Birtingur - 01.06.1959, Blaðsíða 57

til lífsins? Og ég heimta tryggingu fyrir því að hendur mínar verði
framvegis óflekkaðar.
— Hér í Zieleniak færðu naumast svör við spurningum þínum. Það er
tilgangur á bak við þetta allt, skýr og réttlát hugmynd.
— Það er rétt hjá þér. En veika hliðin á hverri skýrri hugsun eða
hugmynd er bara sú að það eru fíflin sem reyna að framkvæma hana.
— Þetta eru ekki annað en orð. Augnalok hennar voru þung af svefn-
ieysi. — Þú ert að leita að átyllu til að drekka, Grzegorz. Hana er
alltaf hægt að finna.
— Sú staðreynd að ég er lifandi, sagði Grzegorz — er fullgild átylla til
hvers sem er. En ég vil vita: og hvað svo framvegis? Átylla segirðu.
Ágætt. En nú skal ég segja þér eina sögu. Einu sinni hitti ég félaga
minn sem ég hafði ekki séð í nokkur ár. Við fórum jnn á knæpu og
fengum okkur nokkur glös. Hans líkar voru þá kallaðir „svartasta aft-
urhald“. Við leystum báðir frá skjóðunni. Það var þá bæði eitt og
annað sem farið var að hneyksla mig, og hann líka. Svo skildum við.
Það kom svo í ljós að hann var stéttníðingur. Af verstu tegund. Hann
ber ekki vopn, en hann hvíslar. Það er erfiðara að buga svoleiðis fólk
en gaddavírsgirðingar. Stutt og laggott: það varð að loka á honum
kjaftinum með einhverju móti. Og ég hitti hann aftur þrem tímum
síðar — hjá rannsóknarlögreglunni. Úr því við urðum samferða inn
þangað viðurkenndi hvorugur í réttinum. Ég varði trú mína, mál mitt
gagnvart stéttníðslunni, hann frelsi sitt. Guð minn góður: hvor okkar
var fantur og hvor manneskja? Ég veit það ekki þann dag í dag.
Hann hallaði sér í átt til hennar.
— Eigum við að hugsa okkur að hún komi? sagði hann. — Að hún
komi loksins? Á síðustu sekúndu á sunnudaginn? Að hún yfirgefi
mann og börn og verði hjá mér? Með hvaða svip stend ég þá gagn-
vart henni? Hvert verður hjarta mitt? Hvaða styrk hefur ást mín
þegar ég er hættur að trúa á sjálfan mig, þegar ég fyrirlít sjálfan
mig? Er þessi heimur sem við lifum í kanske staður þar sem ástin
getur lifað og þróast? Núorðið sofa menn ekki hjá konum vegna
yndisins heldur til að geta sagt kunningjunum frá því. Ég vil ekki
gera mér neinar blekkingar um lífið. Ég ætla ekki að fela mig fyrir
öðrum með ást mína. Það sem ég vil fyrst og fremst vita er: hvað
verður um Pólland? Um þá sem beittir voru órétti? Um flokkinn?
dm frelsið? Ég vil vita hvað verður um þá sem brugðust trausti mínu?
Þá sem töldu mér trú um að ég væri að berjast og sigra þegar ég var
raunverulega að hopa, svíkja þjóðina, glata trúnni og samviskunni.
Rödd sína heyrir maður gegnum hálsinn, en líf sitt heyrir maður gegn-
um samviskuna. Ég vil finna það vatn sem þvoi hendur mínar hreinar.
Birtirígur
53