Fjölnir - 04.07.1997, Blaðsíða 34

Hafa skal það sem betur hljómar
íslensk menningarbylting hf. stofnuð í haust:
Býður út
hlutafé
ffyrir 300
miHiómr krón
„Sigurður A.
Magnússon rit-
höfundur benti á
að jjárfestar á
hlutabréfamarkaði
hefðu einmitt þessa
dagana sýnt mikla
trú á sjávarútvegs-
jyrirtœkjum og þá
einkum vegna frjáls
aðgangs þeirra að
auðlindum hafiins.
„ Við erum að bjóða
þessum mónnum
aðgang að auðlind-
um andans. Við
skulum því ekki
Nokkrir listamenn og menningarfrömuðir í
Reykjavík ráðgera að stofna öfiugt hlutafélag í
liaust undir nafninu Islensk menningarbylting hf.
Höfuðmarkmið félagsins verður að blása nýju lífi
í íslenska menningu. Aðstandendur þess ráðgera
að bjóða út hlutafé í félaginu fyrir 300 milljónir
króna og segjast bjartsýnir um að það markmið
muni nást.
„Flestir þeir sem velta fyrir sér stöðu íslenskr-
ar menningar sjá að henni veitir ekki af duglegri
vítamínssprautu," sagði Hjálmar H. Ragnars, fyrr-
um formaður Bandalags listamanna og einn að-
standenda Islenskrar menningarbyltingar, í sam-
tali við Fjölni. „Það er Ijóst að við eigum rnargt af
hæfileikafólki sem er þess albúið að endurvekja
þrótt íslenskrar menningar. Okkur vantar ekki
talentana; það eina sem okkur vantar eru pening-
arnir."
Að sögn Einars KArasonar, fyrrum formanns
Rithöfundasambandsins, er það almennt viður-
kennt meðal þeirra sem bera hag íslenskrar
menningar fyrir brjósd að aðstöðuleysi lista-
manna ráði því einkum hversu lágt ris er á
íslenskri menningarstarfsemi. „Fólk nennir ef til
vill að skrifa eina eða tvær góðar bækur á þeirn
kjörum sem okkur eru boðin en upp úr þv! fara
menn sjálfkrafa að kasta til hendinni. Þetta gerist
þótt höfundarnir séu allir af vilja gerðir. Þetta er
ekki ósvipað og að heilsa rnanni með virktum en
fá ekki kveðju á móti. Fljótlega lætur maður duga
að kinka kolli og loks hættir maður alveg að
heilsa.“
órvœnta um
viðtökurnar, “ sagði
hann við góðar
undirtektir. “
Fj
34
1 ■
o 1 n i r
tímarit handa
islendingum
sumnr '97
Mikil stemmning á Sólon Islandus________________
Af undirbúningsfundi, sem haldinn var 5.
júní síðastliðinn á Sólon Islandus, var auðséð að
mikill hugur er í listamönnum og öðrum forkólf-
um menningarinnar. Fundarmenn hentu á rnilli
sín ýmsum hugmyndum sem þeir eru dlbúnir að
koma í framkvæmd ef þeir fá þokkalega greitt
fyrir það.
„Þetta er næstum eins og að verða ung aftur,“
sagði ÞOrhildur Þorleifsdóttir, leikhússtjóri Lcik-
félags Reykjavíkur og einn fundarmanna. „Hér
hefur komið í ljós að það býr margt í íslenskum
listamönnum og þeir eru tilbúnir að stuðla að
fögru mannlífi ef þeir fá sanngjarnlega greitt fyrir
framlag sitt.“
Þórhildur sagði að margir höfúndar hefðu
tekið sig tali á fundinum og útlistað fyrir henni
hugmyndir sínar að leikverkum. „Ég settist við
borðið hjá Birgi Sigurðssyni og Ágústi Cuðmunds-
syni og saman héldum við heila leiklistarhátíð í
huganum. Maður getur rétt ímyndað sér hvað
það væri gaman ef hún yrði að raunveruleika. En
til þess þarf að greiða þessum mönnum eðlileg
laun. Illa borguð verk verða alltaf að billegum
sýningum; það er lögmál," sagði Þórhildur.
„Hér er andinn. Það vantar bara afl þeirra
hluta sem gera skal til að virkja hann. Fólkið
hérna í salnum er dýrmætasta auðlind íslands,“
sagði MatthIas Johannessen, ritstjóri og skáld, í
lok erindis sem hann flutti á fundinum og máttí
heyra á kröftugu lófataki fólks í salnum að hann
mælti fyrir munn margra fundarmanna. Erindi
Matthíasar fjallaði um hvernig heiðurslaun Al-
þingis, þótt lág væru, hefðu bætt ljóðagerð hans.
Matthías gerði einmitt upphæð launanna að um-
talsefni og velti fyrir sér hvort hann gæti jafnvel
orðið enn betra skáld ef launin yrðu hækkuð.
Munu íslenskir listamenn snúa sér til Kína?
