ þau lánuð frá erlendum bókasöfnum gegnum bóka-
safnið í heimabænum. Þetta þykir mikil sérviska.“
Erfitt að búa á Íslandi
Ertu tilfinningaríkur lesandi?
„Já, ég gleðst, reiðist og tárast. Ég verð samt fljótt leiður
á bókum sem gera ekkert annað en að koma út á mér tár-
unum. Það þarf að vera eitthvað fleira í þeim en tilfinn-
ingaflóð til að ég vilji eiga verkið og lesa það aftur. Verk
má alveg reita mig til reiði og mér finnst ekkert verra að
vera ósammála öllu sem þar stendur. Pólitískur áróður
sem mér finnst tómt kjaftæði en er listilega skrifaður er
betri en góður boðskapur á vondu máli. Góður boðskapur
dugar mér bara í einn dag því ég get sjálfur predikað til
jafns við höfundinn og þarf enga hjálp til þess.
Hvenær fékkstu þennan sjúkdóm eða kvilla?
„Þetta gerðist á einum degi fyrir tíu árum. Ég hef verið á
skjaldkirtilslyfjum frá barnsaldri og fyrir tíu árum var
skipt um lyf. Ég fékk hrottalegt ofnæmi af nýja lyfinu,
bólgnaði allur og varð eldrauður upp að augum. Ég var
settur aftur á gamla lyfið en varð verri og var látinn halda
áfram á nýja lyfinu. Eftir nokkra mánuði komust læknar
að því að svokölluð bifhár í innra eyranu höfðu brunnið.
Þetta gerir að verkum að ég er mjög opinn fyrir hljóðum,
hávaði hefur til dæmis þau áhrif að ískur hljómar í eyr-
unum á mér, jafnvel nokkrar vikur í einu. Á köflum er
þetta suð stanslaust, nótt og dag. Stundum get ég alls ekki
sofið. Svona hefur þetta verið með hléum í tíu ár, en nán-
ast látlaust frá síðustu áramótum.“
Truflar þetta þig á sviði?
„Það gerir það. Ef þetta fer í gang þá tapa ég illilega til-
finningu fyrir eigin raddstyrk. En ég segi já þegar mér er
boðið að leika í sýningum og get ekki lagt fram sérpöntun
um að enginn hávaði sé í kringum mig. Ég þoli þetta og
skemmti mér til dæmis alveg konunglega í þessum tveim-
ur sýningum, Enron og Gauragangi. En eyrnasuðið herjar
oft á mig meðan á sýningum stendur og fylgir mér eftir
þær og ég sofna kannski ekki fyrr en langt er liðið á nótt.
Svefnlyf gætu reyndar bjargað einhverju en ég get ekki
sturtað þeim í mig meðan ég er í verkefnum þar sem ég
þarf að nota einbeitinguna.“
Stalst í leikhús
Hvenær ákvaðstu að verða leikari?
„Ætli ég hafi ekki verið tíu ára. Þá var ég hættur við að
verða lögfræðingur og danskennari. Einu sinni ætlaði ég
að verða verslunarstjóri því ég var góður búðarmaður
þegar ég vann í kaupfélaginu í Hveragerði og eitt sumar í
Nóatúnsbúð og í KRON. Ég ætlaði út til Danmerkur að
læra verslunarstjórn en hætti við á síðustu stundu af því
leiklistargyðjan var farin að kitla mig. Það sem varð til
þess að leiklistin gagntók mig voru áhrif af góðum sýn-
ingum fyrir fullorðna sem ég sá sem barn.
Foreldrum mínum þótti gaman að fara í leikhús og ég
átti frænku í miðasölunni í Iðnó sem gat úvegað frímiða.
Þetta varð til þess að ég sá sýningar sem aðrir krakkar sáu
ekki. Þær höfðu gríðarleg áhrif á mig og ég var andvaka
alla nóttina. Sumar þeirra eru ógleymanlegar, eins og
Fangaranir í Altona eftir Jean- Paul Sartre sem færði Helga
H
sjalti Rögnvaldson leikari hefur verið búsettur
í Svíþjóð síðustu fimm árin. Hann býr með
konu og stjúpsyni í Sala, 20.000 manna bæ,
sem er frægur fyrir silfurnámur og er 100
kílómetra frá Stokkhólmi. Síðustu árin hefur Hjalti ein-
beitt sér að þýðingum, en hann er ekki alveg hættur að
leika. Hann er staddur hér á landi, verður til áramóta og
leikur í leikritunum Enron og Gauragangi sem sýnd eru í
Borgarleikhúsinu.
„Það er gaman að koma tímabundið heim og vinna með
skemmtilegu fólki,“ segir Hjalti. „Borgarleikhúsið er frá-
bær vinnustaður, það er einhver sérstakur andi þarna,
mjög jákvæður og góð starfsmannapólitík. Það er jafnljúft
að loka sig inni í Borgarleikhúsinu eins og það er hræðilegt
að ferðast um þjóðfélagið.“
Hvernig upplifirðu ferðalag þitt um þjóðfélagið?
„Mér finnst ég vera staddur í miðju skemmdarverki.
Hópur hryðjuverkamanna eyðilagði hér allt og þeir sem
hefðu átt að koma í veg fyrir það stóðu sig ekki. Þeir sem
gáfu þessum hryðjuverkamönnum tækifæri til að haga sér
svona gráta í sjónvarpi, fara svo heim og snúa síðan aftur í
Alþingishúsið eins og ekkert hafi ískorist. Það ætti ekki að
finnast einn einasti sjálfstæðismaður og ekki einn einasti
framsóknarmaður á Alþingi. Það fólk ætti að loka sig inni
og skammast sín og helst ekki vera á almannafæri. En það
fær að ganga laust. Ég furða mig á þessum slappleika. Ég
ber þetta stundum saman við mann sem keyrir yfir annan
og drepur hann eða skilur hann eftir farlama og lögreglan
kemur og verðlaunar skúrkinn með því að gefa honum
meiraprófsskírteini.“
Stanslaust suð
Saknarðu þess að leika ekki meira á sviði en þú gerir?
„Ekki svo mjög, en mér finnst gaman að koma heim og
leika í þessum tveimur sýningum. Það háir mér að heilsu-
kvilli hefur hrjáð mig í áratug. Ég hef þjáðst mjög af krón-
ísku eyrnasuði. Þessi kvilli fæst hvergi viðurkenndur sem
sjúkdómur, heldur er talinn vera óþægindi. Meira að segja
í jafnaðarmannalandinu Svíþjóð fær fólk ekki bætur vegna
þessa. Ég var einmitt að bíða eftir svari frá sænska velferð-
arkerfinu um bætur mér til handa þegar ég fékk símtal frá
Íslandi þar sem mér var boðið að leika í Borgarleikhúsinu.
Ég tók því boði og stuttu eftir að ég kom hingað í haust
fékk ég neikvætt svar frá sænska velferðarkerfinu.“
Viðtal
Kolbrún Bergþórsdóttir
kolbrun@mbl.is
Í miðju
skemmdar-
verki
Hjalti Rögnvaldsson leikari ræðir um íslenskt
þjóðfélag, bókmenntirnar sem hann ann og leik-
listina sem heillaði hann strax á unga aldri. Hann
segir einnig frá heilsukvillanum sem hefur hrjáð
hann í áratug og sett verulegt mark á líf hans.