Vera - 01.06.2003, Qupperneq 61

Flokkarnir: Hlutfall kvenna á þingi eftir kosningar
Samfylkingin Vinstri grænir Framsókn Sjálfstæðisflokkur Frjálslyndir J45%. 20 þingmenn, 9 konur
40%. 5 þinqmenn, 2 konur
í 33%. 12 þinqmenn, 4 konur HH18%. 22 þingmenn , 4 konur 0%. 4 þingmenn, engin kona
Kjördæmin: Hlutfall kvenna á þingi eftir kosningar
Suðvestur Reykjavík suður Norðaustur Reykjavík norður Suður Norðvestur :;;j : 54%. Sex konur af 11
36%. Fjórar konur af 11
/30%. Þriár konur af 10
;27%. Þrjár konur at 11
'J! 20%. Tvær konur af 10
§10%. Ein kona af 10
Áherslur Samfylkingarinnar gerðu það að verkum að
ein af grundvallarspurningum femínisma varð að heitu
kosningamáli, þ.e. hversu mikla áherslu eigi að leggja á
kyn fólks. Sjálfstæðiskonur brugðust ókvæða við aug-
lýsingum Samfylkingarinnar: „Ekki skal velja konu ein-
göngu vegna þess að hún er kona - en heldur ekki hafna
henni af þeim ástæðum. Um karla gildir auðvitað hið
sama,“ segir í grein eftir Björgu Einarsdóttur rithöfund
sem skipaði heiðurssæti á lista Sjálfstæðisflokksins í
Reykjavík norður. Fyrir kosningarnar ætli konur einn
ganginn enn „að gefa kost á sér til frantboðs sem kyn-
verur og uppskera þannig flýtiframgang.“
Hanna Birna Kristjánsdóttir borgarfulltrúi Sjálfstæð-
isflokks segir í grein á vefsíðu Sjálfstæðisflokksins að
meta eigi einstaklinga á grundvelli hæfileika og getu,
óháð kynferði. Auglýsingar Samfylkingarinnar séu í
raun móðgun við konur. Gefið sé í skyn að konum nægi
að kjósa frambjóðanda af sama kyni, óháð málefnum.
Hún talar um úreltar vinstri hugmyndir um að jafnrétti
kynjanna náist með forréttindunr fárra kvenna, eða
með því að stilla kynjunum upp í andstæðar fylkingar.
Bak við orð um jafnrétti sé lítil alvara og misrétti beitt
þegar það er talið þjóna málstaðnum betur. Þorbjörg
Helga Vigfúsdóttir telur að skilaboð Samfylkingarinnar
hindri konur í jafnréttisbaráttu sinni. Aðferðafræði sem
byggi á því að kynferði sé valið frarn yfir aðra eiginleika
sé hafnað af flestum jafnréttissinnum. Jafnrétti felist í að
einstaklingar séu metnir að verðleikutn án tillits til kyns.
Framsóknarfólk tók í sama streng. „Mér finnst Sam-
fylkingin sýna kjósendum lítilsvirðingu og reyna að
blekkja þá til að halda að kyn franrbjóðenda skipti öllu
máli og annað engu máli,“ segir Jónína Bjartmarz þing-
kona Framsóknarflokks í grein frá 22. apríl. Margrét
Sverrisdóttir frambjóðandi Frjálslynda flokksins bland-
aði sér einnig í deiluna. Hún benti á að konur séu ekki
metnar að verðleikunr og samfélagsmyndin feli í sér
kúgun kvenna. Stúlkur hafi færri fyrirmyndir í valda-
stöðum og ímynd stjórnmálamanna sé karllæg. „Þátt-
taka lcvenna í stjórnmálum snýst að mestu urn baráttu
gegn ríkjandi gildum og mér finnst sérstaklega súrt í
broti að konur skuli taka undir þann söng að hún snú-
ist eingöngu unr hæfni og verðleika," segir Margrét.
Skiptir hlutfall kynjanna á Alþingi máli?
