SunnudagsMogginn - 31.10.2010, Blaðsíða 22

P
étur P. Johnson er einn þeirra
fjölmörgu sem bera taugar til
gamla flugturnsins á Reykjavík-
urflugvelli. Hann þekkir ís-
lensku flugsöguna vel og er annt um að
henni sé haldið til haga og veitti blaðinu
upplýsingar sem skrásettar eru á korti hér
að neðan og verða ekki allar raktar í texta
hér. Eitt tímabilið þekkir hann samt betur
en annað, þegar fjórða og efsta hæð turns-
ins var miðstöð mannlífsins í kringum
flugið. „Um eða upp úr 1980 var farið að
nýta betur þessa félagsaðstöðu á efstu
hæðinni sem vélflugmenn höfðu haft. Hún
var kölluð „On Top“ eða Toppurinn og
varð miðstöð félagsstarfs flugáhuga-
manna. Þetta varð vettvangur að virkri
umræðu flugáhugamanna og við þetta
efldist félagsstarfið. Þarna kviknuðu hug-
myndirnar eins og að flugkomunni í
Múlakoti, sem er búinn að vera árlegur
viðburður síðan snemma á níunda ára-
tugnum. Þarna varð líka kveikjan að auk-
inni hagsmunagæslu flugmanna og flug-
öryggisumræðu. Menn komu saman
miklu meira en áður og töluðu um þessa
hluti. Þarna voru blöð og bækur, ljós-
myndir og annað sem menn voru að
skoða.“
Pétur hélt utan um þetta starf. „Ég sá
um kaffiaðstöðu þarna uppi. Ég var mikið
að taka myndir og myndinar lágu frammi í
möppum. Ég tók myndir af flugkomum og
öðru sem var í gangi. Þetta varð mest um
50 albúm af því sem var að gerast í kring-
um flugsportið og atvinnuna,“ segir Pétur.
Forstjórar og flugnemar
Hann segir tímann í kringum það þegar
Toppurinn var sem virkastur á níunda
áratugnum hafa verið mjög skemmti-
legan. „Þarna kom öll breiddin í fluginu í
kaffi, hvort sem það voru gamlir flug-
stjórar hjá Flugleiðum, flugumferð-
arstjórar, flugvirkjar eða strákar sem voru
að læra flug. Þarna var grasrótin og það
var enginn greinarmunur gerður á því
hvort menn væru forstjórar í eigin flug-
félagi eða að taka fyrsta flugtímann sinn.
Þarna fór alls konar umræða fram, mikið
var rætt um öryggismál og menn miðluðu
af reynslu sinni í fluginu. Þarna öðluðust
menn líka skilning á milli tegunda því
þarna voru ekki bara einkaflugmenn eða
atvinnuflugmenn heldur líka svif-
flugmenn, svifdrekamenn, fallhlífa-
stökkvarar og flugmódelsmiðir.“
Honum gremst ástandið á turninum,
sem hefur ekki verið málaður síðan 1986.
„Flugklúbbur Reykjavíkur var stofnaður
árið 1985 og fékk húsnæði í turninum. Ár-
ið eftir lét klúbburinn breyta efstu hæð-
inni, stækka glugga og fleira í sjálfboða-
vinnu. Flugmálastjórn smíðaði gluggana
en flugklúbbsmenn sáu um vinnuna. Hús-
ið var sandblásið og turninn málaður en
þetta er í síðasta skipti sem hann hefur
verið málaður,“ segir hann og samsinnir
því að þetta beri vott um tilfinningarnar
sem fólk hafi borið til starfsins og stað-
arins.
Pétur vill sjá húsnæðið gert upp og í
framtíðinni yrði turninn jafnvel hluti af
safni eða miðstöð fyrir félagsstarfsemi fyr-
ir flugíþróttir.
