Læknablaðið - 01.10.1971, Qupperneq 31

LÆKNABLAÐIÐ
187
Athyglisvert er, að einmitt á síðustu árum, eftir að héraðsskylda
læknisefna var stytt í þrjá mánuði árið 1963, hefur slíkur áhugi stór-
aukizt, tillögur ungra lækna um lausn þessara vandamála með hjálp
læknamiðstöðva hafa komið fram og hlotið stuðning Læknafélags ís-
lands, Alþingis og vaxandi fjölda landsmanna, og ungir læknar hafa
ílenzt í héruðum til að hrinda þeim í framkvæmd. Auk þess eru nokkr-
ir yngri læknar farnir eða í þann veginn að fara í framhaldsnám með
almennar lækningar fyrir augum.
Mjög er hætt við, að með auknum þvingunum nú kulni þessi
áhugi. Er þá verr farið en heima setið, ef óviss von um stundarhag
einstakra læknishéraða ætti að verða dragbítur á heildarlausn vand-
ans.
III.
Mjög er ólíklegt, að frumvarp þetta nái tilgangi sínum, þótt sam-
þykkt verði, svo sem haldið er fram í greinargerð með frumvarpinu.
Þvert á móti eru talsverðar líkur á því, að ástandið kunni að versna.
Eftir styttingu héraðsskyldunnar hafa fjölmargir ungir læknar starfað
lengur í héraði en nemur hinum þriggja mánaða skyldutíma, flestir
þeirra sex mánuði eða lengur, allmargir eitt til tvö ár og nokkrir mun
lengur, enda þótt þeir væru ekki bundnir af námslánum eða öðrum
kvöðum, og raunar ekki síður í erfiðum læknishéruðum en í hinum
auðveldari. Þessari staðreynd hefur 'lítt verið á loft haldið, en telja
má víst, að þetta mundi breytast mjög á verri veg með auknum þving-
unum. Enn fremur er nær víst, að fleiri nýútskrifaðir læknar muni
hefja framhaldsnám hér heima eða erlendis en nú gerist án þess að
fara í hérað, í trausti þess, að kvöð þessi falli niður síðar meir, eða
jafnvel án þess að hafa íslenzkt lækningaleyfi í huga að óbreyttum
aðstæðum, en þess eru þegar dæmi.
Skýr staðfesting á ofangreindum fullyrðingum fékkst með könnun,
sem miðuð var við 1. des. sl. á héraðslæknisstörfum ungra lækna fyrir
og eftir styttingu héraðsskyldunnar árið 1963, og fylgir hún greinar-
gerð þessari. Niðurstöður þeirrar könnunar sýna m. a., að hlutfallslega
fleiri sinna nú héraðslæknisstörfum að loknu prófi eftir styttingu hér-
aðsskyldunnar en áður, meðalstarfstími þeirra í héraði er svipaður inn-
an ákveðinna marka, og um 94% þeirra, er útskrifuðust eftir styttingu
skyldunnar og luku tilsettum tíma í héraði, hafa starfað þar lengur
en þrjá mánuði. Athyglisverðast er þó, að talsvert fleiri dveljast nú
eitt ár eða lengur í héraði með mun lengri heildarstarfstíma, án þess
að kvaðir vegna námslána komi til. Ætti könnun þessi að leiðrétta til
fulls þann misskilning, að starfstími nýútskrifaðra lækna í héraði hafi
stytzt með styttingu héraðsskyldunnar; hann stendur nánast í stað, og
því engar líkur til að lenging héraðsskyldunnar aftur komi að gagni,
nema síður sé.
IV.
Fráleitt er að lögbinda, svo sem nú er ráð fyrir gert, að íbúar
utan Reykjavíkur skuli fá lakari læknisþjónustu en íbúar höfuðborgar-
svæðisins, þ. e. a. s. þjónustu lækna, sem hafa enga starfsþjálfun hlotið
utan sjúkrahúsa og jafnvel ekki innan þeirra heldur að læknaprófi
loknu. Slíkt hefur viðgéngizt áratugum saman vegna þeirrar heimildar