Vera - 01.04.2001, Side 56

Blóðlát og klæðaföll
í útvarpsfréttum var nýlega notað orðasambandið
„að hafa á klæðum"þegar rætt var um blæðingar
kvenna. VERU fannst þetta gamaldags orðalag og
leitaði til Guðrúnar Kvaran hjá Orðabók Háskólans
um skýringar á því. Guðrún tók beiðninni vel og
ætlar að skrifa meira um málfar í næstu blöð.
Blæðingar kvenna voru löng-
um feimnismál sem ekki var
talað um í háum hljóðum en
oftast undir rós. Lengstum var
konan talin óhrein, þegar hún
hafði blæðingar, og má án efa
rekja það til Biblíunnar. Blæðingar
eru þar nefndar blóðlát og klæða-
föll. í Þriðju Mósebók er t.d. sagt
að kona sé „óhrein af blóðlátum
sínum" og að hún sé „saurug af
klæðaföllum". Konur sjálfar vildu
lengi lítið um þetta tala. Þegar ég
sjálf var f menntaskóla á árunum
1959 -1963 hvísluðumst við á um
„þetta mánaðarlega", Rósu frænku
og að Rósa frænka væri í heim-
sókn. Það er fengið að láni úr
dönsku þar sem sagt er að kona
hafi „besog af tante Rose." Gamalt
orð um blæðingar er einnig mán-
aðarás. Það kemur fram í texta frá
lokum 18. aldarsem ersvona:
„mánadarás, tídir og klædafoll
nefniz blód þat er konur missa á
mánudi hverium, þegar allt gengr
at skopum ... , er þær kalla at hafa
á klædum." Orðasambandið að
hafa á klæðum er því rakið til
kvennanna sjálfra en það er tals-
vert notað enn í dag í hátíðlegu
máli og ritmáli um blæðingar.
Orðið tíðir virðist hafa verið
notað um blæðingar a.m.k. frá því
á 18. öld en erfitt er að segja til
um raunverulegan aldur þar sem
lítið var skrifað um þessi mál fyrr á
öldum. Dæmi eru til um tíðaþlóð
og tíðablóðmissi frá þeim tíma.
Umræða hefur öll orðið opinskárri
í seinni tfð og virðist orðið blæð-
ingar vera algengast í dag, að
minnsta kosti í töluðu máli. Það
verður þó ekki algengt fyrr en á
þessari öld.
^il/Wuuin
A TOLVUIUIUI
CETUR SKIPT MALI
en það sem er í kassanum
er grunnurinn.
Góður skjár kórónar sköpunarverkið
Canoti

AMDÍ'
Qenius
1.
vðgnius
Gemus er einn stærsti
framleiðandi aukahluta
Genius framleioir mntaksbúnað
fyrir tölvur, meðal annars mýs,
netkort, teikniborð, myndlesarar
o.fl.
ifdin
Artmedia skjáir fá
lof fagtímarita.
>73/7'
HUGVER
Betri vara - betra verð
Windows Win 100 Award
ABIT móourborðin eru að mati
sérfræðinga ein þau bestu í dag
Vitastígur 12 • Sími 562 0707 • www.hugver.is