Læknablaðið - 01.10.1971, Blaðsíða 98

240
LÆKNABLAÐIÐ
fyrir þýðingu almannatrygginganna hér á landi fyrir hina sjúku,
og er ekki örgrannt um, að þar sé töluverður misbrestur á.
Okkur hættir e. t. v. of mikið til að líta á bæturnar sem
beinharða peninga, án þess að líta á, hvað á bak við stendur.
Nútímalækningar, og þá helzt heimilislækningar og sérsviðið
geðlækningar, beinast sífellt meira í þá átt að vera félags-
lækningar, og má segja, að þörf hins síðastnefnda sérsviðs
verði æ brýnni, hvar sem litið er. Of langt mál er að fara
út í ástæðurnar, en margar eru auðsæjar; þ. á m. er, að þjón-
usta læknisins nær til fleiri og fleiri sviða mannlegs lífs, sem
í fyrsta lagi skapast af því, að boðið er upp á lækningu á fleiri
og fleiri sjúkdómum, en ekki síður skapast hún af því, að
rannsóknir hafa leitt í ljós, að félagslegar aðstæður hafa geysi-
lega þýðingu, bæði við tilurð sjúkdóma og við árangur lækn-
inga á þeim.
Höfuðorsök ótölulegs fjölda af sjúkdómum liggur á sviði fé-
lagslegra aðstæðna og ástæðna, og er þar jafnvel um að ræða
bæði hina algengustu og hina alvarlegustu, svo sem járnskort,
blóðleysi, lungnakrabbamein, offitu, hjarta- og æðasjúkdóma,
maga- og skeifugarnarsjúkdóma, svo og alla hina fjölmörgu
psychosomatisku sjúkdóma, sem eru meðal olnbogabarna í hópi
sjúkdóma, þrátt fyrir geysilega tíðni þeirra.
Mun einhverjum koma í hug við upptalningu þessa, að næsta
stórbylting í læknavísindum á borð við ónæmisaðgerðir og und-
anhald sýklasjúkdóma muni verða á sviði félagslækninga, en
e. t. v. ekki lausn krabbameinsgátunnar.
Sérhver læknir sér á hverjum degi mörg tilfelli, þar sem
félagslegar aðstæður annaðhvort eru meginorsök sjúkdóms-
ins eða þess, að lækningatilraunir takast ekki, og er þá oft sem
læknum finnist sem vísindin hafi brugðizt, og er það rétt að
sumu leyti.
Á hvern hátt stunda íslenzkir læknar félagslækningar í dag?
Með tvenns konar hætti gera þeir það aðallega: með því að upp-
fræða sjúklingana um líferni og lífshætti, er til meiri hollustu
horfa, og beita fortölum, þegar annað dugar ekki, og í öðru lagi,
með því að hjálpa sjúklingunum til að notfæra sér bætur al-
mannatrygginganna.
Vottorðið til tryggingastofnunarinnar er sem sé eini „lyf-
seðillinn" á sviði félagslækninga, sem læknar geta gefið. Með-
höndlun og afgreiðsla þessa „lyfseðils“ er að sjálfsögðu geysi-
legt atriði, og er þar komið að kjarna þessa máls.
Allir skilja nauðsyn þess, að hið geysilega fjármagn, sem
varið er til almannatrygginga, komi að sem mestu gagni fyrir
hina tryggðu, en fáir eru sammála um, hvernig þar verði bezt
að staðið.
Læknum öllum og þar með samtökum þeirra er málið aug-
ljóslega mjög skylt, því að þekkingar sinnar vegna, og ekki síður
starfsskyldu sinnar vegna, hljóta þeir að taka afstöðu til máls-