Læknablaðið

Árgangur

Læknablaðið - 15.04.1998, Síða 15

Læknablaðið - 15.04.1998, Síða 15
LÆKNABLAÐIÐ 1998; 84 283 og kvenna 77,1 kg. Meðalkólesteról karla var 6,0 mmól/1 og kvenna 5,9. Fjórir þátttakendur greindust með háþrýst- ing. Seinni athugunin leiddi í ljós breytingar hjá 40-46% þátttakenda, það er aukin hreyfing og minnkuð fitu- og sykurneyslu hjá þeim hóp- um sem í fyrra viðtali fengu upplýsingar um að blóðfita þeirra væri óæskilega há. Hjá sömu hópum hafði líka orðið marktæk lækkun á lík- amsþyngd (-1,6 kg) og á kólesteróli (-1,1 mmól/1). Blóðþrýstingur var óbreyttur og sömuleiðis reykingavenjur. Alyktun: Stutt viðtal og einfaldar mælingar á heilsugæslustöð eru áhrifarík aðferð, að minnsta kosti til skemmri tíma litið, til að bæta lífsstíl og þar með að draga úr heilsufarsáhættu af völdum slagæðasjúkdóma hvað varðar kól- esteról í blóði og ef til vill fleiri þætti. Inngangur Slagæðasjúkdómar eru algengir á Islandi og draga árlega fjölda manns til dauða, þar af marga ótímabært. Þeir eru um 50% dánaror- saka karla á aldrinum 34-74 ára og um 26% kvenna á sama aldri (1). Hátt kólesteról í blóði. háþrýstingur, reyk- ingar og sykursýki eru á meðal stærstu áhættu- þátta. Sýnt hefur verið fram á að meðhöndlun þeirra er árangursrík leið til að minnka líkur á slagæðasjúkdómum (2^1). Niðurstöður hafa sýnt að 25% kólesteról- lækkun leiddi til 30% lækkunar á tíðni kransæðadauðsfalla, og gagnast jafnt þeim sem hafa lág og há gildi (5); það er að „fylgnisam- band er samfellt þannig að engin skil eru á milli æskilegs kólesteróls og þeirra gilda er auka áhættu“ (6,7). Niðurstöður margra rannsókna hafa staðfest að lækka má kólesteról í blóði með aukinni hreyfingu og lækkun á hlutfalli mettaðrar fitu í fæðu (7-9). Samkvæmt tilmælum Manneldis- ráðs á hlutur fitu í fæði að vera undir 35% (rit Manneldisráðs, 1996) (10,11). Kostnaður við eftirlit og sérhæfðar rann- sóknir vegna áhættuþátta æðasjúkdóma er oft mikill, ferðalög íbúa í dreifbýli dýr svo ekki sé minnst á þau fjárútlát sem fylgja hverjum þeim einstaklingi sem fær slagæðasjúkdóm. Með markvissu eftirliti, einföldum rannsóknum og fræðslu frá fagfólki sem miðar að breyttum lífsstíl og því að gera einstaklinginn sjálfan ábyrgan fyrir heilsu sinni gæti verið hægt að minnka þann kostnað (12). Tilgangur þessarar rannsóknar var að kanna algengi áhættuþátta slagæðasjúkdóma og reyna að minnka áhættuna með einföldum mælingum og faglegri ráðgjöf heima í héraði. Efniviður og aðferð I febrúar 1996 var sent dreifibréf til allra íbúa í Öxarfjarðarhéraði á aldrinum 35-65 ára að báðum árum meðtöldum alls 129 einstak- linga, þar sem fyrirhuguð rannsókn var kynnt. A næstu vikum var hringt í alla sem fengu bréf og þeim boðið að koma á Heilsugæslustöðina í viðtal og mælingar gegn komugjaldi. Alls mættu 126 manns, 69 karlar og 57 konur eða 97% boðaðra, á tímabilinu mars til maí. Hjúkr- unarfræðingur tók 15-20 mínútna viðtal og þátttakendur fylltu meðal annars út spurninga- lista þar sem spurt var um lífsstíl svo sem líð- an, matarvenjur, streitu, líkamlega þjálfun, reykingar fyrr og nú, áfengisneyslu og ættar- sögu með tilliti til slagæðasjúkdóma (15). Mæld var hæð, þyngd, blóðþrýstingur og úr fingurstungu mælt kólesteról (með Accutrend strimlamæli frá Lyru hf). Til rannsóknarstofu Fjórðungssjúkrahússins á Akureyri var sent blóð úr þremur einstaklingum með kólesteról undir 6,0 mmól/1, þremur með kólesteról á bil- inu 6,1-7,9 og öllum með kólesteról yfir 8,0 mmól/1 til staðfestingar á mælingum. Niður- stöður sýndu skekkjumörk á bilinu 0,2-0,5 mmól/1 sem talin er sú nákvæmni sem næst með mælingum með slíkum mæli. Skráðar voru athugasemdir svo sem ef viðkomandi var nú þegar með slagæðasjúkdóm eða háþrýsting. Allir fengu afhentan bæklinginn „Heilsuefling hefst hjá þér“ sem gefinn var út 1995 á vegum landlæknis og Heilbrigðis- og tryggingamála- ráðuneytisins. Svörin voru ilokkuð í þrjá flokka með tilliti til æðasjúkdóma og stuðst við Heilsuspegil Heilbrigðis- og tryggingamálaráðuneytisins og landlæknis frá 1994: Lítil áhætta Talsverð áhætta Mikil áhætta Þeir sem mældust með kólesteról 6,0 eða hærra og/eða flokkuðust í talsverða eða mikla áhættu á einhverjum áhættuþætti (hópar 1, 2, 3 og 4), fengu munnlegar leiðbeiningar og bæk- linga með upplýsingum um áhættuþætti slag- æðasjúkdóma og gildi forvarna gegn þeim
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100

x

Læknablaðið

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Læknablaðið
https://timarit.is/publication/986

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.