Birtingur - 01.06.1959, Síða 34

Thor Vilhjálmsson:
SYRPA
Haldiði að það sé nokkur landkynning?
Snilld Halldórs Laxness hafði oft hér áður
fyrr undarleg áhrif á dagfarsprútt fólk í
stétt kaupsýslumanna og ýmsa gæflynda
heldri bændur og rosknar konur sem fóru til
þess að læra að dansa á efri árum til að
geta fengið sér snúning hver með annarri í
stjórnmálafélagi undir hinu hæfilega nafni
Hvatar, og fleira fólk. Öryggin sem tempr-
uðu geðsveiflurnar frá mánudegi til mánu-
dags sprungu með herjansmiklu bomsara-
bomsi þegar þessi alþjóðlegi skalasprengi-
kraftur íslenzkra bókmennta var allt í einu
kominn í tækið þar sem svefntrillur topp-
manna í menningarlífi okkar voru vanar að
halda værðinni við, var ekki von mönnum
brigði? Og þetta gæfa fólk saup hveljur og
sagði: Er það nú landkynning! Ekkert nema
lús. Og margur setti þennan höfund í straff
með því að iðka það meinlæti að lesa ekki
bækur hans. Hvernig ætli mönnum litist á
þetta í útlandinu? sagði fólk og reyndi að
halda sér við Hagalín. Jú takk, það kom í
ljós að mönnum líkaði þetta alveg prýðilega
í útlandinu og meinlætafólkið varð í snar-
hasti að temja sér þakklæti í garð þessa
höfundar, lesa í skyndingu bækurnar sem
það hafði alltaf verið á móti, og komast að
þeirri niðurstöðu að það hefði eiginlega allt-
af verið hrifið af honum, undir niðri. En
var þetta nú ekki óþarfi með lúsinu, samt.
Mér finnst, segir það: að þegar maður hefur
skrifað svona fallega kafla einsog hann
Kiljan okkar, þá geti hann nú gj arnan sleppt
þessu ljóta, finnst yður það ekki væni
minn?
Og það hefur komið upp úr kafinu að þessar
ófrægingarbókmenntir eru orðnar langöfl-
ugasta landkynningin og hinir heiftbláu fisk-
salar frá fyrri árum eru blíðir í rómi og
rjóðir yfir viskíglasi og taka því alls ekki
illa þegar stungið er upp á því að fá lánað
nafnið Salka Valka til að auglýsa íslenzkar
afurðir. Veiztu það, segja frúrnar í short
cut kjólum a la Bardot með löng munnstykki
úr Bláa Englinum: Hann Kiljan okkar var
með skipinu seinast þegar við Pússi minn
fórum til Biarritz. Guð hann er svo sætur.
En mér finnst nú hann hefði ekki átt að
skrifa Atómstöðina, hann er dálítið skrapp
þar.
Eftir kokteilinn, tvo snafsa og bajer með
matnum, nokkra chartreuse með kaffinu,
fjóra ginfizz eftir kaffið, koma draugar for-
tíðarinnar upp úr gröfum tízkunnar: af
hverju þarf maðurinn endilega að hafa þetta
ljóta í bókunum sínum? Af hverju þarf
hann að láta fólk halda að það sé lús á Is-
landi? Þetta eru allt samar. ýkjur. Eins og
Islendingar hafi verið lúsugir, ooojbara,
segja þær og gretta sig svo þykk málningin
hrekkur sundur á vörunum eins og plasthúð
og munnfroðan springur á glamrandi og glitr-
andi armböndum hins lögmæta skyndigróða.
Það hafa nú margir fengið Nóbelsverðlaunin,
segja þær. Og aðrir ekki. Veiztu það Lizzý
að nú kemur ekki nema eitt Hjemmet fyrir
jólin. — Guð þú segir ekki. — Þetta hafa
þeir gert í Dagsbrún.
30 Birtingur