Og hvað á manni svo að finnast um þetta allt saman? Ef
ekki má kjósa eftir kyni frambjóðenda, skiptir þá
kannski engu máli liversu margar konur eru á þingi eða
hvort nokkrar konur eru yfirhöfuð á þingi, ekki frekar
en það skiptir máli livort rauðhærðir eru á þingi? Það
held ég að fæstar konur samþykki.
Jafnréttisráð og Jafnréttisstofa lýstu yfir vonbrigðum
með hlut kvenna á þingi eftir kosningarnar. Lagt er til
að stjórnvöld ráðist nú þegar í verkefni til að snúa þró-
uninni við. Kanna þurfi hverjar ástæðurnar kunna að
vera og bregðast við þeim með aðgerðunr þannig að við
næstu kosningar verði hlutfall kynjanna á þingi sem
næst hlutfalli karla og kvenna á íslandi. Lagt er til að
verkefnisstjórn verði skipuð fulltrúum þingflokkanna.
Ráðinn verði sérstakur starfsmaður, íjármagni veitt til
rannsókna og lagðar fram tillögur um aðgerðir í kjölfar-
ið. Fyrstu niðurstöður og tillögur liggi fyrir 24. október
2004.
Þetta virðist reyndar skynsamlegur leikur þar sem
enginn virðist hafa á takteinum ráð til að snúa þróun-
inni við en flestir viðurkenni vandann. Þorbjörg Helga
Vigfúsdóttir segir á tikin.is: „Það er slæmt að konur
skipi ekki stærri sess í þingflokki Sjálfstæðisflokksins. ...
Á ferðinni er vandamál sem að flokkurinn verður að
taka á og vandamál verða ekki leyst nema þau séu viður-
kennd.“ Það er vissulega byrjunin. Ingibjörg Sólrún
Gísladóttir sagði í viðtali við Fréttablaðið eftir kosning-
ar að konum væri ekki gert nógu hátt undir höfði, þær
EF EKKI MÁ KJÓSA EFTIR KYNIFRAMBJÓÐENDA,
SKIPTIR ÞÁ KANNSKI ENGU MÁLI HVERSU MARGAR
KONURERU Á ÞINGI EÐAHVORTNOKKRARKONUR
ERU YFIRHÖFUÐ Á ÞINGI?
næðu eklci nógu ofarlega á lista. Sigríður Dúna Krist-
mundsdóttir sagði að jafnvel gæti þurft að endurskoða
prófkjör í þessu tilliti eða nota prófkjör samhliða
annarri aðferð við uppröðun á lista.
I raun virðast engar lausnir liggja fyrir og því síður
sátt um þær. Því er ef til vill ekki vanþörf á að kanna
málið vel og setja svo fram tillögur. Hér er hins vegar
einungis um tilmæli til stjórnvalda að ræða og ekki víst
lrvort farið verði eftir þeirn.
Víti til varnaðar
18 nýir þingmenn setjast á Alþingi Islendinga eftir þess-
ar kosningar. Þar af eru þrjár konur. Eru þetta framtíð-
arhlutföllin á þingi og sú skipting sem við viljum sjá?
Eru fleiri en ég reiðar yfir að þurfa að bíða í íjögur ár
eftir að leiðrétta hlut kvenna á þingi? Getum við hindr-
að að niðurstaðan þá verði svipuð eða verri? Það virðist
full ástæða til að reyna að tryggja með öllurn tiltækum
ráðurn að svo verði ekki. Allir eru sammála um að kon-
ur skortir eltki vilja. Innan flokkanna er nóg framboð af
hæfum lconum sem vilja kornst að. Þær virðast hins veg-
ar ekki fá tækifæri. Það eina jákvæða við úrslitin er að
þau skuli hafa vakið slíka hneykslun og ákall urn við-
brögð. Við þurfum að láta okkur þessar kosningar að
kenningu verða.
vera/3. tbl. / 2003 /61