Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga - 01.01.1934, Síða 108

90
Tímarit Þjóðrœknisfélags íslendinga
námsárin, og þá er alt Iiið sann-ís-
lenzka óðum að líða undir lok liér
í álfu.
Frumlierjar íslenzku bygðanna
voru eigi til æfintýra. Imeigðir. En
þeir voru af góðu bergi brotnir og
reyndust því binir nýtustu menn í
hvívetna. “Grímur frá Grund,”
er þeir ‘‘gáfu land út við Parry
sund,” var ekki aðeins skáldleg
hugsjón heldur raunveruleg mynd
vestur-íslenzkra frumbýlinga. Sér-
kennilegir að vísu voru íslenzku
landnámsmennirnir í augum ann-
ara þjóðflokka eigi er því að neita.
Framkoma þeirra og fas íslenzkt,
því þeir komu til dyra eins og þeir
voru klæddir. Þó fóru svo leikar
að þeir voru alment viðurkendir
ötulir og framgjarnir og yfirleitt
dugnaðar- og atorkumenn.
Um íslenzku landnámsmennina
verður þó ekki sagt, að þeir liafi
verið sérlega glöggvir á hina miklu
landkosti hérlendis. Og vera má
að það reynist þeim frekar til lofs
en lasts, er auðmenningin svo-
nefnda tekur að “reka sinn brot-
hætta bát á blindsker í hafdjúpi
alda!” Auðsöfnun og auður eru
enn öfl þeirra hluta, er gera skal,
en svo mun fara að lokum, að önn-
ur “öfl” finnist, sem heppilegri
eru og meir samstiga við andleg-
an þroska þjóðanna.
Fyrir íslenzlcum landnámsmönn-
um vakti fyrst og fremst, væri
þeir sjálfrláðir, að velja bústaði
sína þar 'hátt var og gott útsýni.
Hin mikla fjallafegurð heima-
landsins var þeim í merg runnin.
Hið næsta skilyrði var að vera ná-
lægt vatni, ám, lækjum eða stöðu-
vötnum—helzt þar líklegt væri til
fiskjar um framtíð alla. Eins var
talið til landliosta að vera nálægt.
skógi og eiga völ á góðu engja-
landi fyrir væntanlega búpening.
Þá munu upptaldir þeir helztu
landkostir, er íslendingar sérstak-
lega lögðu áherzlu á. Hinir fyrstu
landnámsmenn liugðu eigi að verða
stórauðugir á fáum árum, á hveiti-
rækt eða þess konar stórgróða
landbúnaði.
Húsakynni fyrstu frumbýlisár-
anna voru fátækleg og ófullkomiu
eins og vænta mátti, oftast klunna-
lega reistir bjálkakofar með torf-
þökum og moldargólfum. tJr því
rættist þó von bráðar, er Islend-
ingar lærðu tök á skógarhöggi og
öllu, er laut að húsagerð. Lélegir
skógarhöggsmenn þóttu þeir fyrsta
sprettinn, ]iví eigi kunnu þeir að
sveifla öxi aftur fvrir sig og vfir
liöfuð sér með þeim hætti, að hún
kæmi niður með snöggum líkams-
þunga þess, er hana reiddi. Yngri
menn, sérstaklega, voru þó furðu
fljótir að komast upp á “axarlag'-
ið,” og áður langt leið urðu marg-
ir þeirra hinir færustu skógar-
höggsmenn.
Lífssvið og' alt um'hverfi var
nýtt, og hin nýja lífsreynsla skóp
nýyrði! Sú er þroskasaga máls
vors, að þegar þjóðniðjar glíma
við örðugleika hversdagslífteins,
hrjóta þeim oft. ný og kröftug orð
af tungm. fslenzkir sjómenn í bar-
áttu við hafið, íslenzkur bændalýð-
ur umvafinn frosti og funa—þar
skapast kjarnmáttur íslenzks máls.
Málfræðingarnir megna minna á
því sviði, þó ötulir séu —- Við ann-
að tækifæri síðar vildi eg gjarnan
mega minnast lítillega nýyrða ís-
lenzkra landnámsmanna, þó betnr