Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga - 01.01.1956, Side 28

10
TÍMARIT ÞJÓÐRÆKNISFÉLAGS ÍSLENDINGA
horfa við á fjörru sviði.
Milljón hnatta mun þó réttar’;
mannaböl er fát við tölur.
Mergðin, tíminn, rögn og rúmið
reikningshaldi spannast aldrei.
Sýtinn hvergi er sólnabirgi
sjólinn dýri, er hnöttum stýrir,
loftin tindra í ljómaundrum,
ljósi brimar allur himinn.
Lífsins dýrð í ljóssins orðum
lærist bezt og huga festist.
Beindu, maður, hug til hæða,
heig þig djúpt og blúgur krjúptu.
Mildari drættir í svip náttúrunn-
ar og árstíðanna fara þó eigi var-
hluta af athygli Jakobs, eins og sjá
má í ýmsum vor- og sumarkvæðum
hans, sem þrungin eru einlægri
fagnaðarkennd, svo sem „Vorvísur“
frá fyrstu árum hans og „Vornótt“
írá síðari árum.
Þá hefir hann ort fjölda stórbrot-
inna sögulegra kvæða, þar sem hann
klæðir holdi og blóði veruleikans
svipmiklar og sérkennilegar sögu-
hetjur eins og Guðrúnu Ósvífurs-
dóttur, Hildigunni, Snorra goða,
Sturlu Sighvatsson (í kvæðinu „Víg-
sterkur“) og Þorgils skarða. Öll
hitta kvæði þessi vel og eftirminni-
lega í mark um snjalla mannlýsingu,
og eru upphafs- og lokaerindið í
kvæðinu um Hildigunni glæsileg
dæmi þess:
Líkt og fjall með elda æsta
undir hjálmi hvítasvells
rís í sögnum hrundin hæsta,
heimasætan stoltarglæsta,
salardísin Svínafells.
Þótti í svörum, þótti á hvarmi,
þó er sem úr augum bjarmi
vor í dýrð síns dýrsta pells.
Hildigunnar hyrjarbragur
hann er slunginn þáttum tveim:
annars vegar ástadagur
unnablár og himinfagur
— röðulhlýja í ranni þeim.
Hinum megin heiftin stranga,
hreggstormur af jökulvanga.
Báls og ísa ber hún keim.
Söguhetjur þær, sem umrædd
kvæði fjalla um, og aðrir þeim líkir,
karlar og konur, frá síðari árum, eru
skáldinu vel að skapi, óvenjulegt
fólk, mikilúðugt og heillundað, stórt
í sorg og sigrum.
Af kvæðum Jakobs um íslenzkar
fornkonur er kvæðið um Ásdísi a
Bjargi, móður Grettis, sérstaklega
fagurt og heillandi, hjartaheitur lof-
söngur um móðurást og fórnarlund,
og svo samfellt, að það nýtur sín
því aðeins til fulls, að lesið sé í heil
sinni.
í sögukvæðum sínum tekst Jakob
oft ágætlega að bregða upp raun-
trúum og minnisstæðum myndtun
af söguhetjum sínum í fáum en
sterkum dráttum. Svipað má segja
um minninga- og erfikvæði hans um
þá samtíðarmenn hans, er hann
hefir talið verðuga þess að minnas
þeirra með þeim hætti, að það eru
þá einnig menn, sem honum ha
verið sérstaklega hugþekkir vegna
heilsteyptrar skaphafnar, mann
dóms og nytjastarfa í þjóðarþágV
menn eins og Björn Jónsson 11
stjóri, dr. Jón Þorkelsson þjóðskja a
vörður og Stephan G. Stephanssou
skáld, að nokkrir séu taldir.
legri kveðjunni til Stephans lý 11
hann á þennan veg: