Fjölnir - 04.07.1997, Blaðsíða 66

Þrír þættir úr baráttusögu velsæmis og kláms
...fær upn
I S / • ■ ■
har i sig
og hrækir
Um haustið 1990 staðfesti
Hæstiréttur dóm sakadóms
Reykjavíkur í máli ákæruvalds-
ins gegn Jóni Óttar Racnars-
syni, þá sjónvarpsstjóra á Stöð
2. Jón óttar var dæmdur til að
greiða 200 þúsund króna sekt í
ríkissjóð auk málsvarnarlauna
og afrýjunarkostnaðar. Sök
hans var að sjónvarpa að næt-
urlagi myndunum / tvibura-
merkinu og / nautsmerkinu.
Samkvæmt ákæru koma fyrir í
báðum þessum myndum
„mörg klámfengin atriði, þar
sem lögð er áhersla á að sýna
með lostafullum hætti kynfæri
karla og kvenna, kynmök sam-
kynja fólks og ósamkynja, mök
fleiri en tveggja í einu og fólk
við sjálfsfróun".
Þeim atriðum sem ákært
var út af og dæmt eftir er lýst
hér á eftir með orðalagi saka-
dóms — en málið dæmdi Helci
I. Jönsson sakadómari ásamt
meðdómurum, Eyjólfi Kjalar
Emilssyni heimsþekingi og
KristInu Jóhannesdóttur kvik-
myndagerðarmanni. Talnarun-
urnar tákna hvar atriðin eru í
viðkomandi mynd og eiga við
teljara á myndbandstæki sem
stilltur hefur verið á núll við
uþphafi sýningar.
Þótt lýsing sakadóms á
atriðunum segi svo sem flest
sem segja þarf um afstöðu
hans er þó rétt að benda les-
endum á að þau atriði sem
dómurinn feilir ekki undir
klám eru einu atriðin þar sem
karlmaður eða reðurtákn kem-
ur ekki fyrir. I öðrum atriðum
þar sem konur gæla hver við
aðra eða sjálfa sig notast þær
við banana. Þá er og athyglis-
vert að sakadómur hefur fyrir
því að geta þess um nokkrar
kvenpersónur myndanna að
þær séu aukaþersónur.
Um myndirnar, / nautsmerk-
inu og / tviburamerkinu, er
það annars að segja að þetta
eru danskar kynlífs-gaman-
myndir og fór Ole Soltoft með
aðalhlutverkið i þeim báðum.
Þetta eru nokkurs konar alls-
nægta-paródíur, svipaðar mið-
aldasögum um lönd þar sem
smjör draup af hverju strái og
aldrei varð skortur matar.
Sjónarhorn myndanna er hins
vegar ekki hungur í mat —
heldur kynlíf.
sjá siðuna á móti >
Dómur sem Cuðmundur L. Jóhannesson, dómari við héraðsdóm
Reykjaness, kvað upp 21. apríl síðastliðinn yfir 41 árs gömlum manni
vegna mynda sem fundust á heimasíðu hans á internetinu og
„sýndu kynfæri karla og kvenna, kynmök og aðrar kynlífsathafnir
á bersöglan hátt“ er svo sérstakur að ástæða er til að birta hann í heild
svo lesendur geti kynnt sér málsatvik og rökin fyrir dómnum.
ofnfirskur doman
hreinsar til á netinu
DOMUR.
Árið 1997, mánudaginn 21. apríl, var í dómþingi
Héraðsdóms Reykjaness, sem háð var að Brekku-
götu 2, Hafnarfirði af Guðmundi L. Jóhannessyni
héraðsdómara, kveðinn upp dómur í málinu nr.
S - 34/1997: Akæruvaldið gegn NN, sem dóm-
tekið var 12. mars síðastliðinn.
Mál þetta var með ákæruskjali dags 11.
febrúar s.l. höfðað gegn NN1’, [heimilisfang
ákærðaj, Kópavogi, kennitala 000055-0000 fyrir
birtingu og dreifingu á klámi, með því að hafa frá
því um mánaðamótin maí-júní 1996 til 4.
nóvember 1996 veitt almenningi aðgang að
heimasíðu ákærða á Internetinu, en á slóðinni
http:/www.vortex.is/islenska.notendur/tor/animi.
htm var að finna alls 72 klámfengnar myndir.
Taldist þetta varða við 2. málsgrein 210.
greinar almennra hegningarlaga nr. 19, 1940.2)
Þess var krafist að ákærði yrði dæmdur til
refsingar.
Þá var þess og krafist að áltærði greiddi sakar-
kostnað, þar með talinn saksóknaralaun í ríkis-
sjóð.
Meðan á rekstri málsins stóð féll ákærandi
frá kröfú um að 5 framangreindra mynda væru
taldar með klámfengnu efni.
