Stefnir: tímarit um þjóðmál og fleira. - 01.01.1929, Side 22

20
Milli fátæktar og bjargálna.
[Stefnir
að skiftavinir safnist að verzlun
hans. Og þannig má halda áfram
að telja Allsstaðar verður niður-
staðan Lir. sama. Sá, sem vill
Ieita eii ir efnalegri velgengni
fyrir s jálfan sig verður að
gjöra það með því fyrst og fremst
að leitast við að fullnægja sem
best þörfum annara. —
Þetta er fyrsta grundvallarlög-
mál allrar heilbrigðrar efnahags-
starfsemi í því mannfélagi, sem
bygt er á atvinnufrelsi og frjáls-
um viðskiftum.
öll efnahagsstarfsemi miðar
beint eða óbeint að því, að fram-
leiða vörur og önnur gæði til
neyzlu eða notkunar handa
mönnum og að vinna að flutn-
ingum og viðskiftum á þessu
milli framleiðenda og notenda.
Ef allir menn fá á hverjum tíma
nægju sína af þeim vörum og
gæðum, sem þeir girnast til
neyzlu og notkunar, þá líður
öllum vel efnalega. Ef sumir
geta fengið nægju sína og aðrir
ekki, þá verður efnaleg líðan
misjöfn. Af þessu verður það
ljóst, að fyrsta skilyrðið fyrir al-
mennri efnalegri vellíðan er það,
að framleiðslan sje í hverri grein
svo mikil, að hún á hverjum tíma
nægi handa öllum. Annað skil-
yrðið er það, að viðskiftin séu
svo greið, að allir kaupendur eigi
kost á að ná í þær vörur, og þau
gæði, sem þeir þarfnast — en
þetta er alveg sama og að segja
að allir framleiðendur eigi kost
á að ná í þá kaupendur, sem þeir
þarfnast.
Það er nú alkunna, að efna-
hagsstarfsemin í heiminum er
ekki ennþá komin nálægt því á
það stig, að allir menn geti feng-
ið fullnægju sína. Sennilega er
fullnæging allra mannlegra
þarfa efnahagsleg hugsjón, sem
unt er að nálgast meir og meir,
en aldrei að ná til fulls, af því
að mannlegar þarfir eru ekki
afmarkaðar, heldur fara vaxandi
eftir því sem fullnægingu þeirra
miðar lengra áfram.
Af þessu má nú þegar á þessu
stigi draga tvær ályktanir.
Hin fyrri er sú, að sérhver
hindrun á framleiðslu nytsamra
gæða er skaðleg, þ. e. dregur úr
fullnægingu mannlegra þarfa, og
það ekki á einum stað, heldur á
tveimur að minsta kosti. Ofviðri
í íslenzkri veiðistöð, sem hindrar
fiskiflota veiðistöðvarinnar frá.
sjósókn, bitnar máske fyrst og
fremst á einhverjum fátækling-
um suður á Spáni og Italíu, sem
fá ekki þann fisk, sem veiðst
hefði ef veður hefði ekki hindr-