Vera - 01.06.2000, Blaðsíða 20

Mikilvægast
hlusta
á kjósendur
rætt við Glendu Jackson, þingkonu breska Verkarnannaflokksins
Það voru cinföld og skýr skilaboð sem Clenda Jackson, þingkona
breska Verkamannaflokksins, sendi fólki á stofnfundi Samfylk-
ingarinnar í Borgarleikhúsinu í byrjun maí. „Stjórnmálafólk á að
hlusta á raddir kjósenda. Tengslin á milli þeirra sem kjósa og
hinna sem eru kosin mega aldrei rofna."
Hún lagði einnig áherslu á mikilvægi velferðarkerfisins og
benti á að fólk úr hennar stétt hefði aldrei komist áfram í bresku
þjóðfélagi nema vegna þeirrar hugsjónar Verkamannaflokksins
að allir ættu að eiga jafnan rétt. Elísabet Þorgeirsdóttir hitti
Clendu að máli og ræddi við hana um líf hennar og starf.
Clenda Jackson varð 64 ára 9. maí sl.
Hún var kosin á þing 56 ára gömul, árið
1992, og tók þátt í sigrinum mikla árið
1997 þegar Verkamannaflokknum undir
forystu Tony Blair tókst loks að fella ríkis-
sjórn Ihaldsflokksins eftir 18 ára stjórnar-
setu, eða frá því flokkurinn komst til valda
undir forystu Margrétar Thatcher árið
1979. A þeim tíma komst Ihaldsflokkurinn
einmitt langt með að eyðileggja velferðar-
kerflð sem Glenda leggur svo mikla áherslu
á að verði að vera til. Kerfí sem gerir öllum
kleift að njóta menntunar, læknisþjónustu
og trygginga án tillits til efnahags.
Eg byrja á að spyrja Glendu nánar út í
þau orð hennar að ef ekki hefði verið til
velferðarkerfi hefði hún ekki notið alls þess
sem henni auðnaðist, eða eins og hún orð-
aði það á ensku: „had been blessed with.“
„Já, það er alveg á hreinu," segir hún
ákveðin. „Stjórn Verkamannaflokksins sem
tók við völdum árið 1945 var róttæk og
kom m.a. á ókeypis heilbrigðisþjónustu og
ríkisreknu skólakerfl. Þetta breytti lífi fjöl-
skyldna eins og minnar og þar er um að
ræða milljónir manna. Fram að þessu hafði
lágstéttarfólk ekki haft efni á að fara til
læknis nema í neyð. Við fórum bara eftir
læknisráðunum frá ömmu og mömmu,
t.d. hvað varðar barnasjúkdóma og slíkt. Ég
var fyrsta manneskjan úr minni fjölskyldu
sem átti kost á að stunda framhaldsnám."
Glenda er fædd og uppalin í norð-vest-
urhluta Englands, í Cheshire á milli ánna
Mersey og Dee. Hún segir að þar sem hún
bjó hafi um 2/3 hluti íbúanna verið skyld-
ir henni. „Það var lítið hægt að gera án
þess að einhver segði mömmu frá því,“
segir hún glettin.
„Ég missti alveg áhuga á námi tvö til
þrjú síðustu árin í skyldunámi. Ég hafði því
ekki tækifæri til að fara í háskóla og fór að
vinna í lyfjaverslun staðarins. Þar vann ég í
tvö ár og lék með áhugaleikfélaginu. Það
var nú ekki vegna þess að mig dreymdi um
að verða fræg leikkona. Vinur minn sagði
að þetta væri skemmdlegt og þess vegna
ákvað ég að prófa,“ segir Glenda á sinn
einstaklega jarðbundna hátt. En þarna voru
hæfileikar hennar uppgötvaðir. Henni var
sagt að leiklist væri það sem hún ætti að
leggja fyrir sig og hún sótti því um í eina
leiklistarskólanum sem hún hafði heyrt um
í London. Þegar hún er spurð hvort ástæð-
an hafi verið að hana hafa langað burt úr
þessu litla samfélagi svarar hún:
„Ég vissi að lífið hlyti að hafa upp á
meira að bjóða en mér stóð til boða og að
ég hlyti að geta meira en krafist var af mér.
En ég er líka viss um að ef einhver hefði
stungið upp á einhverju öðru við mig en
leiklist, og mér hefði litist vel á það, hefði
líf mitt farið í allt aðra átt. En svo var ekki.
Þess vegna varð leikhúsið sá heimur sem
ég fór inn í. Leikhúsið var alltaf erfitt en
um leið var það alltaf spennandi."
Glenda var tæpra 19 ára þegar hún hélt
til London til að þreyta inntökupróflð og
hún komst inn í skólann og fékk auk þess
skólastyrk sem gerði henni kleift að stunda
námið og framfleyta sér í borginni. Eftir að
námi lauk fékk hún nokkur hlutverk með
leikfélögum utan höfuðborgarinnar en í
tvö ár fékk hún ekkert að gera. Það segir
hún að liafi verið versti tími lífs síns. Þá var
hún gift og vann ýmis verslunar- og skrif-
stofustörf til að afla tekna fyrir heimilið.
„Ég passaði ekki í hlutverkin í hinu hefð-
bundna, breska leikhúsi. Þegar ég útskrif-
aðist varaði skólastjórinn mig meira að
segja við og sagði að ég skyldi ekki búast
við mikilli vinnu fyrr en um fertugt. Ég
væri dæmigerð skapgerðarleikkona og slík
hlutverk væru ekki skrifuð nema fyrir
þroskaðar konur."
En það sem vildi Glendu til happs var að
breskt leikhús var að breytast. Breytingin
20 • VERA