Læknablaðið : fylgirit - 15.12.1994, Side 44

40
LÆKNABLAÐIÐ/FYLGIRIT 27
E 51 Hafa brjóstakrabbamein sem eru
sýnileg ónæmiskerfinu verri horfur?
Ingibjörg Guðmundsdóttir*. Helga M.
Ögmundsdóttir^ og Helgi Sigurðsson'.
1 Krabbameinslækningadeild Landspítalans,
-Krabbameinsfélag íslands.
Það reynist erfitt að spá fyrir um horfur kvenna
sem fá brjóstakrabbamein. Stærð æxlis, fjöldi jákvæðra
eitla og hormónaviðtakar flokka konur í áhættuhópa. I
áratugi hafa menn velt fyrir sér hvort frumur ónæmis-
kerfisins geti haldið æxlisfrumum í skefjum.
Við unnum að því fyrir nokkrum árum, á
rannsóknastofu í sameinda- og frumulíffræði
Krabbameinsfélags íslands, að kanna samskipti hvítra
blóðkorna og brjóstakrabbameinsfruma í rækt.
Safnað hefur verið upplýsingum um afdrif 48
kvenna sem greindust fyrir 2-5 árum síðan. I 15
tilfellum eru til upplýsingar úr tilraunum um áhrif hvítra
blóðkorn á vaxtarhraða æxlisfrumnanna. I öllum
lilfellum er þekkt tjáning vefjaflokkasameinda og
flokkuðum við æxlin eftir tjáningu þeirra í þrjá flokka:
æxli með mikla, breytilega og litla sem enga tjáningu.
Horfur reyndust verri og eitlamcinvörp við
greiningu fleiri í þeim sem höfðu breytilega tjáningu. I
tilraunaglösum uxu æxlisfrumur hraðar í návist hvítra
blóðkorna ef þær fyrrnefndu tjáðu vefjaflokkasameindir.
Nú er á döfinni að kanna afdrif rúmlega 200
kvenna sem greindust með brjóstakrabbamein á
árabilinu 1981-1984. Tilgangurinn er aö kanna hvort
breytileg tjáning vefjaflokkasemeinda innan æxlis er
mælikvarði á verri horfur.
TJÁNING CD46 OG CD59 í
F 52 KIRTILFRUMUÞEKJU í BRJÓSTA-
OG RISTILKRABBAMEINI
Leifur Þorsteinsson '), Paulin M Harrington og Peter M
Johnson Rannsóknastofnun í ónæmisfræði og
Vefjasýnabankinn Háskólinn í Liverpool P.O. Box 147
Liverpool L69 3BX, England.
Einn aöalþáttur á vessahlið ónæmiskerfisins er
komplementkerfið. Til að halda þessu kerfi í skefjum hefur
líkaminn valið þá leiö að flestar frumugerðir hafa utan á sér
viötaka sem geta gert komplement kerfið óvirkt. Meðal
þessara viðtaka eru l),anembrane cofactor protein" MCP =
CD46.Það bindur C3b/C4b og veldur því ásamt factor I að
komplement ræsing stöðvast.2) „membrane inhibitor of
reactive lysis“ MIRL =CD59. Þetta prótein hindrar
tengingu C9 við C5b-8 fléttuna (2).
Rannsóknir á hvítblæði hafa leitt í Ijós að þétmi MCP á
frumunum er allt að áttföld miðað við heilbrigðar frumur.
Lttið er vitað um þessa viðtaka í föstum æxlum. Bæði
þessi prótein eru tjáð í miklu magni í syncytiotropho-
blöstum í legkökunni í móðurlífinu. Hugsanlegt er þvt að
sambærilegir ferlar (mekanismar) séu í gangi við krabba-
meinsvöxt og við fósturþroskun í móðurlífi.Rannsóknir á
þessum viðtökum á krabbafrumum (btjóst, ristill) gætu
lein tíl aukins skilnings á eðli krabbameina.
Efniviöurinn samanstóð af: 1) 45 vefjasýnum úr
brjósti, 31 „ductal cell carcinoma", níu „fibroadenoma" og
fimm sýnum úr vef án krabbafrumuíferðar, 2) 23 sýnum
úr ristli, 14 „adenocarcinoma" og níu sýnum úr
heilbrigöum vef. Gerð var ónæmislitun á vefjasneiðum
með mótefnum gegn eftírfarandi antigenum CD46, CD59,
MHC flokkur I og II.
Niðurstöðumar sýndu að CD46 er tjáð í kirtilfrumu-
þekju í öllum gerðum vefs úr brjósti þó sterkast í
„fibroadenoma". Tjáning CD59 var mjög svipuð og
tjáning CD46 í „fibroadenoma" en í kirtilfrumuþekju
„ductal cell carcinoma" og í heilbrigðum vef var tjáning
CD59 hinsvegar ívið veikari heldur en tjáning CD46.
MHC flokkur I og II var tjáð í flestum heilbrigðu bijósta
og „fibroadenoma" sýnunum. Þetta var hins vegar ekki
raunin fyrir ,4uctal cell carcinoma" þar sem öfugt samband
var milli tjáningar MHC antigena og tjáningar CD46 og
CD59. M.ö.o. væri tjáning CD46 og CD59 sterk var
tjáning MHC antigena veik.
I 14 „adenocarcinoma" sýnum úrristli voru CD46 og
CD59 greinilega tjáð, andstætt við heilbrigðan ristilvef.
Tjáning MHC antigena var svipuð og í sambærilegum
brjóstavef. Þ.e. væri tjáning CD46 og CD59 sterk var
tjáning MHC bæöi flokkur I og II veik. Engin tengsl
reyndust vera á milli stigunnar krabbameina og tjáningar
þeirra antigena sem sýnin voru lituð fyrir.
Tjáning þessara komplementstjórnunar próteina er
sérstaklega sterk í syncytiotrophoblöstum í legkökunni
Mjög sennilegt er að þeir hafi vemdandi hlutverk.Okkar
niðurstöður benda því til að sambærilegir ferlar geti varið
krabbameinsvöxt gegn ónæmishöfnun.
•) Núverandi heimilisfang: Blóðbankinn, erfðafræði-
deild Landspítalinn Reykjavík.
2) Hourcade D, Holers VM, & Atkinson JP. (1989)
The regulators of complement activation (RCA) gene
cluster. [Review] Adv Immunol 45: 381-416.