Teningur - 01.04.1986, Side 46

á bjargbrúninni hafði eitthvert lið rúllað
út borða sem á stóð: ÍSLAND ÚR
NATÓ HERINN BURT!“ (181)
Pegar þjóðhátíðarhöldunum lýkur er
skollin á kreppa hjá Andra og Bylgju.
Þau byrja ,,að svima af lífinu í þessu
Iandi sem þau töldu sig þekkja út í æsar
en það var þá einhver bama- og ungl-
ingaveröld sem þau voru í þokkabót
orðin afvön í lognmollu náms og Iána.“
(183)
I kennslunni reyna þau að verða fyrir-
myndarfólk. Nauðugur viljugur gerist
Andri málsvari heimskulegra kennslu-
bóka því: ,,Ekki er hægt að byggja pens-
úm á því að rífa í sundur kennslubókina,
hvernig átti þá að setja fyrir og úr hverju
átti að spyrja á prófinu?“ (191)
í ölvímu á h jónaballinu sættist Andri við
þorpsbúa, líður eins og hann sé ,,að
renna saman við nýja heild.“ (193) En
bessi tilraun er álíka mislukkuð og þegar
hann reynir að búa til módel úr vega-
lausri franskri stúlku sem strandaði í
þorpinu vegna ótímabærrar óléttu.
Hvomgt þeirra getur orðið fyrirmyndar-
manneskja í því kalda kerfi sem maður-
inn hefur búið sér og kallar þjóðfélag en
minnir helst á útrýmingarbúðimar í
Dachau þar sem einkunnarorðin vom:
„Vinnan gerir yður frjálsa." (81)
,,Einkunnarorð bæjarbúa vom: yfir-
vinnan mun gera yður frjálsa." (192)
Andri og Bylgja segja skilið við fortíðina
og halda í bestu meiningu út í mannlífið
en er hafnað. Faðir Guðmundar Andra,
Haraldur, fer aðra leið. Hann situr fast-
ur í paradís fortíðar sinnar og tengist
ekki líöandi stund; upplifir drauminn
með aðstoð Bing Crosby sem syngur
,, And I seem to find the happiness I seek
/ When we‘re out together dancing
cheek to cheek. . .“ (248) Þegar
draumnum sleppir , ,með því að rífa plöt-
una af fóninum,“ (35) þá sekkur pabbi
saman í stól, verður að engu. Þetta lag
endurómar alla bókina út í gegn í sam-
bandi við föðurinn. Síðast yfir moldum
hans og fyrst þegar þau hjón elskuðust á
nýársnótt og skópu Iíklega í huga sér
frummynd gamlárskvöldsins, það upp-
haflega ,,því öll gamlárskvöld uppfráþví
urðu misheppnuð.“ (29) Þar blossaði
Orð okkar fóru brátt að verða eitthvað ölvuð í sniðum og við höfðum
ekkert út á það að setja, sem betur fór.
Ekkert skiptir máli, sagði John. Kallaðu á þjóninn Christie.
Ég er einn þeirra stöku manna sem ekki er trúlaus, sagði ég. Svo mér
hefur gengið ílla að fóta mig á Fróni, raunar komið mér í ólempni fyrir það
eitt að ég reyndi að skrifa heiðarlegan texta um ævi mína og gaf hann út. Ég
er einmit að tala um Djúpið sem ég sýndi ykkur áðan. Æ, svo sem ekki
merkileg bók, en þó líklega mín eina bók sem er þess virði að ég semji hana
upp á nýtt.
Hvað kemur það guði við?
Mér var bjargað fyrir það að ég var með hár, og þar hefurðu það.
Hvað kemur það guðstrúnni við maður, í guðanna bænum!
Mér var ekki ætlað að vera með hár, en var með það. Og þar með er þetta
orðið nokkuð trúarlegs eðlis.
Hvílíkt heilsufar, og fá svo þetta á sig! Áttir ekki að vera með hár nei?
Hvert fór hárið?
Það fór ekkert maður, um hvað ertu að tala! Eða ræð ég ekki við enskuna
í þetta? Hvert hárið fór? Ekkert, hreint ekkert.
Varstu með hár eða varstu ekki með hár!
Með hár.
Nú, hvað þarf þá að delera!
Móðir mín blessunin gaf mér penínga fyrir klippingu, dag eftir dag, en ég
keypti jafnan gott og lét aldrei klippa mig, svo það má segja að guðirnir hafi
elsku á mér, það máttu vera viss um.
Ég er nógu timbraður af hugsunum um orð þótt þú sért ekki að troða í mig
fleiri orðum. Keyptirðu guð, eða hvað á ég að halda?
Nei John. Er ég kannski farinn að villast í tali?
Elskaðu alvöruna Steinar. Segðu það sem satt er!
Ég drukknaði þegar ég var sjö ára.
Hvað ertu að segja! sagði Christie mjög hrifin. En fallegt!
Ég sökk tvisvar - eða tuttugu sinnum. En að lokum var gripið í hár mitt,
og hana nú. Skiljiði mig nú?
Það er ekki hægt að skýra neitt með svona orðum, þau eru of mikið á
stangli til þess, sagði John. Drukkna, mamma, klippa, haf, hár. Hvemig
geturðu ætlast til að maður komi þessu saman?
Hvernig á ég þá að segja ykkur frá ævi minni og dmkknun?
Skiptir hún nokkru máli?
Já John, sagði ég. Þeir sem vom vitni að þessu mundu sjálfsagt nefna brot
úr slagi, en ég hugsaði þúsund sinnum hraðar en í dagvitundinni og lifði
raunar alla ævi í þessu svipleiftri. Og þegar þar við bætist að mér fannst ég
hafa haft nóg af tíma fyrir hverja hugsun, svo að ekkert lá á - hvað á maður
þá að segja?
Ekkert. Hreint ekki neitt, sagði John. Það er alít sagt, allt lifað, úr því það