Læknablaðið : fylgirit - 15.12.1994, Side 19

LÆKNABLAÐIÐ/FYLGIRIT 27
17
Þættir sem liafa áhrif á horfur einstaklinga meö
kransæðasjúkdóm.
E 5
Emil L. Sigurðsson, Guðmundur horgeirsson, Helgi
Sigvaldason, Nikulás Sigfusson Rannsóknarstöð
Hjartaverndar, Heilsugæslustóðin Sólvangi,
Lyflækningadeild Landspitalans
Tilgangur rannsóknarinnar var að kanna hvaða
þættir hefðu áhrif á langtimahorfur einstaklinga með
kransæðasjúkdóm. Karlmenn fæddir á árunum 1907-1934
sem tekið hafa þátt í rannsókn Hjartaverndar á árabilinu
1968-1986 (alls 9.141) voru flokkaðir í eftirfarandi
greiningarflokka á grundvelli skoðunar og rannsókna: 1
Hjartadrep Sjúklingar sem höfðu haft klinisk einkenni um
hjartadrep 2. Ógreint hjartadrep Sjúklingar sem hafa
fengið hjartadrep samkvæmt hjartalinuriti en hafa ekki
sögu um hjartaáfall 3 Hjartakveisa með
línuritsbreytingum 4 Hjartakveisa án linuritsbreytinga
5 Hjartakveisa samkvæmt spurningalista en ekki staðfest
af lækni Kannaðir voru áhættuþættir hinna mismunandi
forma kransæðasjúkdóms og hvaða áhrif þessir þættir
höfðu á horfiir einstaklinganna Einnig var kannað
samspil þessara áhættuþátta og hinna mismunandi forma
kransæðasjúkdómsins.
Greiningaflokkarnir höfðu ólíka áhættuþáttamynd
Hinir hefðbundnu áhættuþættir höfðu neikvæð áhrif á
langtimahorfúr þeirra sem höfðu kransæðasjúkdóm Cox
fjölliða rannsókn sýndi að aldur, serum kólesteról, skert
sykurþol og reykingar höfðu sjálfstæð neikvæð áhrif á
lifun sjúklinga með kransæðasjúkdóm. Þrátt fyrir að
leiðrétt væri fyrir mismunandi styrk áhættuþátta
(composite risk score), meðal mismunandi
greiningarhópa, sást að horfúr greiningarhópanna voru
mjög mismunandi. Þannig höfðu einstaklingar með
hjartadrep 7 6 sinnum meiri likur á að deyja úr
kransæðajsúkdómi en einstaklingar án einkenna um
hjartasjúkdóm Hjartakveisuhóparnir höfðu 2.5-3.2 falda
áhættu.
Mismunandi form kransæðasjúdkdóms hafa ólika
áhættuþáttamynd og horfur. Langtímahorfiir mótast af
flóknu samspili milli hinna ýmsu áhættuþátta annars vegar
og hins kliniska forms kransæðasjúkdóms hins vegar
Hinir hefðbundnu áhættuþættir kransæða-sjúkdóms hafa
neikvæð áhrif á horfurnar. Niðurstöðurnar renna stoðum
undir mikilvægi þess að rannsaka og nteðhöndla
áhættuþætti þeirra sem þegar hafa kransæðasjúkdóm
ÓLLINN HÁÞRÝSTINGUR ER
AHÆTTUÞÁTTUR KRANSÆÐASJÚKDÓMS
Barbara Naimark, Stefán B. Sigurðsson, Jóhann
Axelsson
Lniversity of Manitoba. Kanada,
Lífeðlisfræðistofnun H. í.
Á ráðstefnu um rannsóknir í læknadeild
• 982') greindum við frá því að hluti (ress fólks sem
niældist með eðlilegan blóðþrýsting í hvíld sýndi ýkt
blóðþrýstingsviðbrögð við létta áreynslu. Við töldum
að þannig viðbrögð kynnu "að hafa nokkuð
forspárgiIdi varðandi hættuna á fylgikvillum
háþrýstings". Afleiðingar háþrýstings sem ekki hlýtur
nieðferð eru m.a. stækkun vinstri slegils sem hefur
forspárgildi um kransæðasjúkdóm.
Við beittum ómskoðun við ákvörðun
hjartahólfastærða, bæði hvað varðar rúmtak og
massa. LVMI er skilgreint sem massi slegils í
grömmum deilt með líkamsyfirborði í m2. Ofvöxtur í
Gnstra slegli er skilgreindur sem LVMI > 132 g/m2-
Viðbrögð við áreynslu eru metin á grundvelli
blóðþrýstingsmælinga við stigvaxandi áreynslu á
þrekhjóli. Ýkt viðbrögð eru skilgreind sem þrýstingur
1 sýstólu >200 mmHg við áreynslu sem gaf 80% af
áæilaðri hámarks hjartsláttartíðni.
Við prófuðum þessa tilgátu okkar á þremur
hópum náskylds fólks: íslendingum búsettum í
Arnessýslu og óblönduðum Vestur-Islendingum
búsettum annars vegar í sveit og hins vegar í borg.
Þátttakendur voru karlar á aldrinum, 30 - 60 ára með
hvíldarþrýsting undir háþrýstimörkum Alþjóða
heilbrigðismálastofnunarinnar (160/95 mmHg).
Útilokaðir frá þátttöku voru allir sem höfðu sögu um
kransæðasjúkdóm, heilablóðfall, sykursýki og
háþrýsting.
Niðurstöður rannsókna okkar sýndu
marktæka jákvæða fylgni milli ýktra
blóðþrýstingsviðbragða við áreynslu og stækkunar
vinstra slegils, LVMI, í öllum hópunum.
Forspá okkar frá 1982 virðist því hafa haft við
rök að styðjast.
')j. Axelsson, B., Jónsson, G. Pétursdóttir og J.Ó.
Skarphéðinsson. Áhrif áreynslu á blóðþrýsting.
Ráðstefna um Rannsóknir í Læknadeild, 6. mars
1982, bls 26.