„Ég hef heyrt rætt um að flytja húsið út
fyrir girðingu eða jafnvel norður til Ak-
ureyrar á flugsafnið,“ segir Pétur en veit
ekki hvort þessar hugmyndir eru raun-
hæfar.
Aðalmálið er að turninum verði bjargað.
„Málið er að þetta hús er að eyðileggjast
innan frá. Það hefur ekkert verið kynt
þarna í meira en áratug, þarna er ekkert
rafmagn þannig að það er að eyðileggjast.
Það er að drabbast niður en það bara má
ekki gerast. Þetta er húsnæði sem þarf að
varðveita sem minnisvarða þeirra sem
fórnuðu lífi sínu í síðari heimsstyrjöld.
Reykjavík var miðstöð ferjuflugsins yfir til
Evrópu á stríðsárunum og héðan fóru kaf-
bátaleitarvélar, sem voru til verndar
skipalestum sem sigldu milli Ameríku og
Evrópu.“
Aðdráttarafl flugíþróttarinnar
Flugið virðist fanga marga og vaknar því
sú spurning hvert aðdráttaraflið sé; hvað
er það sem gerir flugið svona heillandi?
„Ég hef alltaf verið upptekinn af öllu
sem viðkemur flugi og flugmálum í heild
sinni. Ég hef áhuga á öllu sem hreyfist
hvort sem það eru flugvélar, skip eða
bílar. Ég var bitinn af þessari bakteríu
snemma en ég gat ekki vegna lélegrar
sjónar orðið atvinnuflugmaður. Ég hef
verið mest í kringum þetta en ég hef flogið
og tók bóklegt einkaflugmannspróf fyrir
mörgum árum. Ég hef prófað mest af
þessu nema ég hef ekki prófað að fara í
fallhlífarstökk. Ég ætla að sleppa því!“
Turninn,
stríðið og
Toppurinn
Gamli flugturninn á Reykjavík-
urflugvelli er um margt merki-
legur. Hann telst til merkra stríðs-
minja auk þess að varða stóran
hluta af flugsögu Íslands. Hann er
ekki friðaður og er í slæmu ásig-
komulagi. Turninn var líka sam-
komustaður en margir heimsóttu Toppinn á
fjórðu hæðinni, þar sem flugumræðan fór á loft.
Inga Rún Sigurðardóttir ingarun@mbl.is
’
Þetta er húsnæði sem
þarf að varðveita sem
minnisvarða þeirra
sem fórnuðu lífi sínu í síð-
ari heimsstyrjöld.
Pétur P. Johnson þekkir íslensku flugsög-
una vel og er annt um framtíð gamla flug-
turnsins á Reykjavíkurflugvelli.
Ágrip af sögu gamla flugturnsins
21. apríl 1942
Breska hernáms-
liðið lýkur við smíði
flugturnsins.
Daginn eftir er
hann tekin í
notkun.
5. maí 1946
Flugturninn
afhentur Íslen-
dingum ásamt
Reykjavíkurflug-
velli. Þarna fer
fram flugum-
ferðarstjórn á
hafinu og
innanlands.
17. desember 1961
Flugumferðastjórn á
hafinu og innanlands
fer úr turninum í þann
nýja.
1950-1962
Daglegur rekstur
Veðurstofu Íslands
var þarna í ríflega
áratug. Starfsemin
var flutt í nýja
flugturninn um tíma
áður en ný bygging
Veðurstofunnar var
tekin í gagnið.
7. mars 1963
Flugumferðar-
stjórn Reykja-
víkurflugvallar
flyst í nýja
flugturninn.
29. janúar 1962
Braggar áfastir gamla flugturn-
inum voru leigðir Loftleiðum
undir eldhús og mötuneyti en
þarna var rekinn veitingastaður
fyrir áningafarþega. Þetta
brann í janúar 1962 en það
kviknaði í útfrá logsuðutæki er
verið var að gera við gamlan
snjóplóg frá hernum.
22 31. október 2010