Vera - 01.12.1984, Síða 7

Germaine Greer
Ekki ólík sjónarmiö er aö finna hjá öör-
Urn konum, sem skrifaö hafa um ástina.
Germaine Greer í bók sinni „Kvengelding-
urinn” (The Female Eunoch, 1970) skrifar
'angt mál um ástina í öllum sínum formum
eu segir m.a. um ást konu og karls:
-.Sjálfsfórn er leiðarljósið í flestum hjóna-
bandsleikjum, sem konur leika, allt frá
Þsim ómerkilegustu (,,ég gaf þér bestu ár
ævi minnar”) til þeirra fáguðustu (,,ég svaf
&ara hjá honum svo þú fengir stöðuhækk-
unina"). Germaine á erfitt meö aö ímynda
sér samband konu og karls þar sem kven-
le9 fórnfýsi kemur hvergi viö sögu. „Svo
ler|gi sem konur veröa aö lifa lífinu með
tórnum til karla — í gegnum karla, þurfa
þær að vinna aö því aö gera sjálfar sig
emissandi og þetta er fullt starf sem oftast
er ranglega nefnt mannkærleikur. í raun-
lnni er mannkærleikur fáránlegur. Konur
e.ru fórnfúsar í réttu hlutfalli viö vanhæfni
s|ha til aö gefa nokkuð frá sér annaö en
fórnir. Þær fórna því sem þær aldrei áttu,
sJálfri sér.” Konur, fyrir Germaine, skortir
sjálfsviröingu og trú á eigið gildi og um-
ram allt, ást á sjálfum sér. Sá, sem ekki
elskar sjálfan sig, getur ekki elskaö aðra.
að er rétt og verðugt að elska jafningja og
munar illmögulegt aö elska annað. Hvern-
'9 9eta þá karl og kona elskast ef þau eru
ekki jafningjar? Ástin tengist sjálfsástinni
, °rjúfanlega því ást ætti aö vera staöfesting
a trúnni á sjálfan sig. Þá trú hafa konur
ekki. Aö elska, meöan málum er þannig
óttað, er að steypa sér í dýpi sjálfseyði-
e99ingarinnar.
^i-Grace Atkinson
Sá höfundur, sem harðorðastur hefur
Veriö í garö kvenlegrar ástar, er líklega
■ ^^kvað seg/'a erlendar kven-
Wfrelsiskonur á borö við
W Simone de Beauvoir,
S Ti-Grace Atkinson,
Germaine Greer og Shulamith
Firestone um þessa rómuöu tilfinningu,
ástina?
bandaríska kvenfrelsiskonan Ti-Grace
Atkinson (Radical Feminism, 1969). Hún
skrifar: „Algengasti flótti kvenna (úr fang-
elsi kvenhlutverksins og frá því aö vera
neitað um hlutdeild í mannheildinni) er á
vit þessa geðveikislega ástands sem ástin
er. Þetta ástand er sæluríkur draumur þar
sem fórnarlambið gerir kúgarann að frels-
ara: þaö (konan) beinir eðlilegri andúö á
árásaraðila gegn leyfunum af sjálfu sér —
meðvitund sinni — og lítur á þann elskaða
sem almáttugan (sem hann og verður á
hennar kostnað). Vald hans, sjálfshatur
hennar og vonin um tilgangsfullt líf (tak-
mark allra lífvera) blandast saman í nag-
andi þrá eftir stolinni tilveru — vitund
hennar — þrá, sem er hvoru tveggja í
senn, blekking og aðdráttarafl ástarinnar.
,,Ást” er eðlilegt viðbragð fórnarlambsins
við nauðguninni.”
í því samhengi, sem þessi grein byrjaði
á, þ.e. sambúð karls og konu, eru þessar
konur allar að greina ástæðurnar fyrir því,
sem gerist þegar hugir falla saman (stór-
kostlegt orðatiltæki og óskandi að það
væri rétt lýsing!): öllu jafnayfirgefur konan
það starf, sem hún áður hafði með hönd-
um, eða minnkar við sig. Vinir hans verða
það fólk, sem þau umgangast (hún hittir
sínar gömlu vinkonur t.d. í saumaklúbbn-
um), hans starf og áhugamál yfirtaka
heimilið og haldi hún því til streitu að sinna
sínum áhugamálum þarf hún að skipu-
leggja heimilið undir fráveru sína og jafn-
vel fjarstýra því og vera þakklát fyrir hans
aðstoð í þeim efnum. Lunginn af starfs-
orku hennar kann að fara í að þjóna hon-
um líkt og um ósjálfbjarga öryrkja væri að
ræða. Jafnvel þó sambandið sé barnlaust
kann hún að notfæra sér almenna fridaga
við þrif á sameiginlegu heimili þeirra á
meðan hann bregður sér tilaðmynda á
völlinn eða bara les blöðin. Pólitík verður
„þreytandi” og einfaldast að kjósa eins og
hann, því hún hefur „hvort eð er ekkert vit
á þessu.” í stuttu máli sagt, hafi hún til-
einkað sér einhver viðhorf og lífsstíl áður
en ástin brast á, sökkvir hún þeirri tilveru
undir sínu nýja hlutverki. Hún afhendir
elskhuga sínum líkama sinn og sál, líf sitt.
Hann, hins vegar, fellir hana að sínu lífi
eins og flís við rass og heldur svo sínu
striki fram eftir veg.
Shulamith Firestone
Nú kann einhver að spyrja sem svo: og
hverjar telja svo þessar kvenfrelsiskonur
ástæðurnar vera fyrir þessu öllu?! Segiði
ekki að konur hafi ekkert upp úr ást og
sambúð! Jú, svara bækurnar, konan hefur
öryggi í staðinn. Öll ást kvenna er leit að
öryggi, segir t.d. Germaine, ef ekki fyrir af-
kvæmin þá fyrir óttaslegið og örorka sjálf
þeirra. Myndarlega unnin húsverk eru
skjól fyrir aðkasti, fyrirvinna er vörn gegn
örbirgð, trúr eiginmaður er verja gegn nið-
urlægingu, að samþykkja skoðanir hans
er að verjast öllum tilhugsunum um að
e.t.v. gæti lífið verið öðru vísi. Konur eru
samkvæmt þessu hinir eilifu langhlaupar-
ar á vítahringbrautinni: vegna bágborinnar
félagslegrar stöðu sinnar geta þær aðeins
fundið upphefð í algefandi ást á karlmönn-
um og til að viðhalda því sambandi, sem
sú ást leiðir þær út í, verða þær að stað-
festa virðisleysi sitt á kostnað félagslegrar
stöðu sinnar. Ef, eins og Shulamith Fire-
stone (The Dialectic of Sex) skrifar, að
karlmenn eru í fullu starfi í vinnunni sinni
en konur við ástina, hvernig eiga þær að
hafa tíma, orku — og geð í sér — til aö
breyta heiminum? Ástin er sú spenni-
7