Læknablaðið - 15.04.1998, Qupperneq 69

LÆKNABLAÐIÐ 1998; 84
333
Tannlæknisþjónusta er of dýr
Tafla I. Hlutfall fjölskyldna í mismunandi tekjuhópum þar sem
fullorðnir hafa frestað eða hætt við för til tannlæknis á síðast-
liðnum 12 mánuðum.
Frestað eða hætt við leit til
Mánaðartekjur hjá fjölskyldu tannlæknis (%)
undir 130 þúsund yfir (62)
130-169 þúsund yfir (50)
170-200 þúsund (43)
yfir 200 þúsund (23)
Tafla II. Hlutfall fjölskyldna í mismunandi tekjuhópum þar sem börn hafa frestað eða hætt við för til tannlæknis á síðastliðnum
12 mánuðum.
Frestað eða hætt við leit til
Mánaðartekjur hjá fjölskyldu tannlæknis (%)
undir 130 þúsund (17)
130-169 þúsund (10)
170-200 þúsund (7)
yfir 200 þúsund (3)
Kvartanir hafa borist til land-
læknisembættisins vegna dýrrar
tannlæknisþjónustu. Landlæknis-
embættið kannaði í samvinnu við
Matthías Halldórsson aðgengi að
tannlæknum á árinu 1996. (Könn-
un á högum 3000 barnafjöl-
skyldna 1996.)
Yfir 50% fólks með lægri mán-
aðartekjur en 169 þúsund hafa
frestað eða hætt við leit til tann-
læknis á árinu 1996. Athyglisvert
er að yfir 20% þeirra með hæstu
tekjumar hafa gert slíkt hið sama.
Um 27% barna frá fjölskyldum
með lægstu tekjurnar hafa frestað
sem Snorri Hallgrímsson læknir
setti í lærlegg Ömólfs Thorlacius-
ar, fyrrverandi rektors Mennta-
skólans við Hamrahlíð, árið 1944;
bekken fyrir karla og konur úr
eigu séra Roberts Jack; „Renuli-
fe“-tæki úr eigu Ellyar og Hall-
dórs Eiríkssonar; ungbarnableia
merkt Landspítalnum 1945;
nokkur raflækningatæki og lyf-
seðlar, meðal annars tveir sem
gefnir vora út árið 1895, annar af
Guðmundi Bjömssyni en hinn af
Guðmundi Magnússyni.
Dæmunum sem hér hafa verið
tekin er ekki ætlað að vera tæm-
andi úttekt á aðföngum Nes-
stofusafns. Þau em heldur ekki
tekin sem dæmi um merkilegustu
muni í eigu safnsins. Upptalning-
in er til fróðleiks og skemmtunar
og til að sýna fjölbreytileika
þeirra gripa sem varðveittir eru á
safninu.
Kristinn Magnússon
forstöðumaður Nesstofusafns
eða hætt við að fara til tannlækn-
is á árinu 1996.
A Islandi greiðir hið opinbera
milli 50-75% af almennum tann-
lækniskostnaði bama og unglinga
til 15 ára aldurs. Tannréttingar em
greiddar eingöngu í sérstökum
tilvikum. Á hinum Norðurlönd-
unum greiðir hið opinbera að
fullu almenna tannlæknisþjón-
ustu fyrir börn og unglinga til 18
og 20 ára aldurs. Tannréttingar
em greiddar að fullu nema í Nor-
egi samkvæmt sérstökum reglum.
(Tannlækningar, skipulag og
stjómsýsla, Hagsýsla ríkisins, júlí
1997.)
Fyrir nokkrum árum var skipu-
lagi tannlæknisþjónustu fyrir
skólabörn í Reykjavík breytt á
þann veg að börnum var gefinn
kostur á að fara til einkatann-
læknis. Utan Reykjavíkur sjá
einkatannlæknar um tannlæknis-
þjónustu skólabarna. Gjaldskrá
einkatannlækna er hærri en skóla-
tannlækna. Samkvæmt upplýs-
ingum frá Hagsýslu ríkisins leita
nú aðeins um 30% bama til skóla-
tannlækna. Þessar upplýsingar
koma heim og saman við að
reikningar fyrir tæp 30% skóla-
barna bámst ekki til Trygginga-
stofnunar ríkisins skólaárið 1995-
1996 (munnlegar upplýsingar frá
yfirlækni skólatannlækninga í
Reykjavík). Skipulagsbreytingin
virðist hafa stuðlað að því að
nokkur hluti skólabarna hefur
hætt við eða frestað leit til tann-
læknis á árinu 1996. Til úrbóta
verður annað hvort að efla skóla-
tannlækningar eða auðvelda
skólabörnum leit til einkatann-
lækna.
Ólafur Ólafsson landlæknir