Ákærði gerði þær kröfúr að hann yrði sýkn-
aður af kröfúm ákæruvaldsins og að sakarkostn-
aður, þar með talin málsvarnarlaun til skipaðs
verjanda hans, héraðsdómslögmanns Páls Arnar
PAlssonar,3) yrði greiddur úr ríkissjóði, en ef til
sakfellingar kæmi var krafist vægustu refsingar.
11 Af tiliitssemi við hinn dæmda er nafn hans ekki birt.
21 Fyrsta málsgrein 210. greinar hljóðar svo: „Ef klám
birtist á prenti, skal sá, sem ábyrgð ber á birtingu þess
eftir prentlögum, sæta sektum, varðhaldi eða fangelsi
allt að 6 mánuðum." Önnur málsgreinin kemur á eftir:
„Sömu refsingu varðar það að búa til eða flytja inn í
útbreiðsluskyni, selja, útbýta eða dreifa á annan hátt út
klámritum, klámmyndum eða öðrum slíkum hlutum,
eða hafa þá opinberlega til sýnis, svo og að efna til opin-
bers fyrirlestrar, eða leiks, sem er ósiðlegur á sama hátt.“
31 Lögmaðurinn heitir réttu nafni Páll Amór Pálsson og
er hæstaréttarlögmaður eins og seinna kemur ffam.
Næstu fjórar sýningar
Valgarður Gunnarsson • 7. - 29.júní
Helgi Hjaltalín • 5. - 25. júlí
Gunnar Karlsson • 2. - 31. ágúst
Sjónþing
Guðný Magnúsdóttir • 7. -28. sept.
Sjónarhóll er einkarekinn sýningarsalur
sem starfar í þágu íslenskra myndlistarmanna.
Tekið er á móti umsóknum í afgreiðslu Mokka.
Sjónarhóll Hverfisgötu 12 Sími og fax 552 2305
Þann 23. október 1996 barst Rannsóknarlög-
reglu ríkisins beiðni um rannsókn á ætluðu klámi
á íslenskri heimasíðu á Intemednu eða slóðinni
http:/www.vortex.is/islenska.notendur/tor/animi.
htm. Þann 31. október 1996 fór Óskar Sigurðs-
Són rannsóknarlögreglumaður í þjónustufyrirtæk-
ið Skyggnir, þar sem framangreind slóð var opn-
uð á Internetinu með aðstoð Ólafs Jónssonar
starfsmanns fyrirtækisins. Var komið inn á
heimasíðu sem bar heitið Tors World og reyndist
vera á vegum ákærða. Við skoðun slóðarinnar
varð ljóst að á henni var klámfengið efni og voru
þetta við fyrstu athugun 32 myndir sem voru
prentaðar út og lagðar fram í málinu. 4. nóvem-
ber sl.í lagði Rannsóknarlögregla ríkisins hald á
tölvu ákærða og fylgigögn hennar sem voru á
heimili hans. Tölvan var aftengd og flutt ásamt
skjá, lyklaborði og mús í skrifstofú R.L.R., þar
sem búnaður var uppsettur og tölvan ræst að
ákærða viðstöddum sem kannaðist við að eiga
heimasíðu á Internetinu sem hafi verið sett þar
inn með tilstuðlan netþjóns Hringiðunnar e.h.f.
(vortex.is). Með samþykki ákærða var afritað af
hörðum diski tölvu hans á annan harðdisk það
efni sem var talið klámfengið. Voru afritaðar
1500 skrár í skrársöfnum, alls 30.109.381 bytes,
og var hinn afritaði harði diskur í vörslu R.L.R.
vegna rannsóknar málsins.
Sama dag fóru rannsóknarlögreglumenn-
irnir Óskar Sigurðsson og Smári Sicurðsson á
skrifstofú Hringiðunnar e.h.f. þar sem rætt var
við forsvarsmenn hennar, þá SlGURÐ ÓRRA Skúla-
son framkvæmdarstjóra og Macnús Sicurðsson
stjórnarformann. Akærði hafði heimilað að ætlað
klámefni yrði afritað af heimasíðunni hjá Hring-
iðunni e.h.f. og svo að því loknu yrði efninu eytt
af heimasíðum á Internednu. Var þetta fram-
kvæmt af Magnúsi og efnið afritað á 5 disklinga
sem R.L.R. tók til varðveislu og voru lagðar fram
í málinu. Efnið var svo afmáð af heimasíðunni.
Staðfest var að heimasíða ákærða var send á Inter-
netið af honum og var opin dl skoðunar af öllum
þeim Internetnotendum sem áhuga hefðu á.
Forsvarsmönnum Hringiðunnar e.h.f. hafði
ekki verið kunnugt um að þetta efni væri á
heimasíðu ákærða og töldu ljóst að óheimilt væri
að hafa slíkt efni á heimasíðunni miðað við sið-
ferðiskröfúr. Ekki væru þó til sérstakar reglur um
efni sem heimilt væri að setja á alnetið en þeir
vísuðu til reglna „Isnets“ sem ættu við um efni á
Internednu.
