Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga - 01.01.1934, Page 111

Um bygð og óbygð
93
æsku—og þar með sá, er þetta
ritar.
Alt hefir þetta breytingum tek-
ið og byg'ðir fslendinga eigi lengur
eins íslenzkar. Nú er ekki bygt á
þeim grunnum, sem frumherjarnir
reistu og hugðu að ættu að stauda.
Frumbýlingum var það ófyrirsjá-
anlegt, að á rúmri bálfri öld myndi
alt breytast, enskan koma í stað
íslenzkunnar og enskir lifnaðar-
liættir í stað hinna íslenzku. Að
þeir kusu eigi að byggja að eins til
einnar nætur, það sýnir sagan, þó
órituð sé að mestu.
Hjá fyrri Ný-íslendingum mun
það hafa verið efst i buga, að
stofna nýtt fsland og alfrjálst. Og
alt bendir til að þar bafi þeir ver-
ið framhuga og vel vakandi. Stór-
huga og eigi smátækir voru þeir,
er þeir kröfðust þess af stjórn-
inni að baga landmrelingum eftir
þeirra böfði! Satt mun það og
vera að þeir böfðu sitt fram, að
landmælingum var bagað sam-
kvæmt tilmælum þeirra, a. m. k.
meðfram íslendingafljótinu.
Stefna frumherja Ný-íslands
mun hafa verið: F/in íslenzk bygð
þar sem íslendingar biía, alfrjálsir
og einráðir, að sið forfeðranna.
Svo sann-íslenzkar og göfugar
voru bugsjónir landnámsmanna
Eigi er þeim um að kenna að önn-
ur varð rás örlaganna. Hve dá-
samlegt hefði alt 'orðið, ef þeir
draumar landnámsmanna liefðu
náð að rætast. Vestur-lslendingar
ailir búsettir í einni “bygð.” íbiúi-
tala 40,000! Hve auðveldari befðu
þá öll samtök orðið, og “foldin
fegri framundan.”
Til lítils er að tala um það. And-
spænis stöndum vér því raunveru-
lega, sem eigi verður bnekt. Vér
AT'estur-íslendingar erum að smá-
liverfa úr sögunni sem íslending-
ar. íslenzkar “bygðir” munu með
tíð og tíma líða undir lok og að
eins stöku staðanöfn lialda áfram
að vera íslenzk. Blóðblöndun og
stefna í beildarátt mun að lokum
sameina þjóðflokka þá, er landið
byggja. Við þeim örlögum fær
enginn máttur spornað.
Úr því svo er komið er eigi um
annað að gera, en að leita áfram,
selja lífið eins dýru verði og unt
er — eins og’ Indíána karlinn
gamli, sem á undan er frá sagt.
Eins og bent hefir verið á, þá meg’-
um vér ekki fremja sjálfsmorð, þó
vér vitum að dauðinn verði á end-
anum vort hlutskifti.
Eg befi dvalið í síðastliðin ellefu
ár í Minnesotaríki. Ríki það er
nori’ænast allra Bandaríkja, euda
stór meirihluti íbúanna af norrænu
bergi brotinn. Eg átti kost á að
athuga við nána viðkynningu að-
gerðir frændþjóðanna í þjóðernis-
þágu.
Norðmenn og Svíar komu til
álfu þessarar sem innflytjendur
löngu á undan fslendingum. A
meðan eg dvaldi í Minnesotaríki,
béldu Norðmenn hátíðlegt 100 ára
afmæli sem fbúar landsins. A^ar bá-
tíð sú fjölmenn mjög’ og yfir það
heila tekið Norðmönnum til vegs-
auka. Einn daginn sóttu bátíð
þessa um 90,000 manns og var það
all-álitlegnir hópur.
ATðar er pottur brotinn en bjá
íslendingum og eigi befir þjóðern-
isstarf frænda vorra í Minnesota-
í’íki borið ]iann árangur, sem þeir
befðu belzt kosið. Móðurmál
þeirra eru óðum að bverfa af vör-