Læknablaðið

Ukioqatigiit

Læknablaðið - 15.03.1999, Qupperneq 86

Læknablaðið - 15.03.1999, Qupperneq 86
264 LÆKNABLAÐIÐ 1999; 85 íðorðasafn lækna 109 Opið bréf I janúarhefti Læknablaðs- ins 1999 birtist opið bréf til undirritaðs frá Jóni Steinari Jónssyni, lækni. Af misgán- ingi var því ekki svarað að bragði og beðist er afsökunar á því. Jón varar við notkun ís- lenska heitisins iðrabólga, þegar verið er að fjalla um þá sjúkdóma sem á ensku nefnast inflammatory bowel disease. Hann telur hættu á ruglingi vegna þess að til sé hljómlíkt íslenskt læknisfræðiheiti, iðraólga, sem notað sé um allt annað fyrirbæri, irritable bowel disease, og hafi náð nokkurri útbreiðslu. Undirrit- aður tekur undir viðvörun um hættu á ruglingi, en vill ekki ljúka málinu með því einu. Þarmabólga Fyrst er það nafnorðið iður sem er gamalt heiti á innyflum manna og dýra (sjá pistil 105 til frekari skýringar) og vísar ekki sérstaklega til meltingar- vegar. Svo er það enska heitið bowel. Afstaða Iðorðasafns lækna er skír, bowel er sam- heiti við intestinum. sem er þarmur eða görn. Þá eru það lýsingarorðin inflammatory, sem merkir bólgu-, og irri- table, sem merkir: 1. hrif- nœmur. 2. viðkvœmur, styggur. 3. skapstyggur, ýfinn, hörunds- sár. Loks má nefna að ICD-10 birtir íslenska heitið garna- bólgusjúkdómur um inflam- matory bowel disease, en undir- ritaður hefur notað heitið þarmabólgusjúkdómur und- anfarin ár. Iðraólga I sjöunda hefti Iðorðasafns- ins, I-K, má finna irritable colon og nokkur erlend sam- heiti. Þar er eingöngu tilgreint íslenska heitið heiikenni rist- ilertingar. I íslenskri þýðingu ICD-10 birtist hið miður lipra heiti garnaertingarheilkenni, en einnig heitið ertingarrist- ■II, sem er bein þýðing á irri- table colon. Undirritaður hef- ur ekki verið ýkja hrifinn af heitinu iðraólga. Það er hins vegar stutt og lipurt og sé svo, sem Jón Steinar fullyrðir, að það hafi fengið kjölfestu, þá er ekki ástæða til að leggjast gegn því. Heiti sem þessi verða að vera rökrétt og helst bæði skiljanlegt sjúklingum og ásættanlegt heilbrigðis- starfsmönnum. Skoða má þó ýmsar aðrar hugmyndir, svo sem þarma-, garna- eða iðra- -erting, -reiting eða -ýfing. Gaman væri að heyra af fleiri hugmyndum. Starfsheiti í síðasta pistli var sagt frá beiðni Viktors Magnússonar um aðstoð við að finna gott starfsheiti í stað enska heitis- ins perfusionist. Undirritaður gekk að því verkefni með hálfum huga, því starfsheiti geta verið afar viðkvæmt mál. Starfsheiti gegna mörgum hlutverkum. Sum vísa fremur til menntunar en starfs, svo sem guðfræðingur og lög- fræðingur. Önnur gefa til kynna að formlegar kröfur hafa verið uppfylltar og ákveðin réttindi veitt, svo sem lögmaður eða prestur. Sum eru lögvernduð, önnur óform- leg, sum eru tæknileg, önnur fræðileg, og þannig mætti áfram telja. Starfsheiti leitast mörg við að lýsa eðli starfs og helst einnig þeirri mennt- un sem að baki býr. Oft er erf- itt að aðgreina starfsheiti og stöðuheiti, en þau síðamefndu gefa til kynna stöðu innan samfélags, kerfis eða stofnun- ar og tengjast þá oft kjarabar- áttu og launum. Þörf er einnig á nýjum heit- um þegar nýjar starfsgreinar verða til og þannig er ástatt hjá Viktori. Hann starfar við daglegan rekstur hjarta- og lungnavélar, en um þá iðju er á ensku notað starfsheitið per- fusionist. íðorðasafn lækna birtir heitið gegnflæði, sem þýðingu á perfusion, og lýsir þannig: Það að láta blóð eða annan vökva renna í gegnum œðabeð. Þar með má segja að komin sé þýðing á fyrri hlut- ann, en hvernig á þá að fara með seinni hlutann? Orðabók Websters tilgreinir viðskeytið -ist og að það sé notað um þann sem iðkar eða fœst við eitthvað, eðafylgir kennisetn- ingu eða grundvallarreglu. Meðan ekki koma fram aðrar tillögur, má notast við blóð- flæði-, eða flæði- sem fyrri hluta og vísa síðan í grunn- menntun hvers starfsmanns með síðari hluta heitisins. Þann- ig kæmu fram heitin: (blóð-) flæði-meinatæknir, -tækni- fræðingur, -verkfræðingur, -hjúkrunarfræðingur og (blóð-)flæði-læknir. Býður einhver betur? Jóhann Heiðar Jóhannsson (netfang: johannhj@rsp.is) V
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104

x

Læknablaðið

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Læknablaðið
https://timarit.is/publication/986

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.