Árbók VFÍ/TFÍ - 01.06.2004, Page 74

Utanríkisviðskipti
Vöruskiptajöfnuður
Fyrstu ellefu mánuði ársins 2003 var vöruskiptajöfnuður neikvæður um tæpa 14 millj-
arða króna en áætlað er að vöruskiptin hafi verið í jafnvægi í desember 2003. Árið 2002
var hins vegar tæplega 14 milljarða afgangur á vöruskiptum. Skýringa á þessum mikla
viðsnúningi er að leita bæði á inn- og útflutningshlið.
Vöruútflutningur fyrstu ellefu mánuði ársins dróst saman um tæplega 1 Vi% að raungildi.
Þar munar mestu um 114% samdrátt í útflutningi sjávarafurða auk þess sem útflutningur
ýmissa iðnaðarvara minnkaði um rúmlega 8%. Hins vegar jókst útflutningur stóriðju um
tæplega 3%. Heildarverðmæti vöruútflutnings minnkaði mun meira, eða um tæplega
13%, sem fyrst og fremst endurspeglar áhrif sterkari krónu og verðlækkun sjávarafurða í
erlendri mynt.
Vöruinnflutningur fyrir sama tímabil jókst aftur á móti um 8% að magni milli áranna en
verðmætaaukningin nam tæplega 4%. Meginskýringin er aukinn innflutningur fjár-
festingarvöru til stóriðju jafnt flutningatækja sem annarrar vöru. Auk þess jókst innflutn-
ingur fólksbifreiða um 50%. Hins vegar minnkaði innflutningur skipa og flugvéla um
helming.
Þjónustujöfnuður
Gert er ráð fyrir að þjónustutekjur hafi lækkað lítillega í krónum talið milli áranna 2002
og 2003. Það má fyrst og fremst rekja til styrkingar krónunnar enda aukast þjónustutekjur
að raungildi sem endurspeglar meðal annars aukinn fjölda erlendra ferðamanna á ís-
landi. Útgjöld íslendinga erlendis aukast hins vegar mun meira eins og fram kemur í því
að rúmlega 50 þúsund fleiri íslendingar fóru um Keflavíkurflugvöll 2003 en árið áður.
Þessi þróun skýrir þann viðsnúning sem varð á þjónustujöfnuði milli áranna 2002 og
2003, úr 1,7 milljarða afgangi í rúmlega 6 milljarða halla.
Viðskiptajöfnuður
Á framangreindum forsendum er gert ráð fyrir að viðskipta-
jöfnuður hafi verið neikvæður um 35 milljarða króna árið 2003 en
hann var svo til í jafnvægi árið áður. Meginskýringu þessara
umskipta má rekja til óhagstæðari vöruskipta við útlönd sem
birtist meðal annars í því að verðmæti útflutnings lækkar um rúm-
lega 18 milljarða króna á sama tíma og verðmæti innflutnings
eykst um 9 milljarða. Til viðbótar þessu varð þjónustujöfnuður
tæplega 8 milljörðum króna óhagstæðari. Aftur á móti er gert ráð
fyrir að jöfnuður þáttatekna hafi batnað um 3 milljarða króna frá
árinu á undan.
Þróun gengis, vaxta, verðbólgu og vinnumarkaðar hefur eðli máls samkvæmt mikil áhrif
á rekstrarumhverfi fyrirtækja. Sama gildir um þá aimennu umgjörð sem hið opinbera
skapar fyrirtækjum en hún hefur gjörbreyst frá því sem áður var með auknu frelsi á
peningamarkaði, einkavæðingu ríkisfyrirtækja, ekki síst fjármálafyrirtækja, og skatta-
lækkunum.
Viðskiptajöfnuður, % afVLF.
Heimild: Hagstofa íslands
og spá fjármálaráðuneytis.
At vi n nuvegir
7 2
Árbók VFÍ/TFÍ 2004