Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga - 01.01.1956, Blaðsíða 87

Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga - 01.01.1956, Blaðsíða 87
kynning gullaldarrita íslendinga fannst leiðandi mönnum brýn þörf á að hrekja þessi ósannindi, sem rit þessara óprútnu rithöfunda dreifðu út um heiminn. Þetta vandaverk var falið Arngrími, sem allareiðu hafði unnið sér mikils álits fyrir Iserdóm sinn og hæfileika. Hann var á þeim tíma álitinn einhver lærðasti ínaður á landinu. Arngrímur tók rösklega til starfa, og naut hann stuðnings og hvatning- ar Guðbrandar biskups, sem var naanna reiðastur yfir ritum útlend- inga. Samt sem áður naut ekki Arn- grímur prentsmiðjunnar á Hólum til að prenta bækur sínar og rit, vegna þess að prentsmiðjan var notuð ein- göngu til að prenta kirkjuleg rit.* Arngrímur varð því að senda öll sín ritverk, nema eina bók, til út- landa til prentunar. Reyndist það seinlegt verk að hrekja óhróður út- lendinga þar sem hafskip komu til íslands aðeins vor og haust. Sum handrit hans fóru með skipum, sem sjóræningjar tóku, og sum týndust eða brunnu. Þrátt fyrir allt ritaði Arngrímur þindarlaust. Allar sínar öækur ritaði hann á latínu, bæði til Þess að menntamenn í öllum lönd- Uríi gætu lesið þær og svo var það aJmennt meðal rithöfunda á þeim -irtla að skrifa bækur sínar á latínu. ^ fyrsta flokki þeirra bóka, sem ^■rngrímur skrifaði til þess að lrekja óhróður erlendra manna, 'oru þrjár bækur: Brevis Commen- l5rius de Islandia, gefin út í Dan- hin'^^n hiskup Arason (1478?—1550), nn eISasti kaþólski biskup Islands, setti Drn .prentsmiSju á Hólum 1530. Þar voru töl nta'5ar kirkjulegar bækur og rit aS A u 85 frá 1574 til 1624. Um aldur Jóns asonar er hér fariS eftir rannsóknum • Jónssonar. Sjá Skírnir 19 20 bls. 19. rnörku 1593; Anaiome Blefkeniana, prentuð á Hólum 1612, og ári síðar í Hamborg á Þýzkalandi, og Episiola pro pairia defensoria, gefin út í Hamborg á Þýzkalandi 1618. í þess- um bókum voru meðal annars á- byggilegar upplýsingar um ísland, íslenzku þjóðina og fornbókmennt- irnar. Evrópumenn sem lásu bækur Arngríms, stórfurðaði á því að smá- þjóð sem barðist við að draga fram lífið á hrjóstrugri eldeyju norður við íshaf, hafði auðnast ekki ein- ungis að viðhalda gamalli tungu - heldur og að rita á þeirri tungu stór- merkilegar bókmenntir, sem lýstu upp margra alda bókmenntalegt rökkur Evrópu þjóða. Urðu nú lærð- ir menn forvitnir mjög og sólgnir í að vita hversu mikið væri til af forn- bókmenntum á íslandi. Beiðnir komu til Arngríms um meiri upp- lýsingar. Snerist hann vel við því máli og ritaði hina merkilegu bók, Crymogæa (þ. e. ísland) og gaf út í þremur bindum sem prentuð voru í Hamborg 1609, 1614 og 1630. Fyrsta bindið var 110 bls. í tveggja arka broti. Það fjallaði um lengu íslands, hnattstöðu og lýsingu á landinu. Annað bindið var 85 bls., í sama broti. Birti það útdrætti úr sögu helztu landnamsmanna, ásamt ættartölum. Þriðja bindið fjallaði um seinnitíðar íslenzka merkismenn, og konungatal frá fornöld til Kristjáns Danakonungs IV. Árið 1625 þýddu Englendingar og gáfu út sjö fyrstu kapitulana úr Crymo- gæa. Eftir ritum Arngríms að dæma, var nú Evrópumönnum augljóst að á íslandi var afarmikill bókmennta- legur fjársjóður, sem upplýsti sögu
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140
Blaðsíða 141
Blaðsíða 142
Blaðsíða 143
Blaðsíða 144
Blaðsíða 145
Blaðsíða 146
Blaðsíða 147
Blaðsíða 148
Blaðsíða 149
Blaðsíða 150
Blaðsíða 151
Blaðsíða 152
Blaðsíða 153
Blaðsíða 154
Blaðsíða 155
Blaðsíða 156
Blaðsíða 157
Blaðsíða 158
Blaðsíða 159
Blaðsíða 160
Blaðsíða 161
Blaðsíða 162
Blaðsíða 163
Blaðsíða 164
Blaðsíða 165
Blaðsíða 166
Blaðsíða 167
Blaðsíða 168
Blaðsíða 169
Blaðsíða 170
Blaðsíða 171
Blaðsíða 172

x

Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga
https://timarit.is/publication/895

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.