Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga - 01.01.1934, Side 47

Landskoðimarferðin til Alaska 1874
29
hafÖi þeim í draumum þeirra, eft-
ir g'agntekningu þúsund ára hátíð-
arinnar. Séra Jón Bjarnason, í
prédikun sjálfan hátíðisdaginn,
gaf þeim draumum innihald og
gildi: “Rís upp aftur fslands
lýður og starfa að þínu uppýngda
ætlunarverki. Vertu enn á ný ljós,
þótt lítið sé, á meðal þjóðanna,
skær stjarna á himni sögunnar.
Láttu þúsund ára sögu, ríka af
himneskum táknum og stórmerkj-
um kenna þér að telja þá daga, þau
ár, þær aldir, sem enn kunna eftir
að vera, huldar skýi hins ókomna,
að þú verðir 'forsjál til hins andlega
og eilífa lífs.”
Frá liugsjónunum var horfið, og
réðu því hinar ibráðu þarfir hins
ytra lífs. Með stjórnarláninu og'
með því að ákveða sig á einhvern
hátt var úr brýnustu þörfinni bætt
í bili. Draumar Alaska-faranna og
félagsmanna þeirra í Mihvaukee
náðu ekki að rætast.
En var þá öll liin dýrkeypta
reynsla liðnu áranna að engu orð-
in ? Fjarri fór því. Minningarnar
um æfintýri þessara liðnu ára og
hugsanadirfð lifðu og lifa, hafa
verið og verða efni til margskonar
hugleiðinga. Hugsum oss t. d. hví-
líkur styrkur oss hefði verið í því,
ef vér hefðum átt yfir frjósömu og
víðlendu liéraði að ráða og búið
iþar öll—40 til 50 þúsund manns ?
íslendingar hlutu að dreifast,
eins og á stóð og er ekki rúm til
að gjöra grein fyrir því hér. Ný-
lendan gat ekki orðið ein, á sama
hátt og Island liafði verið fyrir
þúsund árum. Ný-lsland í hinum
nýja heimi gat ekki átt neina innri
eða raunverulega tilveru, eins og
sakir stóðu. Sú viðleitni, for-
göngumanna nýlendunnar, er kom
fram bæði þá og síðar, að reyna að
sýna fram á að nýlenduvalinu hefði
verið hagað samkvæmt fyrirmæl-
um hinnar ní-földu kröfu, er að
framan er getið, sannar ekkert
annað en það hve föstum rótum
reynsla og hugsjónir þessara
fyrstu ára höfðu náð hjá öllum al-
menningi, og orðið sem næst að
bókstafsbundinni trú. Svo öi'laga-
þrungið var umbrota- og athafna-
líf þessara fyrstu ára.
Hugsjónirnar: Uppýngt Island
í hinum nýja heimi, nýtt Ijós á
meðal þjóðanna, skær stjarna á
himni sögunnar, þjóð, er lætur
þúsund ára sögu, ríka af himnesk-
um táknum og stórmerkjum kenna
sér að telja sína daga,—geta ekki
dáið. Árin hafa fluzt út fyrir
sjóndeildarhringinn og liðið á
brott, en það leiptrar ennþá úr
þeim skýjum.
3