Læknablaðið - 15.12.1997, Síða 8

796
LÆKNABLAÐIÐ 1997; 83
Cholesterol and Recurrent Events
Þessari bandarísku rannsókn, CARE rann-
sókninni (3), var ætlað að svara því hvort kól-
esteróllækkandi meðferð (pravastatín, Pra-
vachol®) kæmi í veg fyrir endurteknar krans-
æðastíflur meðal sjúklinga með sögu um
kransæðastíflu en tiltölulega eðlileg kólester-
ólgildi á bilinu 4,5-6,2 mrnól/L. Þessi rannsókn
var einnig tvíblind og slembuð, hún stóð í fimm
ár og náði til 4159 sjúklinga á aldrinum 21-75
ára (14% konur). Kransæðatilfelli urðu um
fjórðungi færri í pravastatínhópnum en í lyf-
leysuhópnum (p=0,003) eða 13,2% í pravasta-
tínhópnum samanborið við 10,2% í lyfleysu-
hópnum. Þessi árangur er nokkru minni en í 4S
rannsókninni enda hópurinn í heild sinni með
lægri kólesterólgildi (meðalgildi 5,3 mmól/L)
en í 4S (meðalgildi 6,8 mmól/L). CARE rann-
sóknin virðist benda til að árangur náist með
kólesteróllækkun ef kólesterólgildi er 4,5
mmól/L eða hærra og þessum tveimur rann-
sóknum ber saman um að við meðferð krans-
æðasjúklinga sé vert að ná kólesterólgildunum
að minnsta kosti niður fyrir 4,5-5,0 mmól/L.
Önnur hliðstæð pravastatínrannsókn frá
Ástralíu (LIPID) náði til kransæðasjúklinga
með kólesterólgildi niður í 4,0 mmól/L og
sýndi fram á jákvæðan árangur, dró bæði úr
kransæðatilfellum og lækkaði dánartíðnina.
Höfundar þessarar rannsóknar telja reyndar
að því stigi sé nú náð að allir kransæðastíflu-
sjúklingar ættu að fá statínmeðferð, kólester-
ólgildi þeirra sé of hátt fyrir viðkomandi ein-
staklinga og það sé orsök þess að þeir séu
komnir með kransæðasjúkdóminn, jafnvel
þótt kólesterólgildið sé ekki hærra en 4,0
mmól/L.
CARE rannsóknin sýndi
einnig fram á að minnsta kosti
fjórðungslækkun heilablóð-
tappatilfella með pravastatín-
meðferð. Jafnframt hafa þess-
ar rannsóknir sýnt jákvæð áhrif
á blóðflæði til ganglima. Þessi
jákvæðu áhrif virðast því benda til að þessi lyf
hafi ekki aðeins áhrif á þróun æðakölkunar í
kransæðum heldur einnig í öðrum slagæðum.
Jákvæður árangur náðist í þessum rannsóknum
bæði meðal karla og kvenna og til aldurshópa
vel fram yfir sjötugt.
West of Scotland Study
Áðurnefndar rannsóknir náðu einungis til
sjúklinga sem þegar höfðu staðfestan krans-
æðasjúkdóm (secondary prevention) og svör-
uðu því ekki spurningunni hvort kólesteról-
lækkun drægi úr áhættunni á kransæðasjúk-
dómi meðal einstaklinga sem ekki hefðu fengið
slík einkenni (primary prevention). Til að
svara þeirri spurningu var framkvæmd stór
hóprannsókn í Skotlandi, WOSCOPS rann-
sóknin (4), meðal karla (alls 6595) á aldrinum
45-64 ára sem höfðu kólesterólgildi 6,5-8,0
mmól/L (meðalgildi um 7 mmól/L) en höfðu
ekki fengið kransæðastíflu (20% höfðu reynd-
ar einkenni um hjartaöng). Þessi rannsókn var
einnig tvíblind og slembuð og stóð yfir í tæp
fimm ár og fékk helmingur hópsins pravastatín
en hinn helmingurinn lyfleysu. Á þessum fimm
árum urðu nær þriðjungi færri kransæðatilfelli í
pravastatínhópnum en í lyfleysuhópnum,
7,9% samanborið við 5,5% (p<0,001). Sem
hundraðshluti af heildinni er sá mismunur
2,4% þannig að meðhöndla þarf um 40 karla úr
þessum hópi í fimnr ár til að koma í veg fyrir
eitt kransæðatilfelli til samanburðar við 13 ein-
staklinga í 4S rannsókninni. Skotarnir hafa
reiknað út frá sinni rannsókn að notagildi með-
ferðarinnar aukist verulega þegar aðrir áhættu-
þættir en kólesteról eru til staðar, eins og sterk
ættarsaga um kransæðasjúkdóm, reykingar,
háþrýstingur og sérstaklega sykursýki. Ef
margir slíkir áhættuþættir eru til staðar sé
áhætta slíkra karla svipuð og einstaklinga í 4S
hópnum sem þegar höfðu einkenni kransæða-
sjúkdóms.
Samráðsfundur á vegum landlæknisembætt-
isins mælti með eftirfarandi ráðleggingum í
sambandi við kólesteróllækkandi lyf (5).
Þær ráðleggingar virðast halda gildi sínu í
stórum dráttum en væntanlega ber samkvæmt
áðurnefndum rannsóknum að lækka viðmið-
unargildi kransæðasjúklinga niður í 4 mmól/L,
ef það næst ekki með mataræði einu saman.
Jafnframt ber að að taka mið af HDL-kól-
esterólgildinu þar sem há gildi (eins og oft
finnast meðal kvenna) eru verndandi og hátt
HDL-kólesterólgildi gæti því hækkað viðmið-
Kólesteról mmól/L Meöferö
>8 Mataræði (6 mánuðir) Lyf
>7+1 áhættuþáttur Mataræði (6 mánuðir) Lyf
>6+2 áhættuþættir Mataræði (6 mánuðir) Lyf
>5+ kransæðasjúkdómur Mataræði (3 mánuðir) Lyf