Árbók VFÍ/TFÍ - 01.06.2004, Blaðsíða 83

því að hlutfall fasteigna af heildareignum hefur aukist á þessu tímabili úr 63% árið 1998
í 69% eigna árið 2002. Á sama tíma hafa skuldir aukist að meðaltali um 14% á ári og
skuldir vegna íbúðakaupa um 15%. Aukin skuldsetning vegna íbúðakaupa hefur einnig
orðið til þess að rýra ráðstöfunartekjur heimilanna enda hafa vaxtagjöld vegna íbúða-
kaupa hækkað að meðaltali um 15% á ári frá árinu 1998. Á árinu 2002 dró töluvert úr bæði
eigna- og skuldaaukningu en þá jukust eignir um 6% og skuldir
um 7%. rz

Sparnaður heimilanna
Sparnaður hefur lengi vel verið neikvæður á Islandi. Sú staða
virðist þó vera að breytast með auknum lífeyrissparnaði í kjölfar
upptöku nýrra reglna um viðbótarlífeyrisspamað.
Sparnaður heimilanna hefur því þróast í rétta átt. Alþjóðlegur
samanburður sýnir að hlutfall sparnaðar af ráðstöfunartekjum var
svipað hérlendis og í Danmörku á árinu 2002. í Noregi og Svíþjóð
var hlutfallið örlítið hærra, eða 7% í Noregi og rúm 8% í Svíþjóð,
en í Finnlandi var sparnaður neikvæður sem nemur 0,3% af ráð-
stöfunartekjum. Á meginlandi Evrópu hefur hlutfallið víða verið
enn hærra, t.d. í Frakklandi og Þýskalandi þar sem það hefur verið
á bilinu 10-12%. Hins vegar er sparnaður minni á Bretlandseyjum
og í Bandaríkjunum en árið 2002 nam sparnaður í Bretlandi
rúmum 5% af ráðstöfunartekjum og tæplega 4% í Bandaríkjunum.
10
8
6
4
2
0
-2
-4
■8
1999 2000 2001 2002 2003 2004
HHH Island --------- Danmörk ------ Finnland
-----Noregur ------- Svlþjóö
Sparnaður sem hlutfall af
ráðstöfunartekjum á
Norðurlöndunum.
Heimild: OECD, spá fjár-
málaráðuneytis fyrir Island.
Búskapur hins opinbera
Fjármál ríkisins
Samkvæmt fjáraukalögum sem samþykkt voru á Alþingi undir lok 2003 er gert ráð fyrir
3,2 milljarða króna afgangi á ríkissjóði árið 2003. Inni í þessari tölu eru tekjur af sölu eigna
en að þeim frátöldum er afkoman neikvæð. Fjárlög fyrir árið 2004 endurspegla verulega
aukið aðhald í ríkisfjármálum. Þannig er reiknað með 6,7 milljarða króna afgangi jafnvel
þótt ekki sé gert ráð fyrir tekjum af eignasölu en þær námu rúmlega 12 milljörðum króna
árið 2003.
Fjármál sveitarfélaga
Samkvæmt endurskoðaðri áætlun er gert ráð fyrir tæplega 6V2 milljarðs króna halla á
rekstri sveitarfélaganna á árinu 2003.
Fjármál hins opinbera
Halli á rekstri hins opinbera á árinu 2003 er talinn hafa numið 16 milljörðum króna, eða
sem nemur um 2% af landsframleiðslu. Meginskýring aukins halla 2003 er meiri útgjalda-
vöxtur en áætlað var, einkum hjá ríkissjóði.
Hlutfall skatttekna og heildartekna af landsframleiðslu breytist fyrst og fremst í takt við
heildarumsvif í efnahagslífinu. Þannig hækkuðu þessi hlutföll í uppsveiflunni í lok síð-
asta áratugar, lækkuðu síðan þegar dró úr hagvexti en fóru hækkandi á árinu 2003 þegar
hagvöxtur óx.
8 1
Tækniannáll