Læknablaðið - 15.11.1999, Blaðsíða 24

876
LÆKNABLAÐIÐ 1999; 85
Fjarlækningar
Upplýsingatækni og skipulagning
Þorgeir Pálsson', Ásmundur Brekkan2
Pálsson Þ, Brekkan Á
Telemedicine. Information technology and health-
care planning.
Læknablaðið 1999; 85: 876-82
The purpose of this article is to demonstrate how the
development of telemedicine has been in close con-
text with the rapid development of information tech-
nology. The increased use of telemedicine has re-
sulted in strategic planning by health authorities of
how to increase access to specialist consultation.
Overview is given of existing and coming telemedi-
cine projects in Iceland. An important issue to be dis-
cussed further is to find telemedicine place in routine
clinical service in the healthcare system.
Keywords: telemedicine, information technoiogy, health-
care planning.
Ágrip
Markmið greinarinnar er að sýna hvernig
þróun fjarlækninga hefur verið í samhengi við
öra þróun í upplýsingatækni. Vaxandi notkun
fjarlækinga hefur leitt til áætlanagerða um
hvernig fjarlækningum skuli beitt til að auka
aðgengi að heilbrigðisþjónustu og einnig auð-
velda aðgengi að sérfræðiráðgjöf.
Yfirlit er gefið um verkefni sem eru í gangi
hér á landi og önnur sem eru í undirbúningi.
Frá ’eðlisfræði- og tæknideild Landspítalans, 2prófessor
emeritus, læknadeild Háskóla Islands. Fyrirspurnir, bréfa-
skipti: Þorgeir Pálsson, eðlisfræði- og tæknideild Land-
spítalans, v/Eiríksgötu, 125 Reykjavík. Sími: 560 1562.
Netfang: thorgeir@rsp.is
Lykilorð: fjariækningar, upplýsingatækni, skipulagning
heilbrigðisþjónustu.
Miklvægt er að finna fjarlækningum sess í
daglegum rekstri heilbrigðiskerftsins og hlýtur
það að verða í umræðunni á næstunni.
Inngangur
Samskipti í heilbrigðisþjónustu og framfarir
í læknisfræði byggja í vaxandi mæli á upplýs-
ingatækni. Stöðugar framfarir síðustu áratuga í
fjarskipta- og upplýsingatækni ná til heilbrigð-
isþjónustu seni annarra þátta samfélagsins.
Margvíslegar hugmyndir um samskipti annars
vegar með heilbrigðisupplýsingar og sjúklinga-
gögn og hins vegar bein samskipti eins og
ráðgjöf hafa nú fengið byr þar sem tæknin býð-
ur upp á hagkvæma lausn. Ein slík hugmynd
sem hefur fengið aukið og breytt vægi er fjar-
lækingar (1). Fjarlækningar eru ekki ný grein
innan læknisfræðinnar heldur eru þær aðferð
eða ferli til samskipta heilbrigðisstarfsmanna
innbyrðis eða sjúklings og heilbrigðisstarfs-
manns með hjálp fjarskipta- og upplýsinga-
tækni. Jafnframt leyfir tæknin söfnun, flutning
og geymslu gagna um sjúklinga á skilvísan og
öruggan hátt.
Að auki veitir upplýsingatæknin aðstöðu og
vettvang fyrir kennslu og fræðslu á sama hátt
og í fjarkennslu innan menntakerfisins.
Fjarlækningar geta þannig aukið möguleika
ráðgjafar á milli sérgreinasjúkrahúss og dreif-
býlis en einnig styrkt staðbundna þjónustu með
meiri samskiptum innan héraðs.
Skilgreining og markmið
Eins og áður sagði eru fjarlækningar ekki ný
læknisfræðileg sérgrein, né eru tækni og að-
ferðir með öðrum hætti en í öðrum rafrænuni
samskiptum. Fjarlækningar hafa að vísu verið
stundaðar alla þessa öld, frá því síma- og