Birtingur - 01.06.1959, Blaðsíða 7

óðir, vandlætíngarfull reiði sem verður þó aldrei sterkari sorginni vegna
örlaga mannanna. Hann veit að:
Enn sefur sannleikurinn í fjarlægð
í fyrirlestri sem Quasimodo hélt í desember 1954, segir hann meðal
annars: „Skáldið getur ekki verið hlutlaust í þjóðfélaginu: það „breytir
heiminum. Hinar sterku myndir sem það skapar eiga greiðari leið að
hjarta mannsins en heimspekin og sagan.“ Og ennfremur segir hann:
„Stríðið hefur sundrað menníngu og gefið manninum nýtt mat á hlut-
unum; ef leiðirnar eru ennþá huldar, þá er samtal skáldsins við manninn
nauðsynlegra en vísindin og samníngarnir milli þjóðanna, sem geta
brostið."
Samtalsformið er mjög einkennandi fyrir Quasimodo. Oftast beinir
skáldið orðum sínum að kvenpersónu eins og í kvæðinu Skip með þönd-
um seglum, þar sem maður og kona ræðast við. Hann horfir í áttina til
mánans og sér skip með segl við hún, hann segir henni að hann sé
orðinn þreyttur á öllum þessum háttbundnu vængjatökum, hann vilji
hverfa burtu frá þessari ey. Hún segir að það sé orðið of seint, þau skuli
vera kyrr. Hún er konan, tákn stöðuglyndisins, hann hinn eirðarlausi
maður sem sækist eftir nýjum og nýjum ævintýrum. Eitt ljóð Quasimo-
dos ber nafnið Bréf til móður minnar og kvæðið Laude er samtal móður
og sonar. Sonurinn spyr móðurina hversvegna hún hæðist að líkum fas-
istanna sem búið er að skjóta og heingja upp á fótunum og hún flytur
honum hinn eilífa boðskap um auga fyrir auga og tönn fyrir tönn. Sonur-
inn svarar að með réttu fljóti blóðið og reiðin, en ekki vegna hennar og
ekki heldur vegna sín, á morgun mun röðin koma að mér, segir hann.
Það er kannski forvitnislegt að athuga helztu tákn Quasimodos. Hvert
skáld á sér tákn, viss tákn eru reyndar sameign þjóða, t. d. eru tákn
suðrænna þjóða allt önnur en germanskra. Algeingasti liturinn hjá
Quasimodo er rauði liturinn, litur blóðsins. Fjólublátt táknar oftast dauð-
ann í ljóðum hans. Þegar hann yrkir um únga stúlku sem framdi sjálfs-
morð segir hann að sárið hafi verið fjólublátt, önnur dauðatákn í ljóðum
hans eru t. d. hraunið og mosinn:
En ég sé þig: það eru fjólur
í lokuðum höndum þínum og mosi
í augum þínum. Þessvegna ertu dáin.
Þegar hann talar um boðbera næturinnar, sem stefnir til sundurskotinna
húsa að lýsa grafir hinna óþekktu, þá á hann við túnglið. Það sýnir vel
hvað hugsunarháttur skálda er ólíkur eftir því hverrar þjóðar þeir eru
Birtingur 3