Læknablaðið : fylgirit - 15.12.1994, Side 104

94
LÆKNABLAÐIÐ/FYLGIRIT 27
LEIT AÐ RENIBACTERIUM
V 29 SALMONINARUM ÚR URRIÐA (SALMO
TRUTTA) OG BLEIKJU (SALVELINUS
ALPINUS) ÚR VEIÐIVÖTNUM.
Halla Jónsdóttir, Sigríður Guðmundsdóttir og
Sigurður Helgason. Tilraunastöð Háskóla íslands í
meinafræði að Keldum.
Leitað hefur verið að bakteríunni
Renibacterium salmoninarum, sem orsakar
nýrnaveiki, í klakfiski úr Veiðivötnum við Vatnajökul
frá árinu 1987. í fyrstu með ræktunaraðferð (E.
Benediktsdóttir et al„ 1991) en frá 1991 með nýrri
og næmari aðferð, ELISA aðferð (S.
Guðmundsdóttir et al., 1993). Árið 1991 leiddi
ELISA í Ijós háa tíðni R.salm. í nýrum urriða frá
Veiðivötnum sem nota átti til undaneldis.
Ræktunaraðferðin nam ekki þetta smit.
Sumarið 1992 var leitaö að R.salm. í urriðum
og bleikjum frá þessu vatnasvæði. Markmið
verkefnisins var að komast að því hvort tíðni
nýrnaveikismits í þessum tegundum væri almennt
hátt eða hvort veruleg mögnun smits hefði orðið
vegna geymslu undaneldisfiska við eldisaðstæður.
R.salm. fannst í silungum úr 7 af 8 vötnum og tíðni
smitsins í fiskstofnunum var á bilinu 17 % til
100 %. Ekki varð vart við breytingar í innri líffærum.
Smitaði fiskurinn var styttri, léttari, eldri og oftar af
villtum uppruna en sá fiskur sem mældist
ósmitaður, (munurinn var tölfræðilega marktækur).
Á klaktímabilinu 1992-1993 fannst R.salm. í
klakfiski með ELISA aðferðinni en ekki á
klaktímabilinu 1993-1994.
Helsta niðurstaðan er að nýrnaveikismit var
algengt í fiskum úr þessum vötnum á þeim tíma
sem könnunin fór fram, en þó var smittíðni milli
einstakra vatna all mismunandi. Þessar
niðurstöður urðu til þess að öðru verkefni var hleypt
af stokkunum; leit að R. salm. í urriða og bleikju úr
100 vötnum.
Heimildir
E. Benediktsdóttir, S. Helgason & S.
Guðmundsdóttir. 1991. Journal of Fish Diseases,
14: 97-102.
S. Guðmundsdóttir, E. Benediktsdóttir and S.
Helgason. 1993. Journal of Fish Diseases, 16:185-
197.
SÝKING Á KINDUM MEÐ TVEIMUR MISMUNANDI
V 30 ERFÐAFRÆÐIILEGUM KLÓNUM VISNUVEIRU
Sigurbjörg Þorsteinsdóttir Sigríður Matthíasdóttir,
Ólafur S. Andrésson, Valgerður Andrésdóttir og
Guðmundur Georgsson, Tilraunastöð Háskóla
íslands í meinafræði að Keldum
Visnuveiran er lentiveira, sem veldur heila-
bólgu í kindum. Hún er skyld eyðniveirunni en
veldur ekki ónæmisbælingu. Veirurnar eru þó að
ýmsu leyti líkar, sýkja að hluta til sömu markfrumur
og líffæri og vefjaskemmdir eru um margt áþekkar.
Erfðaefni sýkingarhæfra visnuklóna hefur verið
einangrað og basaröð klónanna ákvörðuð. Klónarnir
tveir sem voru athugaðir í kindum, KV1772 kv72/67
og LV1-1KS1, eru báðir ættaðir frá visnuveiru K796.
Visnustofn KV1772 var valinn með tilliti til aukinnar
meinvirkni í heila áður en hann var klónaður.
Mismunur í basaröð klónanna, sem er um það bil
1%, er bæði í byggingar- og stjórngenum. Tilgangur
rannsóknarinnar var að bera saman "in vivo"
hegðun þessara tveggja mismunandi visnuveiru
klóna.
Fimm kindur voru sýktar í heila með KV1772
kv72/67 og þrjár með jafn miklu magni af LV1-
1KS1. Kindunum var fylgt eftir í sex mánuði. Veira
ræktaðist reglulega úr blóði og mænuvökva KV1772
kv72/67 sýktu kindanna eins og áöur hefur verið
sýnt fram á fyrir kindur sýktar með taugasæknum
visnustofnum. Þessar kindur mynduðu líka sterkt
visnu sérvirkt mótefnasvar sem sýnt var fram á með
ELISA prófi, vaxtarstöðvandi prófi og próteinþrykki
(Western blott). Hins vegar tókst ekki að rækta
veiru úr kindunum sem sýktar voru með LV1-1KS1-
Tvær þeirra mynduðu mælanleg mótefni í ELISA
prófi og bundu veiruprótein í próteinþrykki en
mynduðu engin vaxtarstöðvandi mótefni. Þriðja
kindin sýndi engin merki sýkingar.
Niðurstöður gefa ótvírætt til kynna að klón
LV1-1KS1 er gagnstætt klón KV1772kv72/67 lítt eða
ekki meinvirkur (pathogen) "in vivo". Ekki er full-
kannað hvaða erfðafræðilegar breytur skipta þar
mestu. En samanburður á basaröð klónanna bendir
til að líklega megi rekja þennan líffræðilega mun til
mismunar í hjúppróteingeni (env) eða stjórnunar-
genum.
(Styrkt af Líf-og læknisfræðideild Vísindasjóðs).