Læknablaðið : fylgirit - 01.08.1978, Blaðsíða 23

Læknablaðið : fylgirit - 01.08.1978, Blaðsíða 23
21 Kristján Jónasson HRYGGÞÓFARANNSÓKNIR MEÐ SKUGGAEFNI Bakþreyta, þursabit og þjótak eru sjúk- dómseinkenni, sem oft gefa tilefni til röntgenmyndatöku á mjóbaki. Algengasta orsök þessara sjúkdómseinkenna er hrörn- unarsjúkdómur í hryggþófum í mjóbaki. Aðeins í u.þ.b. 20% tilfellanna er getið á- verka í sjúkrasögu.5 Þessi sjúkdómur veldur mestum einkenr.- um hjá fólki á besta aldri, 30—50 ára og gerir það oft óvinnufært um lengri eða skemmri tima. Sjúkdómurinn hefur því ekki aðeins alvarlegar afleiðingar fyrir sjúklingana heldur og fyrir þjóðfélagið. Vegna þessa sjúkdóms tapast árlega mikil verðmæti í glötuðum vinnudögum. Hrörnunarbreytingarnar byrja í hrygg- þófakjarnanum, sem þornar, springur og fúnar. Fúinn í kjarnanum veldur því að trefjabaugurinn þolir ekki eðlilegt álag. Hann springur, fúnar og eyðist á sama hátt og kjarninn. Hryggþófinn getur þá bungað aftur í hrygggöng og þrýst á mænu og taugarætur. Verði brestur í trefjabaugnum pressast kjarnahlutar út úr þófanum, oftast aftur í hrygggöng, undir eða í gegnum aft- ara langband. Þessi fylgikvilli hryggþófa- hrörnunar kallast hryggþófahlaup (pro- lapsus disci intervertebrales). Sjúkdómseinkenni eru stundum svo skýr að röntgenrannsókna gerist nánast ekki þörf. í öðrum tilfellum er greiningin erfið og geta þá röntgenrannsóknir komið að miklu gagni. Nákvæmnin við kliniska greiningu á hryggþófahlaupi er talin vera um 80%. Klinisk hæðarstaðsetning á hryggþófa- hlaupinu er erfið og þar er nákvæmnin ekki talin nema 65—70%.2 Bakmyndir af sjúklingum með hrygg- þófahrörnun í mjóbaki sýna í 50% tilfell- anna lækkaða hryggþófa, stundum með beinasporamyndun á liðbolsbrúnunum í kringum þófann. Þegar sjúkdómurinn hef- ur staðið lengi þykkna endaplöturnar, sem liggja að hinum hrörnaða hryggþófa. Hryggþófahlaup er ekki hægt að greina á yfirlitsmyndum. Röntgenmyndin getur verið alveg eðlileg en hún getur einnig sýnt einn eða fleiri lækkaða hryggþófa og þann- ig vakið grun um hryggþófahrörnun. Með skuggaefni er hægt að sýna fram á hryggþófahlaup. Það má gera óbeint með því að sprauta skuggaefninu í mænusekk- inn, en einnig má sprauta því beint í hrygg- þófakjarnann. Fyrri rannsóknaraðferðin kallast myelografia en sú síðari discografia eða nucleografia. Myelografian er mikið notuð til þess að sýna fram á dældir í mænusekk og rótar- vasa. Líkurnar á því að slíkar dældir orsak- ist af hryggþófahlaupi eru miklar, einkum ef dældin er staðsett í sömu hæð og hrygg- þófi. Rótarvasar eru oft stuttir og þá vant- ar stundum alveg. Taugarnar geta því orð- ið fyrir þrýstingi frá hryggþófahlaupi án þess að það greinist á myelografiu. Séu notuð olíuleysanleg skuggaefni er ná- kvæmni myelografiunnar við greiningu á hryggþófahlaupi talin vera 60—80%. Mye- lografia gefur engar upplýsingar um hrörn- unarbreytingar í hryggþófanum. Discografian er bein rannsóknaraðferð, sem gefur mynd af hryggþófanum og sýnir hrörnunarbreytingar á hinum ýmsu stig- um. Myndirnar gefa hins vegar ekki upp- lýsingar um hvort ákveðin einkenni, sem leitað er skýringar á, stafi frá hryggþófa- hlaupi, eða hvort hryggþófahlaup, sem greint er á röntgenmynd, þrýsti á taugarót. Slíkar upplýsingar gætu hins vegar fengist ef gerð væri myelografia og discografia samtímis á sama sjúklingi. Innspýting á skuggaefni í hryggþófa framkallar sársauka. Sársaukatilfinningin er talin hafa greiningargildi. Framkalli innspýting samskonar rótarverki og sjúk-
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96

x

Læknablaðið : fylgirit

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Læknablaðið : fylgirit
https://timarit.is/publication/991

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.