Stefnir: tímarit um þjóðmál og fleira. - 01.04.1931, Side 20

114
Feimnismálin.
[Stefnir
nauðsyn krefur, eða læknisfræði
heimtar. Hver sköpuð skepna
kann fótum sínum forráð til við-
halds kynkvísl sinni, að tilstuðl-
an eðlisávísunar. Skyldi mann-
skepnan ein og alein þurfa að
ganga í skóla til að læra að lesa
sína kapítula í sjálfri náttúru-
fræðinni?
Eg drap á það, hve norrænan
færi fagurfræðilegum höndum
um hjónabeðinn og þau efni, sem
honum tilheyra. Eg vil nú gaum-
gæfa nánar og sýna með tilvitn-
unum, hvernig úrvals rithöfund-
ar norrænnar tungu fjalla um
feimnismálin. Eg ætla að fara
boðleið: byrja á þeim gömlu og
enda á þeim ungu, sem ekki eru
úrvalsrithöfundar.
Óhætt mun að fullyrða, að
Fornaldarsögur Norðurlanda
muni vera komnar framan úr
fjarska aldanna, efniviður þeirra.
Frásögusnilld þeirra er í aðra
röndina barnaleg, en gamalslyng
í hina. Imyndunaraflið lætur
fjölina fljóta í þeim sögum, og
þó á kurteisan hátt, oftast nær.
Þegar út af bregður, eru ber-
yrðin minnilega frumleg. Eg tek
til dæmis úr Fornaldarsögu þetta
um skessu, sem fór á höfuðið í
glímu eða eltingarleik: „Og sá
heiðarlega í gaflhlaðið á henni“.
— Þarna er því lýst á óviðjafn-
anlegan hátt, að skessan var
breið um lendamar, en ekki far-
ið lengra út í þá sálma. Sagan
af Herrauði og Bósa er að vísu
berorð um hvílubrögð, en þar er
þannig sagt frá, að Bósi veiddi
heimasæturnar, til þess að ná sig-
urtakmarki á orrustusviðinu.
Sögusögnin hefir hampað Bósa á
þann hátt, að enn í dag ber hans
nafn hver maður, sem er kven-
hollur úr hófi. En að hinu leytinu
hefir ritlistin lagt á hilluna þessa
sögu me!ð því móti, að eina
kvæðið, sem í henni var, Buslu-
bæn, er týnd og tröllum gefin.
Söguritarinn segir berum orðum,
að hún sé eigi hafandi eftir, ó-
bænin sú.
Söguritarinn hefir miklu meira
við Sigurð Fáfnisbana og Bryn-
hildi. Vafurlogi leikur um rekkju
hennar og salkynni. Hún hefir
strengt þess heit, að faðma eng-
an mann, nema þann, sem svo
væri hugumstór, að ríða þyrði
gegnum eldinn. Brynhildur ligg-
ur í brynju. Að henni verður
eigi stolist. Sigurður ríður eldinn
og ristir með sverði brynjuna.
Það skiftir engu máli í þessu sei-
intýri, hvort Sigurður hefir ver-
ið til eða ekki. Guðbrandur Vig-
fússon, ramfjölkunnugur spek-