Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga - 01.01.1956, Page 87

Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga - 01.01.1956, Page 87
kynning gullaldarrita íslendinga fannst leiðandi mönnum brýn þörf á að hrekja þessi ósannindi, sem rit þessara óprútnu rithöfunda dreifðu út um heiminn. Þetta vandaverk var falið Arngrími, sem allareiðu hafði unnið sér mikils álits fyrir Iserdóm sinn og hæfileika. Hann var á þeim tíma álitinn einhver lærðasti ínaður á landinu. Arngrímur tók rösklega til starfa, og naut hann stuðnings og hvatning- ar Guðbrandar biskups, sem var naanna reiðastur yfir ritum útlend- inga. Samt sem áður naut ekki Arn- grímur prentsmiðjunnar á Hólum til að prenta bækur sínar og rit, vegna þess að prentsmiðjan var notuð ein- göngu til að prenta kirkjuleg rit.* Arngrímur varð því að senda öll sín ritverk, nema eina bók, til út- landa til prentunar. Reyndist það seinlegt verk að hrekja óhróður út- lendinga þar sem hafskip komu til íslands aðeins vor og haust. Sum handrit hans fóru með skipum, sem sjóræningjar tóku, og sum týndust eða brunnu. Þrátt fyrir allt ritaði Arngrímur þindarlaust. Allar sínar öækur ritaði hann á latínu, bæði til Þess að menntamenn í öllum lönd- Uríi gætu lesið þær og svo var það aJmennt meðal rithöfunda á þeim -irtla að skrifa bækur sínar á latínu. ^ fyrsta flokki þeirra bóka, sem ^■rngrímur skrifaði til þess að lrekja óhróður erlendra manna, 'oru þrjár bækur: Brevis Commen- l5rius de Islandia, gefin út í Dan- hin'^^n hiskup Arason (1478?—1550), nn eISasti kaþólski biskup Islands, setti Drn .prentsmiSju á Hólum 1530. Þar voru töl nta'5ar kirkjulegar bækur og rit aS A u 85 frá 1574 til 1624. Um aldur Jóns asonar er hér fariS eftir rannsóknum • Jónssonar. Sjá Skírnir 19 20 bls. 19. rnörku 1593; Anaiome Blefkeniana, prentuð á Hólum 1612, og ári síðar í Hamborg á Þýzkalandi, og Episiola pro pairia defensoria, gefin út í Hamborg á Þýzkalandi 1618. í þess- um bókum voru meðal annars á- byggilegar upplýsingar um ísland, íslenzku þjóðina og fornbókmennt- irnar. Evrópumenn sem lásu bækur Arngríms, stórfurðaði á því að smá- þjóð sem barðist við að draga fram lífið á hrjóstrugri eldeyju norður við íshaf, hafði auðnast ekki ein- ungis að viðhalda gamalli tungu - heldur og að rita á þeirri tungu stór- merkilegar bókmenntir, sem lýstu upp margra alda bókmenntalegt rökkur Evrópu þjóða. Urðu nú lærð- ir menn forvitnir mjög og sólgnir í að vita hversu mikið væri til af forn- bókmenntum á íslandi. Beiðnir komu til Arngríms um meiri upp- lýsingar. Snerist hann vel við því máli og ritaði hina merkilegu bók, Crymogæa (þ. e. ísland) og gaf út í þremur bindum sem prentuð voru í Hamborg 1609, 1614 og 1630. Fyrsta bindið var 110 bls. í tveggja arka broti. Það fjallaði um lengu íslands, hnattstöðu og lýsingu á landinu. Annað bindið var 85 bls., í sama broti. Birti það útdrætti úr sögu helztu landnamsmanna, ásamt ættartölum. Þriðja bindið fjallaði um seinnitíðar íslenzka merkismenn, og konungatal frá fornöld til Kristjáns Danakonungs IV. Árið 1625 þýddu Englendingar og gáfu út sjö fyrstu kapitulana úr Crymo- gæa. Eftir ritum Arngríms að dæma, var nú Evrópumönnum augljóst að á íslandi var afarmikill bókmennta- legur fjársjóður, sem upplýsti sögu
Page 1
Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
Page 8
Page 9
Page 10
Page 11
Page 12
Page 13
Page 14
Page 15
Page 16
Page 17
Page 18
Page 19
Page 20
Page 21
Page 22
Page 23
Page 24
Page 25
Page 26
Page 27
Page 28
Page 29
Page 30
Page 31
Page 32
Page 33
Page 34
Page 35
Page 36
Page 37
Page 38
Page 39
Page 40
Page 41
Page 42
Page 43
Page 44
Page 45
Page 46
Page 47
Page 48
Page 49
Page 50
Page 51
Page 52
Page 53
Page 54
Page 55
Page 56
Page 57
Page 58
Page 59
Page 60
Page 61
Page 62
Page 63
Page 64
Page 65
Page 66
Page 67
Page 68
Page 69
Page 70
Page 71
Page 72
Page 73
Page 74
Page 75
Page 76
Page 77
Page 78
Page 79
Page 80
Page 81
Page 82
Page 83
Page 84
Page 85
Page 86
Page 87
Page 88
Page 89
Page 90
Page 91
Page 92
Page 93
Page 94
Page 95
Page 96
Page 97
Page 98
Page 99
Page 100
Page 101
Page 102
Page 103
Page 104
Page 105
Page 106
Page 107
Page 108
Page 109
Page 110
Page 111
Page 112
Page 113
Page 114
Page 115
Page 116
Page 117
Page 118
Page 119
Page 120
Page 121
Page 122
Page 123
Page 124
Page 125
Page 126
Page 127
Page 128
Page 129
Page 130
Page 131
Page 132
Page 133
Page 134
Page 135
Page 136
Page 137
Page 138
Page 139
Page 140
Page 141
Page 142
Page 143
Page 144
Page 145
Page 146
Page 147
Page 148
Page 149
Page 150
Page 151
Page 152
Page 153
Page 154
Page 155
Page 156
Page 157
Page 158
Page 159
Page 160
Page 161
Page 162
Page 163
Page 164
Page 165
Page 166
Page 167
Page 168
Page 169
Page 170
Page 171
Page 172

x

Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga
https://timarit.is/publication/895

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.