Læknablaðið - 15.12.1999, Qupperneq 71

LÆKNABLAÐIÐ 1999; 85
999
Bleiuþvottur var á árum áð-
ur býsna fyrirferðarmikill
þáttur í heimavinnu ungra
mæðra og áður en tauþurrkar-
ar komu til sögunnar mátti
ráða aldursskiptingu fjöl-
skyldna af þvotti þeim sem
hékk á snúrum heimilanna.
Væru börnin ung og mörg
voru snúrurnar oft fullar af
skjannahvítum bleium, sem
blöktu glaðlega í golunni. í
þann tíð var það takmark
mæðranna að draga sem fyrst
úr bleiuþvottinum og venja
börnin á kopp eins fljótt og
þess var nokkur kostur. Orðin,
pissa og kúka, bættust því
snemma í orðaforða barnanna
oft ekki langt á eftir orðunum,
mamma og pabbi. I kaffíboð-
um og saumaklúbbum svo og
ef ungar mæður með börn í
kerrum mættust á götu var
þess getið með stolti að hún
Gunna eða hann Nonni væru
nú farin að „segja til sín“.
Svo var það á sjötta og sjö-
unda áratugnum að sálfræð-
ingar og geðlæknar fóru að
láta í ljós efasemdir um að agi
væri hollur fyrir börn og ung-
linga. Hann gæti hugsanlega
leitt til alvarlega geðrænna
vandamála síðar á ævinni.
Þessar kenningar leiddu síðan
af sér að agaleysi er nú orðið
svo alvarlegt vandamál í skól-
um, og raunar þjóðfélaginu
öllu, að skólamenn og yfír-
Dr. Pampers
Tæpitungu-
laust
Arni Björnsson
skrifar
völd menntamála ræða það nú
í fúlustu alvöru hvernig end-
urreisa megi aga og bæta
þannig slakan árangur af upp-
eldisstarfí skólanna.
Umræðan um endurögun-
ina nær þó ekki til bleiubarna
því nú fást rakadrægar einnota
bleiur og börn með blautan og
brenndan rass heyra sögunni
til. Höfundi er ekki kunnugt
um að lærðar greinar hafi ver-
ið skrifaðar um langtímaáhrif
þess að hafa þurran rass þó
menn séu farnir að gera því
skóna að yfirdrifið hreinlæti
geti valdið veiklun í ónæmis-
kerfinu. En þetta með agann
er víst ekki algilt því einn
frægur amerískur barnageð-
læknir og lærisveinar hans
hafa skrifað um það lærðar
greinar að það sé hollt fyrir
andlegan þroska barna að þau
fái að ganga sem lengst með
bleiu, helst fram á grunnskóla-
aldur. Þessari kenningu hefur
verið tekið fagnandi af fram-
leiðendum einnotableia sem
nú markaðssetja framleiðslu
sína ákaflega með stuðningi af
ummælum barnalæknisins
fræga. Einhverjum smáskugga
mun það þó hafa brugðið á
frægðarljóma hans þegar það
spurðist að hann væri á laun-
um hjá hinu heimsþekkta
bleiufyrirtæki Pampers. Menn
skyldu aldrei vanmeta mark-
aðinn.
En á þessi bleiuumræða er-
indi á síður Læknablaðsins
okkar? Það mundi varla taka
því fyrir bleiufyrirtæki að
ráða til sín íslenskan sam-
starfslækni og þó? Er einhver
mórall í bleiusögunni sem vér,
íslenskir læknar, getum dregið
lærdóm af? Eða hafa íslenskir
læknar þegar tileinkað sér
bleiumóralinn svo rækilega að
hann teljist sjálfsagður innan
stéttarinnar? Þessum spurn-
ingum verður látið ósvarað
hér og nú en kollegunum gef-
inn kostur á að líta í eigin
barm og meta það hvort þeim
beri heiðurstiti llinn, Dr.
Pampers.