Læknablaðið - 01.10.1967, Blaðsíða 31

LÆKNABLAÐIÐ
179
2. Blóðþrýstingur er nokkuð háður árstíðum.7
Fjórða mynd sýnir þetta ljóslega.
3. Tímasetning síðasta málsverðar (og t. d. sykurþolpróf get-
ur breytt Ekg-niðurstöðmn).
4. Áreynsla (stigagangur, hlaup til sjúkrahúss og mikill liiti
eða kuldi í rannsóknarherhergi og geöhrigði liafa áhrif á
Ekg og blóðþrýstingsmælingar).
5. Kólesterolmagn í hlóði hreytist mjög eftir árstíðum.
6. Komið hefur í ljós, að allmikill daga- og viku-mælingar-
breytileiki getur verið innan rannsóknarstofu og á milli
ýmissa rannsóknastofa. Þessu hefur verið gefinn lítill
gamnur. Þetta má hæta að nokkru með notkun svonefndrá
sjálfvirkra efnamæla (auto-analyzers).
Nauðsynlegt er að skrá ýmis atriði þessarar tegundar.
PRÖFUN AÐFERÐA
Mæla þarf lilutlægt áreiðanleika (reliahility) og gildi hverrar
aðferðar, sem nota skal við rannsóknina. Þetta skal gert, áður en
aðalrannsókn hefst, með lítilli for-rannsókn á sýnishorni þess
hóps, sem rannsaka skal. Þessa athugun skal endurtaka nokkrum
sinnum, meðan á aðalrannsókn stendur.
Áreiðanleika prófs, sem hyggist á l)reytileik hins athugaða
(iwithin-subject variahility), getur verið erfitt að meta, þar eð oft
er hér um líffræðilegt afbrigði að ræða, t. d. sykurmagn í hlóði
frá einum degi til annars. Þó má varast ákveðnar breytingar, t. d.
árstíðahreytileika (seasonal-variation) á kólesterolgildi í blóoi.
Áreiðanleiki prófs, sem er háð breytileik mælingar (measurement
variability), er kominn undir tvennu:
1. Breytingar eða frávik hjá sama athuganda (within-observ-
er variation). Þetta má bæta með þjálfun einstaklingsins
og betrun aðferða.
2. Frávik eða breytileiki milli fleirí athugenda (between
observers variation) getur valdið kerfisbundinni skekkju,
bæði innan einnar rannsóknar og við samanburð milli
fleiri rannsókna.
Bráðnauðsynlegt er að gera sér ljósa þessa þætti, svo að forð-
ast megi blöndun og samanburð á ósamstæðum niðurstöðum.
Gott dæmi um kerfisbundna skekkju sést í II. töflu. 6
Þessi tafla sýnir samanburð á sjúkdómsgreiningum lækna frá
Boston, London og Bergen, en þeim voru sendar 10 söniu sjúkra-