Læknablaðið : fylgirit - 15.12.1994, Side 123

LÆKNABLAÐIÐ/FYLGIRIT 27
113
SAMANBURÐUR Á ÞREMUR AÐFERÐUM TIL
AÐ SKIMA EFTIR KJARNAMÓTEFNUM (ANA).
Olöf Guðmundsdóttir, Ásbjörn Sigfiisson og Helgi
Valdimarsson Rannsóknastofa Háskólans i ónæmisfræði,
Landspitala.
Inngangur. Mótefni sem bindast margvíslegum þáttum
frumukjarna einkenna ýmsa sjúkdóma sem hafa verið
kenndir við bandvefssjálfsofnæmi: Lupus erythematosis
(SLE), Sjögren's syndrome (SS), mixed connective tissue
disease (MCTD), systemic sclerosis (Ssc) osfr.
Frumgreining þessara mótefna er gerð með því að baða
vefjasneiðar eða frumur I sermi, og eru mótefni gegn
kjarnasameindum síðan greind i smásjá með
flúrskinsbúnaði. Þetta er næmt skimpróf, sem talið er að
greini flest kjarnamótefni (antinuclear antibodies ANA)
sem máli skipta. Mikilvægt er að skimpróf séu næm og
var markmið þessarar rannsóknar að bera saman
mismunandi frumutegundir sem eru notaðar í þessu skyni.
Aðferðir. Þrir mismunandi “markvefir” voru notaðir :
vefjasneiðar úr rottu (R-ANA); “heimaræktuð” frumulína
úr mónnum (hep-2) og aðkeypt frumulína úr mönnum
(KB, Immunocomcept). Samanburðurinn var gerður með
106 sermis sýnum sem send voru til ANA greiningar.
Jákvæð sýni voru síðan prófuð fyrir sértækum
kjarnamótefnum með útfellingartækni, ELISA og RIA
Niðurstöður. Af sýnunum 106 reyndust 42 vera ANA
jákvæð gagnvart einum eða fleiri tegundum þeirra V 67
markfruma sem notaðar voru. Rottufrumumar reyndust
vera næmastar (31 jákvætt sýni), 29 sýni voru jákvæð á
KB frumum en 23 sýni á hep-2 frumum. Þau 64 sýni sem
-voru neikvæð gagnvart öllum markfrumutegundunum,
voru einnig neikvæð í felliprófi sem greinir mótefhi gegn
saltvatnsleysanlegum kjamaþáttum. Nánar verður lýst
fylgni ANA jákvæðni við mótefni gegn einstökum
kjarnaþáttum sem notuð eru til að greina mismunandi
tegundir bandvefssjálfsofnæmis.
VELDUR VIRKNI FAKTOR B ÞVÍ AÐ SLE
SIÚKLINGUR MEÐ C2 SKORT ER EINKENNALAUS í
6 - B VIKUR EFTIR PLASMAGJÖF ?
Kristján Erlendsson, Kristín Traustadóttir,
Kristján Steinsson
Rannsóknastofa i Ónæmisfræði og lyfjadeild
Landsspitalans
Við höfum áður lýst sjúklingi með C2 skort og
SLE, sem eingöngu hefúr verið meðhöndlaður með
plasmagjöfum i 9 ár og helst við það einkennalaus i 6-8
vikur
A timabilinu sem sjúklingur er einkennalaus,
mælist orlitil (-10 %) haemolytísk virkni i klassiska ferli
komplimentkerfisins Þessi haemolysa er upphafin ef Ca'2
er fjarlægt úr lausninni og mótefni gegn faktor B upphefur
hana einnig Þannig virtist vera um að ræða samspil beggja
ferla komplimentræsingar
Til að athuga hvort sama samspil geti annast
opsoneringu mótefnafléttna og flutning þeirra á rauðum
blóðkornum, voru sýni frá þessum sama sjúklingi skoðuð i
prófi sem mælir tengingu tilbúinna mótefnafléttna við rauð
blóðkorn og lýst er annars staðar
Flutningsvirkni komplimentkerfis sjúklingsins
mældist aftur örlitil (-10%), og hana var hægt að auka
með þvi að bæta annars vegar út i hreinu C2 og hins vegar
hreinsuðum faktor B Til að útiloka að virkni faktor B hafi
verið vegna mengunar af C2, þar sem erfitt er að aðgreina
þessi tvö prótein því að þau eru mjög svipuð að byggingu, V 03
var reynt að blokka (hindra) þessa virkni með mótefnum
gegn C2 og faktor B. Til samanburðar voru notuð kontról
mótefni gegn bovine serum albumin (BSA) og C4 til að
staðfesta að virknin sé i gegnum þætti klassiska ferils
komplimentkerfisins. Mótefni gegn C2 og BSA höfðu
engin áhrif á þessa virkni, en mótefni gegn faktor B og C4
hindruðu þessa flutningsvirkni algjörlega.
Þetta er i samræmi við fyrri niðurstöður og bendir
á þann möguleika aö faktor B taki þátt í ræsingu klassíska
ferils komplimentkerfisins og geti skipt máli þegar skortur
er á komplimentþætti 2
Samspil ferlanna í gegnum faktor B getur skýrt
lága tíðni á kliniskum einkennum hjá einstaklingum með
C2 skort, og að þeir einstaklingar sem fá klínisk einkenni
hafa tiltölulega mildan sjúkdóm.