í notkunarskilmálum Isnets sem lagðir voru
fram er þessi umferð á Internetinu að öllu jöfnu
óleyfileg:
„1. Umferð frá almenningsnotendanöfnum
eða fjölnotendanöfnum sem ekki er unt að
auðkenna.
2. Notkun sem truflar vinnu annarra á netinu
eða netið sjálft eða veldur því að notendur eða
tölvur tapa gögnum.
3. Efni sem almennt telst ærumeiðandi eða ill-
fysið.
4. Hvers kyns óumbeðin fjöldadreifing á upp-
lýsingum, svo sem auglýsingar, stjórnmálaáróð-
ur eða keðjubréf eða dreifing efnis á póstlista
sem ekki viðkemur viðfangsefni listans.
5. Notkun sem veldur umferð á neti tengdu
Isnet og fer í bága við notkunarskilmála þess
nets.“
Eldri notkunarskilmálar voru mjög á sama
veg, nema þar er 3. greinin orðuð þannig: „Efni
sem talist getur mannskemmandi eða ósiðlegt.“
Samkvæmt samantekt starfsmanna Hringið-
unnar e.h.f. voru skráðar heimsnotkunir á slóðina
http:/www.vortex.is/islenska.notendur/tor/animi.
htm, þar sem undir var aðgangur að þeim 72
myndum sem málið snerist upphaflega um, á
tímabilinu júní til október 1996 1422, þar af
413 í júní og 486 í júlí.
í upphafi aðalmeðferðar komu dómarinn í
málinu, ákærandi, ákærði og verjandi ákærða
saman á skrifstofú Rannsóknarlögreglu ríkisins
þar sem þeir fylgdust með þegar Óskar Sigurðs-
son rannsóknarlögreglumaður sýndi á tölvum
embætdsins hvernig aðgengið er að heimasíðu
ákærða og hvernig átti að nálgast á alnetinu þær
myndir sem hann er sakaður um að hafa dreift.
Þá var og kannað og sýnt hvernig almennt er
unnt að nálgast klámmyndir á alnetinu og hve
framboðið er þar mikið af slíku efni. Þá voru og
sýndar myndir af disketmm, dómskjal nr. 7, en
þar sést að beint aðgengi er að djörfú efni. Vitnið
Magnús Sigurðsson, stjórnarformaður Hringið-
unnar, var viðstaddur og skýrði tæknileg atriði.
Þá hafa verið lögð fram 4 tímarit með klám-
fengnu efni og myndum sem keypt voru í Bíla-
búðinni Mjódd, þ. e. Interrmtional', Erotic-Xfilm
guide og Velvet og í verslun Skeljungs h.f. við
Vesturlandsveg, þ. e. Cats, og sýni álíka efni eða
grófara en það sem hann var sakaður um að hafa
haft á heimasíðu sinni.
Ákærði játaði því að inn á heimasíðu hans,
sem beri heitið Thors World, hafi verið þær 67
kyrrmyndir sem hann er sakaður um að hafa
dreift og sýni nekt fólks og kynfæri beggja, ýmist
í hvíldar- eða nærmyndum. Hann taldi þetta
ekki vera klámmyndir heldur erótískar myndir.
Samskonar myndir væru allt í kring á netinu og
hann hafi því ekki talið þetta brotlegt. Hann
kvað það að hafa eitthvert efni á heimasíðu á
„internetinu“ ekki vera dreifingu því það yrði að
sækja efnið í ákveðið hólf eða geymslu.
Ákærður kvaðst hafa áhuga á svona erótískum
myndum og taldi marga aðra hafa haft áhuga á
samskonar efni, t. d. kunningjafólk og fleira, og
hann sett þetta efni inn á heimasíðuna sína til
ánægju og yndisauka. Hann kvaðst hafa verið að
æfá sig í heimasíðugerð og þá hafá haft hliðsjón af
því sem aðrir væru með á heimasíðum sínum og
þetta verið meðal annars samsvarandi efni. Hann
kvaðst hafa sótt myndirnar inn á heimasíðu
ýmissa aðila á internetinu, en með því að fára inn
á svonefndar bakskrárvélar sé lítið haft fyrir því að
finna slíkt efhi á vefnum. Hann kvaðst ekki hafa
kynnt sérstaklega eða auglýst að inn á heimasíðu
hans væru erótískar síður, nema í samskiptum við
kunningja á spjallrásinni. Frá miðju ári 1995 hafi
hann verið með nafn heimasíðu sinnar á leitar-
stöðinni Hugmót sem sé alhliða leitarstöð. Að
henni hafi allur vefúrinn aðgang og úti í heimi sé
leitarvél sem kallist Web-crawler og leiti og finni
út hvar tiltekið efni sem beðið er um sé að finna.