Á fundinum sýndi Sigurður ÞAlsson óperu-
textahöfundur litskyggnur frá velheppnaðri ferð
sinni og Kristínar JOhannesdOttur leikstjóra og
Atla Heimis Sveinssonar tónskálds með Tunglskins-
eyjuna til Kína. Undir myndununt sagði Sigurður
fundargestum ferðasöguna og greindi þeim frá
viðtökum Kínverja.
„Hvar sem við komum var okkur tekið eins
og aufúsugestum; Kínverjar báru okkur á hönd-
urn sér. Þið getið síðan rétt ímyndað ykkur
kúltúrsjokkið við að konra aftur heim. Hér ber
enginn listamenn á höndum sér. Það er helst að
borgarfógeti sé tilbúinn að bera mann út,“ sagði
Sigurður og uppskar skilningsríkan hlátur fund-
argesta.
Atli Heirnir kvaddi sér hljóðs á eftir erindi
Sigurðar og velti upp þeint möguleika að íslenskir
listamenn legðust í menningarferðalög ef kjör
þeirra hérlendis yrðu ekki stórlega bætt í bráð.
„Ég held að þessi för okkar til Kína sýni að við
eigum möguleika. Kínverjar eru tilbúnir að sækja
list okkar yfir þveran hnöttinn. Þeir leggja mikið
upp úr menningartengslum; þeir vilja tengjast
umheiminum og hví ekki okkur?" spurði Atli
Heimir.
Eru 300 milljónir nóg?_________________________
í lok fundarins voru almennar umræður og
kom þar fram viss efi um að 300 milljónir króna
myndu duga. „Sjálfur myndi ég treysta mér til að
eyða 300 milljónum á einu ári,“ sagði Hrafn
Cunnlaugsson kvikmyndaleikstjóri og fór kliður
um salinn að þeim orðum sögðum. Sigurður A.
Magnússon rithöfundur benti á að fjárfestar á
hlutabréfamarkaði hefðu einmitt þessa dagana
sýnt mikla trú á sjávarútvegsfyrirtækjum og þá
einkum vegna frjáls aðgangs þeirra að auðlindum
hafsins. „Við erurn að bjóða þessum mönnum
aðgang að auðlindum andans. Við skulum því
ekki örvænta um viðtökurnar,“ sagði hann við
góðar undirtektir.
Pjetur Hafstein Lárusson skáld hélt því fram
að ólýðræðisleg vinnubrögð hefðu einkennt starf-
semi Rithöfundasambandsins á undanförnum
árum og spurði hvort einhver trygging væri fyrir
því að starfsemi hins nýja félags yrði opnari og
réttlátari. „Það ér ekki nóg að hácffa listina ef
ekkert annað breytist,“ sagði Pjetur.
Nokkrir ræðumenn sem tóku til máls á eftir
Pjetri mótmæltu skoðun hans á Rithöfúndasam-
bandinu og vöruðu við því að úrtölur fáeinna
manna yrðu til þess að setja bresti í samstöðu
meðal listamanna. Einar Kárason vék harkalega
að Pjetri og sagðist ekki hafa trú á að hluthafar
hins nýja félags væru tilbúnari að styðja listsköp-
un hans en allur almenningur hefði verið hingað
til. „Ef það er lýðræði í listum að laun alvöru
listamanna séu dregin niður að launum meðal-
manna og undirmálsfólks þá kæri ég mig ekki
urn lýðræðið,“ sagði Einar með þungri álierslu.
Engir peningar — engin menning________________
I undirbúningsnefnd fyrir stofnfund félagsins
voru kjörnir Hjálmar H. Ragnars, Sigurður A.
Magnússon og Sigurður Pálsson. Eftir að úrslit í
kjörinu lágu fyrir kom upp nokkur óánægja
meðal kvennlistamanna yfir að engin kona var
kjörin í nefndina. Var þá ákveðið að bæta við
tveimur nefndarmönnum og fengu þær ÞOrunn
SlGURÐARDÓTTIR leikstjóri Og STEINUNN SlGURÐAR-
dóttir rithöfúndur kosningu með samhljóma
lófataki. Meðal verkefna undirbúningsnefndar-
innar er að sentja stofnskrá fyrir félagið.
„Það er ljóst hver verður boðskapur sam-
þykkta félagsins. Við höfum getuna og við höf-
um hæfileikana; ef þið eruð dlbúin að leggja til
peningana þá förum við af stað með endurreisn
íslenskrar menningar. Engir peningar þýða hins
vegar enga menningu. Svo einfalt er það,“ sagði
Þórunn Sigurðardóttir eftir fúndinn.
„Ég er ansi hræddur urn að þegar fólk stend-
ur frammi fyrir því að velja á milli þess að fá
samfélag sem verður umvafið list okkar eða sam-
félags þar sem okkar gætir lítið eða ekki; þá sjái
fólk alvöru málsins,“ sagði Thor VilhjAlmsson
rithöfúndur.
Gunnar SmAri Egilsson