Læknablaðið : fylgirit - 01.08.1978, Blaðsíða 24

22
lingur hefur haft, eða eykur þá, séu þeir
fyrir hendi, er ályktað að verkirnir stafi frá
hryggþófanum sem sprautað var í.
Upphafsmaður þessarar rannsóknarað-
ferðar var Knut Lindblom, fyrrum prófess-
or við röntgendeild Karolinska sjúkrahúss-
ins. Hann lýsti fyrstu discografiunni 1948.
í lýsingunni segir hann m.a.: „Innspýting
á skuggaefni í hryggþófa sýnir fram á rifur
og gefur upplýsingar um hvort einkenni
sjúklingsins stafi frá hryggþófanum.“ í
þessari lýsingu telur hann aðferðina hafa
mikið gildi.
Höfuðástæðuna fyrir því, að þessi aðferð
náði ekki útbreiðslu á Norðurlöndum, taldi
prófessor Lindblom síðar vera þá, að hún
væri tæknilega erfið. Hann taldi þó sjálfur
að með sjónvarpsskyggningu yrði hún auð-
veldari og næði meiri útbreiðslu. Hann
taldi einnig að sársaukatilfinning sú, sem
sjúklingarnir finna, þegar sprautað er í
hryiggþófa, gæti gefið villandi upplýsingar.
Rótarverkir gætu komið þó að sprautað
væri í annan hryggþófa en þann, sem ein-
kennum veldur. Ekki væri heldur öruggt
að innspýting í þann sama hryggþófa gæfi
rótarverki.
Við discografiuna notaði Lindblom tvö-
falda nál. Ytri nálin var stutt, 0,8 mm í
ytra þvermál. Henni var stungið inn í mið-
línu eins og mænustungunál, en ekki ætlað
að fara inn í hryggþófann. Innri nálin var
ástungunál. Hún var aðeins 0,6 mm í ytra
þvermál. Henni var stungið inn í hrygg-
þófann að aftan.
Upphaflega aðferð Lindbloms hefur ver-
ið endurbætt í því augnamiði að komast hjá
að stinga gegnum mænusekk. Þetta er aug-
ljóslega mjög æskilegt. Sjúklingarnir
sleppa við höfuðverk, sem er algengur eftir
mænustungu. Ekki er hætta á að skugga-
efni blandist mænuvökvanum og blóðkúlu-
myndun verður ekki fyrir aftan hryggþóf-
ann. í stað þess að stinga í miðlínu er stung-
ið 2 cm. lateralt við miðlínu3 eða 8 cm
lateralt við miðlínu.8
Discografian hefur verið talin hafa í för
með sér fylgikvilla. Prófessor Wellauer í
Zúrich nefnir blóðkúlumyndun aftan við
hryggþófann og telur það geta valdið þrýst-
ingi á mænu. Þessi hætta er einkum fyrir
hendi ef stungið er á hryggþófum í hálslið-
um. Hann nefnir einnig aukna rótarverki
sem dæmi um beina fylgikvilla discografiu.
Hann vitnar í höfunda sem telja að disco-
grafiurnar geti valdið hrörnunarbreyting-
um í heilbrigðum hryggþófum.11
Aðrir höfundar, einkum bandarískir, svo
sem Collins og Bauer, telja sannað, að
discografiurnar valdi ekki hrörnunarbreyt-
ingum og fylgikvillar við discografiu á
hryggþófum í mjóbaki séu mjög sjaldgæf-
ir.2 1
Discografian hefur frá upphafi verið um-
deild rannsóknaraðferð. Sé hún gerð með
hliðarástungu má fullyrða að hætta á fylgi-
kvillum sé hverfandi lítil. Hún er tímafrek-
ari en myelografia með vatnsleysanlegu
skuggaefni, geislaskammtur á lækni og
sjúkling er hærri og óþægindi fyrir sjúk-
linginn eru meiri, a.m.k. meðan á rannsókn
stendur. Myelografia með vatnsleysanlegu
skuggaefni gefur betri hugmynd um hversu
dældaðir rótarvasar og mænusekkur eru
af völdum hryggþófahlaups og annarra
fyrirferðaraukninga, en discografian er
hins vegar eina rannsóknin, sem sýnir
hrörnunarbreytingar í hryggþófunum á
hinum ýmsu stigum. Hún sýnir hvort rifur
eru í trefjabaug og hvort kjarnahlutar hafi
pressast út úr hryggþófanum og þá hvert.
Hin siðari ár hefur ný meðferð við hrygg-
þófahrörnun og hryggþófahlaupi rutt sér
til rúms á mörgum sjúkrahúsum, einkum
vestanhafs. Gerð er discografia á 3 neðstu
hryggþófunum í mjóbaki og ef myndirnar
gefa tilefni til er strax á eftir og í gegnum
sömu nál sprautað upplausnarefni, sem
leysir upp kjarnahlutana og eyðir þannig
hlaupinu. Þessi meðferð kallast chemonu-
cleolysis. Til þess að leysa upp kjarnahlut-
ana er notað efnið chymopapain. Þessi nýja
meðferð hefur gefið discografiunni aukið
gildi.
í samráði við Dr. Bjarna Jónsson hafa
discografiur verið gerðar á röntgendeild
Landakotsspitala síðan 1974 með það i huga
að taka upp hina nýju meðferð. Þær hafa
verið gerðar með hliðarástunguaðferðinni,
eins og henni er lýst í bréflegum upplýs-
ingum til Dr. Bjarna af bandarískum
ortoped, E.J. Nordby.8
Sjúklingurinn liggur á vinstri hlið á
svampkodda, þannig að hryggur verði
skakkur til hægri. Hann er festur niður
með böndum úr heftiplástri. Tengilína