Íslenzk tunga - 01.01.1959, Blaðsíða 92
90
JON AÐALSTEINN JONSSON
stafsett eins. Bendir hann á, að oftast megi sjá af samhenginu, hver
merking orðsins sé, alveg eins og í talmálinu. Hins vegar telur hann
sjálfsagt „að kenna börnum eins eptir sem áður að þekkja y og ý og
segja þeim, að þessir stafir hafi verið brúkaðir áður og haft annan
framburð enn nú, enn að þeir sjeu nú alstaðar lesnir sem i og í“ (20.
bls.).
Að endingu dregur B. M. 0. saman þær breytingar, sem hann vill
gera á stafsetningunni, og eru þær þessar (23.—24. bls.):
1) Skrifa alstaðar i, þar sem nú er skrifað y, og í, þar sem
nú er skrifað ý.
2) Skrifa alstaðar s, þar sem nú er skrifað z.
3) Skrifa einfaldan, enn aldrei tvöfaldan (tvítekinn), sam-
hljóðanda á undan öðrum samhljóðanda, nema því að eins að
tvöfaldur samhljóðandi heirist glögt í framburði, t. d. brendi
(ekki brenndi), bigði (ekki biggði), enn aftur á móti jullra,
öruggra (ekki julra, örugra).
Undantekning: Þegar firri liður í samsettu orði endar á tvö-
földum samhljóðanda og síðari liður birjar á samhljóðanda,
skal tvöfalda samhljóðandann í firri liðnum samkvæmt upp-
runa, (t. d. mannfall, fjallgöngur).
4. Skrifa alstaðar / enn ekki p á undan í, t. d. ojt, skijta,
keijti (ekki opt, skipta, keipti).
Ekki gat hjá því farið, að nokkrar umræður yrðu vegna þessa
fyrirlestrar Björns M. Ólsens, enda kom brátt að því.
Hinn 31. ágúst 1889 ritaði Finnur Jónsson, dósent við Hafnar-
háskóla, grein í ísafold um þetta mál.20 Hafði hann haldið fyrir-
lestur um íslenzka réttritun í íslendingafélaginu í Khöfn 1. febr.
1886. Var aðalefni þessa fyrirlestrar það að sýna fram á, „að hin
einasta rjeltritunarregla œtti að vera sú, að rita eftir jramburði
manna nú á döguml‘ (278. bls.).
Finnur segist hafa gengið nokkuð langt í kröfum sínum „og
leingra, enn jeg mundi gera, ef jeg ætti að búa til praktískar reglur
firir nútíðarmenn“ (s. st.). Enn fremur segir hann (s. st.):
20„f9lensk rjettritun," fsafold, 1889, 278. bls.