Læknablaðið - 01.10.1967, Blaðsíða 35

LÆKNABLAÐIÐ
181
sögur ásamt krufningum til athugunar. Úr töflunni má lesa,
að Boston-læknarnir greindu kransæðasjúkdóma af völdum
æðakölkunar oftar en starfsbræður þeirra í London og Bergen.
London-læknamir greindu langvinnt lungnakvef með lungnaþani
og nýrnaberkla oftar en starfsbræður þeirra í Boston og Bergen.
Munurinn verður þó ekki mikill, ef hjarta-, lungna- og nýrna-
sjúkdómar eru flokkaðir saman, eins og gert er í neðri töflunni.
En ljóst er, að læknar í Boston greina oftar kransæðasjúk-
dóma en félagar þeirra í London og Bergen. Skýringin á
þessu getur verið sú, að kransæðasjúkdómar eru algengari í
Boston en í London og Bergen, og jafnframt, að lungnakvef með
lungnaþani er algengast í London.
Annað dæmi þessu líkt er t. d. samanburður á skýrslum
margra spítala um dauða af völdum neggdreps, en í mörgum
þeirra er látið bjá líða að greina nákvæmlega frá þeim sjúkdóms-
skilmerkjum, sem stuðzt er við, og jafnframt ekki skýrtfrá, hvaða
sjúklingum er sleppt úr skránni. Oft er hægt að finna þessar
skekkjur og breytingar með því að fá hinum ýmsu athugendum
handahófsvalda eða sérstaklcga valda hópa og niðurstöður (t. d.
Ekg eða blóðsýni) til athugunar. Síðan er hægt að grandskoða
niðurstöður livers og eins með tilliti til meðaltals, meðalfráviks
(standard deviation), staðlavillu (standard error) eða algengis-
mats (prevalence estimate).
GILDI (validity)
Erfitt getur verið að meta gildi sjúkdómsgreiningar, þar
sem hún byggist oft á fylgni (correlation) mismunandi sjúk-
dómsmynda, sem hver um sig er aðeins hluti í einni heild. Sem
dæmi má nefna hjartakveisu (sjá að ofan).
Gildi blóðþrýstingsmælingar má mæla með því að gera blóð-
þrýstingsmælingu í slagæð, en slík mæling er of viðamikil í hóp-
rannsóknum.
Rannsaka má samband milli ýmissa tegunda af greiningar-
tækni. T. d. er unnt að bera saman niðurstöður spurningalista um
hjarta- og æðasjúkdóma við Ekg-niðurstöður; einnig t. d. bata-
horfur við ýmis einkenni (signs/symptoms) með því að athuga
sjúkdómstíðni og dánartölur hópsins, en þetta krefst framhalds-
rannsókna (follo'w-up).
SÖFNUN, SKRÁNING OG ÚRVINNSLA GAGNA
Eins og lýst hefur verið, eru þessar rannsóknir allviða-
miklar, og varð mönnum því Ijóst, að venjulegar aðferðir við