Birtingur - 01.06.1959, Blaðsíða 39

hverja dásamlegustu sviðslistarhefð sem get-
ur, ameríska ballettinn og kínversku óper-
una. Tónlistarmenn frá Sovétríkjunum veittu
okkur mikið yndi og spiluðu okkur inn í
ævintýrin. Það var dýrðlegt að hlusta á
þetta fólk. En hvers vegna endilega þessi af-
líðandi slakkaprógröm sem hefjast í hæð-
unum kannski með Beethoven eða Bach og
enda á íþróttavellinum rennisléttum með La
Kampanellu, í makalausum fimleikabrögðum
sem eiga ekkert skylt við fegurðina og sann-
leikann í upphafi. Hví fáum við ekki að
heyra meira eftir nútímatónskáldin miklu
í Sovétríkjunum eins og Prokoffieff og
Sjostakovitsj, kannski eru einhver yngri til
líka, það höfum við því miður ekki fengið
að vita. Þessir dásamlegu hljóðfæraleikarar
eru að spila einhverja juste-milieu tónlist frá
síðustu öld þegar aristókratarnir voru hættir
að vera aristókratískir og kaupmennirnir og
iðjuhöldarnir tóku völdin, þetta rómantíska
krystalslampatraumerei. Mér finnst alveg
óþarfi að láta svona gott listafólk spila út-
jöskuð virtúósaverk til að sanna fimina.
Það hefur að vonurn vaknað mikil reiði ým-
issa vígreifra smáletursdálkabréfritara sem
hafa vaðið uppi í Morgunblaðinu með eðli-
legar umkvartanir út af því hve tónlistin
hefur batnað í morgunútvarpinu svo menn
þurfi ekki að hrökkva upp frá draumum um
ferðalög um suðræna unaðslundi við þá mar-
traðarkennd í morgunmál að þeir séu bundn-
ir niður á járnbrautarspor og hraðlestin
Skandinavien Express að bruna yfir þá með
bræðraþjóðarfírugheitum eða vera rifnir upp
á rassinum við svofelld annarleg tilmæli:
rock rock, rock around the clock. Nú er farið
að spila lífsfegrandi tónlist til að setja hug-
ann í stellingar svo menn minnist sinnar
ábyrgðar og gangi til starfsins með virðingu
fyrir því lífi sem þeim hefur verið skenkt
og möguleikum þess.
En reiðir greinahöfundar steyta hnefann að
tónlistarstjóra útvarpsins Árna Kristjáns-
syni, einhverjum fínasta og vandaðasta lista-
manni okkar og grenja eins og berserkir út
af ágæti hans. En það gen-æði, hrópa þessir
viðhaldsmenn ósómans: hann verður að gera
sér það ljóst að við þetta verður ekki unað.
Þessu verður ekki tekið með þögninni, öslaa
þeir, þessir menn sem hafa eitthvað að
berjast fyrir.
Pólsk list
Birtingur hefði náttúrlega átt að vera kom-
inn út fyrir löngu. Nú er orðið svo langt
síðan pólska sýningin var hér. Hún sýndi
okkur að það er alveg óþarfi að keyra sósíal-
istiskt land undir ömurleika þeirrar fram-
leiðslu sem hefur verið kennd við sósíalreal-
isma. Þar gætti greinilega mikilla umbrota,
listamennirnir voru að reyna að gegna skyldu
sinni og hlýða á guðsröddina í brjósti sér
hvað sem viðhorfum kontórmannanna leið.
Uppgjör hinna pólsku framvarðasveita við
fall Stalinismans þar í landi var heiðarlegt
og harmsögulegt. Þegar Gomulka náði völd-
urn gaus upp allsherjarendurskoðun. Hvar
stöndum við? sögðu oddvitar endurskoðunar-
innar. Hvernig í ósköpunum hefur þetta getað
gerzt? Meintum við kannski ekki vel? En
árin hafa liðið og við stöndum hér á gröf
hugsjónanna, þrælar vanans og blekkinganna
og slagorðanna, hollustunnar við það sem
eitt sinn var trúað. Nú reyndu þeir að meta
allt af nýju, byrja á nýjan leik, vekja mein-
ingarnar til lífsins.
Og halda áfram. Hvert ... ?
Nokkrir bókatitlar án greinargerðar
Það er ekki oft að maður hafi tækifæri til
að mæla með jafn mörgum bókum frá einu
Birtingur 35