Árbók VFÍ/TFÍ - 01.06.2004, Blaðsíða 78

Vinnuafl
------Alls ------- Karlar ------- Konur
Atvinnuþátttaka! vinnu-
markaðskönnunum.
Heimild: Hagstofa Islands.
Atvinnuþátttaka eftir aldri.
Heimild: Hagstofa Islands.
Atvinnuleysi.
Heimild: Vinnumálastofnun.
Nú liggja fyrir athuganir Hagstofu íslands á ástandi á vinnu-
markaði fyrir alla fjórðunga síðasta árs. Er þetta í fyrsta sinn sem
þær eru gerðar fyrir hvern ársfjórðung en áður voru þær einungis
gerðar í apríl og nóvember. Sveiflur í atvinnuþátttöku og vinnu-
tíma yfir árið hafa ekki verið þekktar hingað til. Atvinnuþátttaka á
fyrsta ársfjórðungi árið 2003 var minni en áður hafði mælst en hún
jókst mjög á öðrum fjórðungi. A þriðja ársfjórðungi jókst atvinnu-
þátttaka kvenna meðan hún minnkaði hjá körlum. Á fjórða árs-
fjórðungi dró úr atvinnuþátttöku beggja kynja. Hjá körlum var <
hún 3 prósentum minni en hún var í nóvember 2002 en hjá konum
var munurinn 1,7%. Vinnutími hefur tekið breytingum milli
ársfjórðunga og hann mældist minni á fjórða fjórðungi en þeim
þriðja hjá báðum kynjum. Megintilhneigingin hefur þó verið sú að
vinnutími karla hefur verið að minnka frá árinu 2000 meðan
vinnutími kvenna hefur haldist stöðugur.
Á myndinni hér til hliðar sést atvinnuþátttakan eftir kynjum frá
því vinnumarkaðsathuganirnar hófust í upphafi tíunda áratug-
arins. Atvinnuþátttaka karla er hærri en kvenna og hefur sveiflast
á bilinu 86-88% af heild. Hún fór þó almennt vaxandi frá árinu
1998 fram til ársins 2001 í þeirri miklu uppsveiflu í atvinnulífinu
sem þá ríkti og sem meðal annars hafði í för með sér mikinn
aðflutning erlends vinnuafls.
Atvinnuþátttaka kvenna hefur einnig sveiflast en þar er þó almenn
tilhneiging til aukningar sem nam að meðaltali um 0,3% á ári.
Tvær síðustu mælingarnar sem þarna eru sýndar skera sig úr.
Atvinnuþátttakan er mjög mismunandi eftir aldri eins og sést á
myndinni hér til hliðar. Þar sést að breytingar undanfarinna ára
hafa fyrst og fremst verið í hópi ungs fólks þar sem hún óx mjög í
uppsveiflunni í lok tíunda áratugarins en féll líka hratt þegar henni
lauk. Á öðrum fjórðungi 2003 virðist atvinnuþátttaka þessa hóps
vera farin að nálgast það sem áður var. Annað einkenni er að
atvinnuþátttaka 55 ára og eldri, einkum þó hjá þeim sem eldri eru
en 65 ára, hefur smám saman farið minnkandi. Hér er væntanlega
að koma í ljós að með bættum eftirlaunaréttindum hættir fólk að
starfa fyrr en áður var. Þessi tilhneiging er mun ákveðnari hjá körl-
um en konum.
Atvinnuleysi
Skráð atvinnuleysi hefur reynst tregbreytilegra en gert var ráð
fyrir. Það fór minnkandi fram eftir hausti 2003 og náði lágmarki í
september en þá voru innan við 4.400 manns skráðir atvinnulausir,
2,7% af mannafla eins og hann var áætlaður þá. Atvinnuleysi fór
síðan vaxandi, eins og venja er á síðustu mánuðum ársins, og voru
um 5.600 manns skráðir atvinnulausir í lok ársins. Það var ein-
ungis hjá körlum á landsbyggðinni sem færri voru atvinnulausir
en voru 12 mánuðum áður. A höfuðborgarsvæðinu voru 6% fleiri
karlar atvinnulausir en á sama tíma árið áður og 9% fleiri konur.
Hjá konum á landsbyggðinni var atvinnuleysi tæplega 7% meira
en það var á sama tíma árið áður.
7 6
Arbók VFl/TFl 2004